Sự thiếu đồng thuận giữa các bên cuối cùng đã khiến chính phủ đoàn kết dân tộc của Thủ tướng Ý Mario Draghi sụp đổ. Trước tình hình này, Tổng thống Sergio Mattarella đã thông báo giải tán quốc hội, mở đường cho bầu cử sớm.

Thủ tướng Ý Draghi (trái) từ chức sau khi chính phủ đoàn kết dân tộc của ông tan rã. Ảnh: Reuters

Chính phủ Ý bắt đầu tan rã ngày 20-7, khi ba chính đảng trong liên minh cầm quyền của Thủ tướng Draghi không tham gia bỏ phiếu tín nhiệm. Ba chính đảng, gồm Forza Italia của cựu Thủ tướng Silvio Berlusconi, đảng Liên đoàn của ông Matteo Salvini và Phong trào 5 Sao (M5S) của ông Giuseppe Conte, cho biết họ không thể khôi phục lòng tin đã mất.

Khủng hoảng chính trị được châm ngòi từ tuần trước, sau khi M5S - đảng lớn nhất trong liên minh cầm quyền - tẩy chay cuộc bỏ phiếu về kế hoạch chống lại tình trạng giá cả tăng vọt (gói hỗ trợ trị giá 26 tỉ euro), bất chấp Thủ tướng Draghi cảnh báo làm vậy sẽ khiến liên minh cầm quyền suy yếu. Cuộc bỏ phiếu đã trở thành tâm điểm cho những căng thẳng trong chính phủ của ông Draghi.

Trong một cuộc tranh luận gay gắt tại Thượng viện, các đảng Liên đoàn và Forza Italia đã đề nghị ông Draghi loại M5S ra khỏi liên minh cầm quyền cũng như cải tổ nội các. Thủ tướng Draghi không thỏa hiệp với các lãnh đạo chính trị này và nhấn mạnh ông không muốn lãnh đạo một chính phủ không có M5S. Sau đó, ông Draghi nộp đơn từ chức lên Tổng thống Matterella nhưng bị bác bỏ. Ông Mattarella yêu cầu thủ tướng 74 tuổi đối thoại với quốc hội để tìm giải pháp cho khủng hoảng chính trị. Đến ngày 21-7, ông Draghi tiếp tục nộp đơn từ chức và được chấp thuận.

Được thành lập từ tháng 2-2021, chính phủ đoàn kết dân tộc do Thủ tướng Draghi lãnh đạo quy tụ hầu hết các đảng chính trị có mặt trong quốc hội, ngoại trừ đảng đối lập “Anh em Italy” của chính trị gia cực hữu Giorgia Meloni. Tuy nhiên, với tính chất là một liên minh mở rộng, những khác biệt và bất đồng vốn đã tồn tại, càng trở nên nghiêm trọng hơn trong thời gian gần đây. Một số đảng thành viên chủ chốt như M5S, đảng Dân chủ, đảng Liên đoàn thường xuyên chỉ trích, tranh cãi nhau liên quan các đề xuất chính sách ngay từ khi mới được thảo luận trong nội bộ chính phủ. Về mặt cá nhân, mối quan hệ giữa ông Draghi với cựu Thủ tướng Conte, lãnh đạo M5S, cũng khá căng thẳng sau khi rộ lên thông tin rằng Thủ tướng Draghi tìm cách gây sức ép với danh hài Beppe Grillo, người sáng lập M5S, nhằm loại bỏ ông Conte khỏi vai trò chủ tịch đảng này.

Nước Ý đối mặt tương lai u ám

Ông Draghi, cựu Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu, trở thành Thủ tướng Ý hồi năm ngoái với kỳ vọng đưa đất nước thoát khỏi đại dịch COVID-19 và giải cứu nền kinh tế. Kết quả khảo sát gần đây cho thấy hầu hết người dân Ý muốn ông Draghi tiếp tục lãnh đạo nền kinh tế lớn thứ ba trong Eurozone cho đến khi cuộc tổng tuyển cử diễn ra theo kế hoạch vào tháng 5-2023.

Dù vậy, trên truyền hình ngày 21-7, Tổng thống Mattarella thông báo đã ký sắc lệnh giải tán quốc hội để tổ chức cuộc bầu cử mới trong thời hạn 70 ngày do hiến pháp quy định. Một nguồn thạo tin tiết lộ các cuộc bầu cử sẽ diễn ra vào ngày 25-9. Ông Draghi sẽ tiếp tục giữ chức thủ tướng cho đến lúc đó, nhưng kế hoạch phục hồi kinh tế sau đại dịch đầy tham vọng của ông trước mắt khó có tiến triển. Tình trạng bất ổn chính trị có nguy cơ làm xói mòn nỗ lực tìm kiếm hàng tỉ euro viện trợ từ Liên minh châu Âu (EU). Paolo Gentiloni, Cao ủy Kinh tế của EU, cảnh báo “một cơn bão hoàn hảo” có thể sắp xảy ra đối với Ý.

Trong khi đó, dựa trên các cuộc thăm dò hiện tại, liên minh cực hữu do đảng “Anh em Italy” lãnh đạo sẽ dễ dàng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sớm.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)