Phát biểu khai mạc hội nghị bộ trưởng lần thứ 4 Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc - châu Phi diễn ra tại thành phố du lịch Sharm el-Sheikh của Ai Cập hôm 8-11, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo đã kêu gọi cộng đồng quốc tế nỗ lực giúp châu Phi đối phó với thiên tai, dịch bệnh, đói nghèo, đồng thời hỗ trợ châu lục này có được môi trường kinh tế, thương mại và tài chính thuận lợi hơn. Ông Ôn Gia Bảo tuyên bố Trung Quốc “sẵn sàng tăng cường hợp tác hơn nữa ở châu Phi và đóng vai trò trong việc giải quyết vấn đề hòa bình và an ninh ở châu lục này”. Theo đó, Bắc Kinh đề ra 8 biện pháp nhằm tăng cường hợp tác giữa Trung Quốc và châu Phi trong ba năm tới.

Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo (phải) tại cuộc gặp các nhà lãnh đạo châu Phi ngày 8-11. Ảnh: Reuters

Thứ nhất, Trung Quốc và châu Phi sẽ thành lập cơ chế hợp tác giải quyết các vấn đề liên quan tới biến đổi khí hậu. Cụ thể, Trung Quốc sẽ tăng cường chia sẻ vệ tinh theo dõi thời tiết, phát triển và sử dụng các nguồn năng lượng mới, ngăn ngừa và kiểm soát tình trạng sa mạc hóa cũng như bảo vệ môi trường đô thị. Trung Quốc cũng đã quyết định đầu tư xây dựng 100 dự án năng lượng sạch như điện mặt trời, khí đốt sinh học và thủy điện tại châu Phi. Thứ hai, Trung Quốc sẽ chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu công nghệ và khoa học thông qua 100 dự án phối hợp trình diễn, đồng thời tạo mọi điều kiện thuận lợi cho 100 tiến sĩ đến từ các quốc gia châu Phi sang nghiên cứu khoa học. Thứ ba, Bắc Kinh sẽ cho vay ưu đãi 10 tỉ USD và thành lập một quỹ đặc biệt trị giá 1 tỉ USD hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của châu Phi. Trung Quốc cũng sẽ xóa nợ từ các khoản vay không lãi suất đến kỳ hạn vào cuối năm nay. Thứ tư, Bắc Kinh sẽ mở cửa thị trường phi thuế quan cho 95% sản phẩm (khởi đầu là 60% ngay trong năm tới) của các quốc gia nghèo nhất châu Phi có quan hệ ngoại giao với Trung Quốc. Thứ năm, Trung Quốc sẽ tăng số trung tâm trình diễn công nghệ nông nghiệp tại châu Phi, cử 50 phái đoàn kỹ thuật nông nghiệp sang châu Phi đào tạo chuyên gia nông nghiệp. Thứ sáu, Bắc Kinh sẽ cung cấp dụng cụ y tế và thuốc chống dịch sốt rét trị giá 73,2 triệu USD cho 30 bệnh viện, 30 trung tâm phòng chống sốt rét do phía Trung Quốc xây dựng, đồng thời giúp đào tạo 3.000 y bác sĩ cho các quốc gia châu Phi. Thứ bảy, Trung Quốc sẽ xây dựng 50 trường học, đào tạo 1.500 giáo viên cho các trường trọng điểm. Đến năm 2012, chính phủ Trung Quốc sẽ tăng số lượng học bổng dành cho sinh viên châu Phi lên 5.500 người và đào tạo 20.000 lao động có tay nghề. Và giải pháp thứ tám là Trung Quốc sẽ xúc tiến chương trình trao đổi văn hóa, chia sẻ kinh nghiệm phát triển với châu Phi và nghiên cứu các chính sách giúp hai bên hợp tác tốt hơn.

Trong các biện pháp trên, gói cho vay ưu đãi 10 tỉ USD và quỹ hỗ trợ đặc biệt cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của châu Phi được chú ý nhiều nhất, bởi nó tăng gấp đôi so với 5 tỉ USD cách đây 3 năm. Báo chí phương Tây cho rằng những biện pháp viện trợ từ chính phủ sẽ tạo cơ hội cho các doanh nghiệp Trung Quốc mở rộng đầu tư, nhất là trên lĩnh vực khoáng sản, năng lượng, và phát triển thương mại. Theo số liệu chính thức của Trung Quốc, vốn đầu tư trực tiếp của nước này tại châu Phi đã tăng từ 491 triệu USD năm 2003 lên 7,8 tỉ USD hồi cuối năm 2008. Kim ngạch thương mại giữa hai bên năm ngoái đã đạt con số 106,8 tỉ USD, tăng 45% so với năm trước và tăng gấp 10 lần so với đầu thập niên này.

PHÚC NGUYÊN (Theo Xinhua, Globaltimes, AFP)