Theo phân tích của báo Bưu điện Washington, sự hòa nhập khó khăn của người nhập cư (bao gồm người Hồi giáo), sự chia rẽ sắc tộc và ảo tưởng của một bộ phận thanh niên Bỉ đối với Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và các tổ chức khủng bố trong nước là những lý do khiến quốc gia nhỏ bé này trở thành trung tâm tuyển mộ phần tử thánh chiến của châu Âu.

Một thiếu niên người Bỉ có ý định tham gia thánh chiến ở Syrie, với quyết tâm cao đến nỗi sau khi chính quyền nước này phát hiện và khám xét nhà hôm 16-1, cậu đã đẩy nhanh kế hoạch của mình. Cơ quan mật vụ Bỉ đã đến tận trường trung học để "đón" cậu và giờ đây, thiếu niên này đang ở trong trại giam, chờ tòa án định đoạt số phận. Đó chỉ là ví dụ mới nhất của tình trạng thanh thiếu niên có tư tưởng cực đoan đáng báo động ở Bỉ, đặt quốc gia 11 triệu dân này vào tuyến đầu trong cuộc chiến chống khủng bố của châu Âu trước nguy cơ khủng bố từ trong nước và bị ảnh hưởng bởi các chiến binh Hồi giáo phương xa.

Theo báo Bưu điện Washington, Bỉ đang theo đuổi một vụ án lớn chống các thành viên của tổ chức tên là Sharia4Belgium, trong phiên tòa chống khủng bố lớn nhất từ trước đến nay của nước này. Các công tố viên cáo buộc 46 người thuộc tổ chức khủng bố này đưa người đến Syrie chiến đấu và dự kiến sẽ đưa ra phán quyết vào tháng 2 tới. Sharia4Belgium là nhân tố quan trọng khiến Bỉ nổi lên như một nguồn cung các tay súng cực đoan cho Trung Đông, khi chiêu dụ các chiến binh thánh chiến tiềm năng từ các vùng quê của Bỉ rồi đưa đến Syrie. Gilles de Kerchove, điều phối viên chống khủng bố của Liên minh châu Âu, thậm chí cho rằng các chiến binh còn sử dụng facebook để đăng tải hình ảnh ngôi biệt thự họ đang sống ở Syrie nhằm "quảng bá đó là nơi ở tốt nhất và dễ sống". Nhà chức trách tin rằng khoảng 100 người Bỉ từng tham chiến ở Syrie đã trở về nhà. Vài người trong số họ thuộc nhóm bị cáo buộc âm mưu tấn công khủng bố bị bắt giữ những ngày gần đây.

Được biết, hơn 350 người Bỉ đã đến Syrie để tham chiến, con số cao nhất tính trên đầu người ở châu Âu. Giống như các nước khác trong khu vực, Bỉ đang gánh chịu hậu quả của cái mà các nhà chỉ trích gọi là hàng thập kỷ kém hiệu quả trong chính sách hòa nhập của người nhập cư. Nhiều thành viên trong cộng đồng Hồi giáo ở Bỉ nói rằng sự bảo vệ lâu dài tốt nhất cho các quốc gia sẽ chỉ đến từ những nỗ lực cải thiện chính sách hòa nhập dành cho người nhập cư, chứ không phải từ các biện pháp tăng cường an ninh. Họ nêu ví dụ là lệnh cấm dùng khăn che mặt hồi năm 2012 rốt cuộc khiến người Hồi giáo càng thêm bất mãn.

Theo ước tính, người Hồi giáo chiếm 6% dân số Bỉ và một số người, kể cả những người có gia đình đã sống ở đây nhiều thế hệ, nói rằng họ phải đối mặt với những thách thức lâu dài tại đất nước có đông người Công giáo. Tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm người Bỉ xuất thân là dân nhập cư luôn cao hơn nên hy vọng của họ về tương lai cũng mờ nhạt. Sự phân hóa giữa người Bỉ nói tiếng Hà Lan và người Bỉ nói tiếng Pháp cũng dẫn đến sự chắp vá trong các chính sách về giáo dục, phúc lợi xã hội và thậm chí là an ninh.

Các nhà phân tích cho rằng thanh niên Hồi giáo thường cảm thấy bị cô lập trong xã hội Bỉ và nền văn hóa của tổ tiên họ hay bị chỉ trích là cực đoan. "IS đem lại cho họ điều mà chính phủ Bỉ không thể cung cấp cho họ" – Montasser AlDe’emeh thuộc Đại học Antwerp, người đang nghiên cứu các chiến binh Bỉ ở Syrie, nhận định.

THANH TRÚC