Tổng thống Mỹ Barack Obama (ảnh) ngày 8-12 đã đưa ra các đề xuất mới trị giá nhiều tỉ USD để tạo thêm nhiều việc làm. Đây là lần thứ ba trong vòng một tuần ông Obama đề cập vấn đề này nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp, hiện đang đứng ở mức 10%. Có thể nói, 10 tháng sau khi công bố chương trình kích thích kinh tế trị giá 787 tỉ USD, chính quyền Mỹ đang phải đối mặt với hai sức ép lớn, đó là tỷ lệ thất nghiệp tăng lên mức cao nhất trong vòng 26 năm qua và khoản thâm hụt ngân sách khổng lồ lên tới 1.417 tỉ USD, chiếm khoảng 10% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), trong tài khóa 2008-2009, là mức thâm hụt kỷ lục trong hơn 6 thập kỷ qua.

Phát biểu tại Viện Brookings ngày 8-12, Tổng thống Obama đã đề xuất hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ mở rộng hoạt động, khuyến khích các hộ gia đình sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, tăng hỗ trợ tài chính cho các dự án xây dựng đường sá, cầu và các công trình cơ sở hạ tầng khác. Theo ông, đây là những lĩnh vực chủ chốt có thể tạo ra nhiều việc làm. Cụ thể, liên quan tới các doanh nghiệp nhỏ, Tổng thống Obama đề xuất giảm thêm thuế, miễn thuế lợi tức trong vòng một năm đối với các khoản đầu tư vào các doanh nghiệp nhỏ, miễn phí các khoản vay dành cho các đối tượng này và cam kết chính quyền liên bang sẽ tạo mọi điều kiện để các ngân hàng đáp ứng mọi nhu cầu vay vốn cho đến hết năm sau. Tổng thống Obama chưa công bố các khía cạnh tài chính của chương trình tạo việc làm mới trên, song nhấn mạnh đây là ưu tiên hàng đầu của chính quyền nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp.

Bất chấp các nghị sĩ đảng Cộng hòa chỉ trích thâm hụt ngân sách liên bang đang ở mức kỷ lục, Tổng thống Obama cho rằng Mỹ phải “chi tiêu theo cách của mình để thoát khỏi suy thoái” vì có quá nhiều người bị mất việc làm. Theo khảo sát, nhiều công ty hàng đầu của Mỹ sẽ tiếp tục sa thải nhân viên, chứ không tuyển dụng trong 6 tháng tới. Tổng thống Obama cho rằng hơn 15 năm qua, các doanh nghiệp nhỏ đã tạo ra khoảng 65% số việc làm mới ở Mỹ, nhưng nhóm này bị tác động nặng nề từ cuộc khủng hoảng tài chính, do các điều kiện tín dụng khó khăn hơn. Vì vậy, việc tập trung khuyến khích các doanh nghiệp nhỏ như cắt giảm thuế có thể thúc đẩy tạo ra việc làm. Bên cạnh đó, ông Obama đề nghị tăng viện trợ cho chính quyền bang để khuyến khích họ không tinh giảm giáo viên, cảnh sát và lính cứu hỏa.

Tổng thống Obama cho biết sẽ làm việc với Quốc hội để quyết định nguồn kinh phí chi cho các kế hoạch mới. Theo một số quan chức Nhà Trắng, chính quyền Washington đang chú ý tới báo cáo của Bộ Tài chính hồi đầu tuần này, với tuyên bố sẽ hoàn lại sớm hơn dự kiến 200 tỉ USD quỹ giải cứu ngành ngân hàng. Ông Obama cho rằng khoản tiền trên sẽ giúp chính phủ có tiền chi các kế hoạch tạo việc làm trong thời điểm số nợ công của Mỹ đã vượt quá 12.000 tỉ USD. Ông Obama cho rằng gói giải cứu ngân hàng, theo Chương trình Giải cứu Tài sản Xấu (TARP) năm 2008, đang gây “phiền phức”, bởi nó chủ yếu giải cứu các ngân hàng ở Phố Wall, trong khi không giúp ích gì cho người dân Mỹ, khiến làn sóng phản đối chính phủ dâng cao trên cả nước. Tuy nhiên, các nghị sĩ đảng Cộng hòa cho rằng khoản hoàn trả từ TARP phải được dùng để giảm thâm hụt ngân sách hoặc bổ sung giải cứu ngân hàng theo luật định, chứ không dùng cho chương trình kích thích mới để tạo việc làm. Đây có thể là trở ngại lớn cho ông Obama ở Đồi Capitol.

N. MINH (Theo WSJ, AP, UKPA)