Thủ tướng Manmohan Singh và Tổng thống Barack Obama gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tại Mỹ hồi tháng 9. Ảnh: Reuters

Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh tối qua 21-11 đã bắt đầu chuyến công du tại Mỹ. Trong hành trình kéo dài 5 ngày này, theo tờ Tribune India và hãng tin ANI, người đứng đầu chính phủ Ấn Độ hy vọng sẽ ký với Tổng thống nước chủ nhà Barack Obama thỏa thuận khung mở rộng lĩnh vực đối thoại chiến lược giữa hai nước, đồng thời ký bản ghi nhớ tăng cường hợp tác chống khủng bố, phát triển năng lượng tái sinh, quốc phòng, giáo dục, nông nghiệp, quyền sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, theo nhật báo The Hindu, mục tiêu trọng tâm trong “chuyến làm khách” của Thủ tướng Singh là tìm kiếm sự đồng thuận về khung pháp lý liên quan đến thỏa thuận năng lượng hạt nhân dân sự giữa hai nước. Dù thỏa thuận này đã được ký từ năm 2005 và được quốc hội Mỹ phê chuẩn năm ngoái, nhưng các công ty Mỹ chưa thể cung cấp nhiên liệu và công nghệ hạt nhân cho Ấn Độ vì còn vướng các điều kiện đảm bảo an ninh. Mỹ muốn đảm bảo rằng Ấn Độ, cường quốc vũ khí hạt nhân, không sử dụng nhiêu liệu uranium được làm giàu do Mỹ cung cấp vào mục đích chế tạo vũ khí hủy diệt.

Quan hệ ngoại giao và chính trị giữa hai nước cũng là vấn đề hết sức quan trọng. Tờ Tribune India cho biết New Delhi đã phản ứng trước tuyên bố chung mới đây giữa ông Obama và Chủ tịch Hồ Cẩm Đào rằng Mỹ và Trung Quốc ủng hộ Ấn Độ và Pakistan cải thiện quan hệ và cùng nhau thúc đẩy nền hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực Nam Á. Ấn Độ cho rằng tuyên bố này hàm ý Mỹ hậu thuẫn Trung Quốc đóng vai trò kiến tạo hòa bình giữa New Delhi và Islamabad. Trong khi đó, theo tờ Wall Street Journal (Mỹ), C. Rja Mohan, nhà phân tích chiến lược có ảnh hưởng của Ấn Độ, đã nhấn mạnh: “Chúng tôi (Ấn Độ) không muốn bị phụ thuộc vào Trung Quốc tại Nam Á”. Không chỉ Trung Quốc, bản thân Mỹ cũng không được Ấn Độ ủng hộ trực tiếp làm trung gian giải quyết tranh chấp khu vực Kashmir giữa Ấn Độ và Pakistan.

Theo tờ The Economic Times, cái New Delhi cần ở Washington là yêu cầu Nhà Trắng sử dụng ảnh hưởng của mình để gây áp lực buộc Islamabad mạnh tay chống khủng bố. Trả lời phỏng vấn tờ Washington Post trước khi lên đường sang Mỹ, ông Singh nói thẳng Ấn Độ là nạn nhân của chủ nghĩa khủng bố do Pakistan tạo ra, xúi giục và hỗ trợ từ gần 25 năm trước, và rằng Pakistan sử dụng khủng bố như một công cụ chính sách quốc gia. Cần biết, Pakistan là đồng minh chiến lược của Mỹ trong cuộc chiến cam go tại Afghanistan, nhưng Ấn Độ lại nghi ngờ chính Islamabad dung dưỡng Taliban. Vì thế, New Delhi muốn Washington nâng cao vai trò của Ấn Độ tại Afghanistan. Ông Singh cảnh báo Taliban là mối đe dọa thảm họa của thế giới, đặc biệt với Nam Á, Trung Á và Trung Đông. Ngặt nỗi, Mỹ lo ngại nếu đề cao vai trò của Ấn Độ ở Afghanistan thì có thể gây khó chịu cho Pakistan và khiến nước này tái ủng hộ Taliban.

Thế nên, Nhà Trắng chắc hẳn phải phân trần rõ “cán cân” quan hệ giữa Mỹ và Ấn Độ, Trung Quốc, Pakistan. Tổng thống Obama liệu có đủ tài hùng biện để thuyết phục ông Singh về các mối quan hệ phức tạp và nhạy cảm trên. Hãy chờ xem!

KIẾN HÒA
(Theo Xinhua, Globalsecurity, The Economic Times, SWJ, Tribunindia)