Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) nhận định năng lực trong không gian mạng của Trung Quốc sẽ còn tụt hậu so với Mỹ ít nhất 10 năm. Tuy nhiên, Bắc Kinh là quốc gia đang ở vị trí thuận lợi nhất để có thể bắt kịp Washington.

Mỹ được hưởng lợi về sức mạnh không gian mạng nhờ nằm trong liên minh “Ngũ nhãn”. Ảnh: zdnet

Trong nghiên cứu công bố hôm 28-6, IISS xếp hạng sức mạnh không gian mạng của 15 quốc gia dựa theo một loạt tiêu chuẩn, từ sức mạnh của nền kinh tế kỹ thuật số cho đến sự trưởng thành của các chức năng tình báo - an ninh và khả năng tích hợp các cơ sở mạng với các hoạt động quân sự. Giống như Nga, Trung Quốc đã chứng minh năng lực trong các chiến dịch trên mạng chẳng hạn như gián điệp trực tuyến, đánh cắp tài sản trí tuệ và tung thông tin sai lệch chống Mỹ và các đồng minh. Nhưng cả Bắc Kinh và Mát-xcơ-va còn bị hạn chế bởi hệ thống an ninh mạng tương đối lỏng lẻo so với các đối thủ cạnh tranh. Trong đó, khả năng phòng thủ của Trung Quốc khá yếu, trong khi việc phát triển những chính sách về phục hồi cho các cơ sở hạ tầng then chốt chỉ mới ở giai đoạn đầu. Do vậy, Mỹ được IISS xếp hạng là cường quốc có sức mạnh không gian mạng cao nhất, trong khi Trung Quốc, Nga, Anh, Úc, Canada, Pháp và Israel ở hạng thứ hai. Hạng thứ ba gồm các nước Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Malaysia…

Giải thích về sự “lép vế” của Trung Quốc, Greg Austin - tác giả chính của nghiên cứu - cho rằng các báo cáo truyền thông chỉ tập trung vào những mặt tích cực của những tiến bộ kỹ thuật số, chẳng hạn như khát vọng trở thành lãnh đạo toàn cầu về trí tuệ nhân tạo, đã góp phần gây ra sự “phóng đại” nhận thức về sức mạnh không gian mạng của Bắc Kinh. Xét trên mọi phương diện, sự phát triển các kỹ năng về an ninh mạng ở Trung Quốc đang ở vị thế kém hơn so với nhiều quốc gia khác. IISS nói Trung Quốc cũng đã phát triển và sử dụng năng lực để “gián điệp nước ngoài”, nhưng khả năng phân tích tình báo mạng của nước này “kém chín chắn” hơn so với các thành viên trong liên minh tình báo “Ngũ nhãn” (Five Eyes, gồm Mỹ, Anh, Canada, Úc và New Zealand).

Trong khi đó, yếu tố giúp Mỹ giành lấy thứ hạng cao nhất là nhờ sở hữu cơ sở công nghiệp - kỹ thuật số “vô đối”, giỏi về mật mã và khả năng tiến hành những cuộc tấn công mạng “tinh vi” nhằm vào đối thủ. Ngay cả các công ty của Mỹ cũng có thể phát hiện và truy vết các cuộc tấn công mạng. Không như Bắc Kinh và Mát-xcơ-va, Washington còn được hưởng lợi từ sự liên minh chặt chẽ với các cường quốc không gian mạng khác, bao gồm những đối tác trong “Ngũ nhãn”. Từ đó, IISS kết luận Mỹ vẫn là cường quốc sở hữu năng lực không gian mạng vượt trội trên thế giới và nhiều khả năng duy trì vị thế này ít nhất cho đến năm 2030.

Bắc Kinh đang bám đuổi

Tuy nhiên, chuyên gia Austin cũng lưu ý rằng Mỹ đừng nên tự mãn về vị trí của mình. Cách Mỹ đối đầu với sức mạnh kinh tế kỹ thuật số ngày càng lớn của Trung Quốc sẽ quyết định cán cân năng lực không gian mạng trong tương lai.

Giới lãnh đạo Trung Quốc từng bị “sốc” trước thông tin mà Edward Snowden phanh phui năm 2013 bởi tài liệu này cho thấy lợi thế rất lớn của Washington so với Bắc Kinh. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phát động những đợt cải cách về mặt tổ chức, bao gồm thành lập Cơ quan Quản lý Không gian mạng Trung Quốc. Ông Tập còn triển khai chính sách công nghiệp “Sản xuất tại Trung Quốc 2025” nhằm giúp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới thống trị trong lĩnh vực sản xuất công nghệ cao toàn cầu, đồng thời giảm lệ thuộc vào nước ngoài về công nghệ Internet cốt lõi. Trung Quốc vẫn còn lệ thuộc các hãng công nghệ của Mỹ, bao gồm Google, Microsoft, IBM, Oracle và Qualcomm.

Trung Quốc cũng có những lợi thế nhất định, bao gồm 1 tỉ người sử dụng Internet và chi phí công nghệ thấp hơn, khiến nước này dễ thu hút các quốc gia đang phát triển.

Nền kinh tế kỹ thuật số của Trung Quốc đang tăng trưởng nhanh. Trong số 51 công ty viễn thông/công nghệ lọt vào bảng xếp hạng Fortune Global 500 năm ngoái, Trung Quốc có tới 8 đại diện.

HẠNH NGUYÊN (Theo FT, SCMP)