DUY KHÔI

Gần đây, tên tuổi họa sĩ Mai Trung Thứ (1906-1980) được nhắc đến nhiều khi nhiều tác phẩm hội họa của ông đạt kỷ lục đấu giá "triệu đô" tại các sàn đấu giá quốc tế. Dù đã là người của trăm năm nhưng danh họa tài năng của Việt Nam vẫn đang ghi đậm dấu ấn trong lòng người yêu hội họa.

Tác phẩm “Phụ nữ đội nón lá bên sông” của họa sĩ Mai Trung Thứ. Ảnh: SOTHEBY’S

Hồi giữa tháng 12-2021 vừa qua, Viện Pháp tại Việt Nam trình chiếu trực tuyến phim tài liệu "Mai Thứ: Hành trình trở lại Mâcon của một nghệ sĩ đa tài". Phim do đạo diễn Elsa Gonzalez thực hiện, với phần lời bình của đạo diễn Mai Lan Phương (con gái của họa sĩ Mai Trung Thứ) và Tristan Le Brun.

17 phút phim đã tái hiện cuộc sống của danh họa Mai Trung Thứ ở Pháp cùng những tác phẩm tiêu biểu của ông thông qua các bức ảnh tư liệu hiếm. Phim ghi nhận những đóng góp và sức ảnh hưởng của trường phái hội họa Mai Trung Thứ đối với hội họa Việt Nam và quốc tế. Bên cạnh đó, phim có những đánh giá về tác phẩm của ông qua lăng kính của người nước ngoài yêu tranh ông.

Họa sĩ Mai Trung Thứ quê ở Hải Phòng, tốt nghiệp khóa đầu tiên của Trường Mỹ thuật Ðông Dương và là một trong những họa sĩ đầu tiên đưa hội họa Việt Nam hội nhập với xu thế hiện đại. Mai Trung Thứ cùng với Vũ Cao Ðàm, Lê Thị Lựu và Lê Phổ được mệnh danh là bốn họa sĩ "Tứ kiệt trời Nam". Dù thời gian dài, ông hoạt động nghệ thuật và sinh sống ở Pháp nhưng hình ảnh làng quê và con người Việt Nam vẫn in đậm trong lòng ông. Dễ thấy nhất là trong tác phẩm của ông, đề tài xuyên suốt vẫn là người phụ nữ Việt Nam dịu dàng, nết na với tà áo dài, chiếc nón lá nền nã; hay là cảnh đồng quê, cảnh các trẻ em chơi trò chơi dân gian, tập viết chữ… nhưng được ông thể hiện bằng bút pháp tả chân hiện đại, phong cách hội họa châu Âu. Ông đặc biệt yêu thích sáng tác với chất liệu tranh lụa.

Gần đây, hàng loạt tác phẩm của họa sĩ Mai Trung Thứ đạt kỷ lục trong các phiên đấu giá quốc tế. Ðiển hình là tác phẩm "Chân dung cô Phương", tranh sơn dầu trên toan. Do tác phẩm từng tham dự triển lãm năm 1931 ở Paris (Pháp) nên một nhà sưu tập tranh cá nhân người Pháp đã mua bức tranh này. Tác phẩm được Nhà đấu giá Sotheby's Hong Kong định giá từ 900.000 USD đến 1,2 triệu USD. Trong phiên đấu giá "Beyond Legends: Modern Art Evening Sale" tại Sotheby's Hong Kong vào tháng 4-2021, bức tranh được bán khởi điểm với giá 500.000 USD, sau đó nâng dần lên và dừng ở mức 2,573 triệu USD. Sau khi tính thuế phí, bức tranh đạt 3,1 triệu USD, trở thành bức tranh Việt có mức giá cao nhất tính đến nay.

Tiếp sau đó, tại một phiên đấu giá vào tháng 11-2021, tác phẩm tranh lụa "Thiếu nữ chơi đàn nguyệt" của họa sĩ Mai Trung Thứ lại ghi dấu ấn với giá chốt là 1 triệu USD. Mới nhất, tại phiên đấu giá tháng 12-2021 ở Hong Kong, một nhà sưu tập tranh đã bỏ ra 1,57 triệu USD để sở hữu bức tranh "Phụ nữ đội nón lá bên sông" của danh họa người
Việt Nam.

Từ thành công của họa sĩ Mai Trung Thứ, có thể nói, mỹ thuật Việt Nam từ truyền thống đến hiện đại, luôn là một dòng chảy xuyên suốt không đứt gãy, tạo được vị thế trong nước và quốc tế.