Mạnh tay đầu tư cho cơ sở hạ tầng giao thông đã khiến Trùng Khánh “nặng nợ”. Ảnh: People Daily’s Online

Bài phân tích của WSJ dựa trên các báo cáo của một công ty xếp hạng Trung Quốc cho thấy có 10 loại hình đầu tư chính mà thành phố Trùng Khánh sử dụng để “tiếp thêm năng lượng” cho sự tăng trưởng đã khiến thành phố này mắc nợ hơn 346 tỉ nhân dân tệ (khoảng 54 tỉ USD). Số tiền này được Trùng Khánh vun mạnh tay khi thực hiện tái cấp vốn cho các ngân hàng gặp khó khăn sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, xây cầu, đường cao tốc, cùng nhiều dự án khác nhằm đẩy mạnh tăng trưởng và thu hút các công ty toàn cầu đang tìm kiếm hướng đi vào thị trường nội địa đang bùng nổ tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết các khoản nợ nói trên chỉ là một phần trong các khoản cần trả của Trùng Khánh, do các nhà phát triển bất động sản và các doanh nghiệp thuộc quyền sở hữu của nhà nước tại đây cũng có những khoản nợ riêng. Con số thống kê ở trên cũng chưa tính đến một số loại hình đầu tư nhỏ khác. “Tôi không nghĩ là quá thổi phồng nếu nói rằng chính quyền địa phương Trùng Khánh, các nhà phát triển bất động sản và các doanh nghiệp thuộc quyền sở hữu của nhà nước đã nợ 1.000 tỉ NDT tính đến cuối năm 2011”-Victor Shih, một chuyên gia nghiên cứu về nợ công của chính phủ và địa phương Trung Quốc tại Đại học Northwestern (Mỹ), nói. Như vậy, theo tính toán của Shih, nợ công của Trùng Khánh đã ở mức 100% GDP, cao hơn rất nhiều so mức 22% của cả Trung Quốc.

Thực tế đã cho thấy rõ, sau khi Bạc Hy Lai được bầu làm Bí thư Thành ủy Trùng Khánh, các ngân hàng ở thành phố này đã tăng gấp đôi các khoản cho vay chỉ trong vòng 3 năm từ đầu năm 2007 đến cuối năm 2010. Đầu tư công cũng được “chú trọng đặc biệt” với hơn 83.685 km đường cao tốc được xây mới, tăng gấp 3 lần so với giai đoạn 2004-2007, tức trước khi Bạc Hy Lai làm Bí thư Thành ủy Trùng Khánh. Các tuyến đường sắt cũng được kéo dài thêm gấp đôi. Các dữ liệu cho thấy “hiệu quả tức thời” của “canh bạc” chi tiêu mà cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh vận dụng: Tăng trưởng kinh tế của siêu đô thị 29,32 triệu dân năm 2011 được ghi nhận lên tới 16,5%, gần gấp đôi tỷ lệ tăng trưởng chung của toàn Trung Quốc. Chính vì thế, có một thời gian Trùng Khánh được mệnh danh là “Chicago của Trung Quốc”, nhờ vào tiếng tăm về cơ sở hạ tầng hiện đại, lưu thông thuận lợi, hệ thống cung cấp điện tốt và xuyên suốt, cũng như giá nhân công rẻ.

Trước khi ông Bạc trở thành Bí thư Thành ủy, nợ công của Trùng Khánh chỉ khoảng 162 tỉ NDT. Như đã đề cập ở trên, 4 năm sau, con số ấy đã vượt lên 346 tỉ NDT. Nhiều nhà phân tích quốc tế, thậm chí một số nhà lãnh đạo Trung Quốc, đã lên tiếng cảnh báo về sự phụ thuộc của kinh tế nước này vào hoạt động chi tiêu công - sự phụ thuộc đặt nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới vào thế mất cân bằng đầy nguy hiểm và tạo cơ hội cho tham nhũng. Thực tế ở Trùng Khánh cũng cho thấy những vấn đề có thể xảy ra tại các địa phương khác ở Trung Quốc. Trên khắp nước này, các cơ quan đầu tư cấp địa phương kiểu như ở Trùng Khánh đã hoạt động mạnh hơn bao giờ hết kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008 do chính sách kích thích tăng trưởng của Bắc Kinh. Nợ công của các địa phương Trung Quốc vì thế ước tính đã lên tới khoảng 10.700 tỉ NDT. Phần nhiều số nợ này được thế chấp bởi đất đai, nên nhiều nhà quan sát lo ngại các khoản vay có thể trở thành nợ xấu một khi tăng trưởng kinh tế và thị trường bất động sản của Trung Quốc giảm tốc.

THÁI THANH (Theo WSJ)