Với gia đình Leah - Bill, “sống cần kiệm cũng như ăn kiêng vậy, nó giúp cuộc sống bền vững hơn”. Ảnh: BusinessWeek

Thay vì tiêu xài “bạt mạng” như trước, hiện tại nhiều dân Mỹ đang thực hành lối sống “tiết kiệm được đồng nào hay đồng nấy” trong thời buổi đất nước vẫn ngập chìm trong cơn bão tài chính. Một cuộc “cách mạng” thầm lặng đang manh nha trong nền văn hóa Mỹ, điển hình là ở thành phố New Hope (bang Pennsylvania).

Mặc dù không hề bị liên lụy bởi cuộc khủng hoảng tài chính ở phố Wall nhưng vợ chồng Leah Ingram và hai con sống trong nhà cao cửa rộng đang thực hiện chính sách “thắt lưng buộc bụng”. Cả nhà gần như không còn dùng ô tô đi lại, hiếm khi ăn ở ngoài, nhiều lúc mua quần áo tại các tiệm ký gửi và luôn tắt đèn khi ra khỏi phòng. Ông bố thì xài ké điện thoại di động với con gái. Hai cô “công chúa” nhỏ hằng tháng không được xài vượt “định mức”: 20 USD (330 ngàn đồng). Mà gia đình của Leah có khó khăn gì cho cam nếu không muốn nói là thuộc tầng lớp trung lưu chính hiệu. Anh chồng Bill Behre, 43 tuổi, là trưởng một khoa ở Đại học New Jersey còn Leah là cây bút tự do tên tuổi trong làng báo Mỹ. Cả hai cũng chẳng nợ tiền thẻ tín dụng.

Mới chỉ cách nay hơn một năm, gia đình Leah-Bill cũng bị cuốn vào nền văn hóa chi-xài-bằng-mọi-cách của Mỹ. “Sau sự kiện ngày 11-9-2001, tiêu dùng được xem là yêu nước, và chúng tôi đã trở nên ái quốc như mọi người”, Bill bộc bạch. Lúc đó, năm nào vợ chồng Leah cùng sắp nhỏ đều đi du lịch trên du thuyền và bọn trẻ hằng năm đều được đến Walt Disney World - khu công viên chủ đề lớn nhất thế giới ở Florida. Hai cô con gái Jane, 13 tuổi và Annie, 11 tuổi thì quen mua sắm như thú tiêu khiển không thể thiếu.

Nhưng nay, gia đình Leah và Bill được xem là đại diện của “thời đại tiết kiệm” đang ló dạng ở Mỹ. Những người chi tiêu bạo như gia đình Leah suốt hơn một thập kỷ qua nay đang phải từ biệt lối sống hoang phí của mình. Họ xài tiền dè sẻn và có suy tính hơn. Để không rơi vào cảnh “giật gấu vá vai”, họ phải học cách phân biệt giữa những thứ tối cần thiết - thực phẩm, quần áo, chỗ ở, phương tiện đi lại - với lối tiêu pha tùy tiện. Không ít người thậm chí còn tập cho mình thói quen ki cóp từng đồng trong sinh hoạt.

Như Ned Penberthy, 53 tuổi, nhân viên bán hàng ở Pelham (bang New Hampshire) chẳng hạn. Gần đây, Ned đã thay toàn bộ bóng đèn trong nhà bằng loại bóng compact tiết kiệm điện, và đổi sang dùng thiết bị sinh hoạt ít ăn điện. Với người đàn ông vừa mới có việc làm trở lại sau một thời gian “ăn không ngồi rồi”, tiết kiệm được đồng nào hay đồng đó. Ví dụ, trước đây ông luôn dùng kem cạo râu thì nay đã chuyển sang dùng xà bông cục. Theo tính toán của ông, làm như vậy mỗi năm ông tiết kiệm được 6 USD (99.000 đồng). Hay như Leah, khi cực chẳng đã phải dùng tới ô tô, cô tính toán đường đi sao cho có thể ghé trạm xăng nào đó để đổ với giá rẻ hơn vài cent.

Theo các chuyên gia tài chính, quí IV năm nay thị trường tiêu dùng Mỹ có thể bước vào giai đoạn sụt giảm lần đầu tiên trong vòng 17 năm qua. Tổng nợ cá nhân của dân Mỹ hiện lên đến 2,6 nghìn tỉ USD (43 triệu tỉ đồng). Với dư nợ khủng khiếp như vậy cộng với việc thắt chặt chính sách cho vay cá nhân, tháng 8 vừa qua, thị trường cho vay tiêu dùng Mỹ bắt đầu đi xuống - lần đầu tiên kể từ năm 1991. Menzie D.Chinn, giảng viên khoa kinh tế Đại học Wisconsin, nhận định với tình hình khó khăn như hiện nay, giới tiêu dùng Mỹ sẽ không thể tiếp tục “vung tay quá trán”, ít nhất là trong 5 năm nữa.

Trước đây, dân Mỹ thường hay “xốp-ping” khi mặt trời vừa mới ló dạng. Còn nay? Theo các nhà nghiên cứu thị trường, lối sống này đang thay đổi. Gần đây, Booz & Co thực hiện một cuộc khảo sát đối với gần 1.000 hộ gia đình Mỹ. Kết quả: 43% cho rằng họ ăn ở nhà nhiều hơn ăn tiệm và 25% cho rằng họ hạn chế chi tiêu, nhất là những khoản vui chơi, giải trí và thể thao. Hầu hết đều cho rằng họ sẽ tiếp tục lối sống cần kiệm như vậy ngay cả khi kinh tế đất nước phục hồi.

NGỌC DŨNG (Theo BusinessWeek, ChicagoTribune)