Trong những ngày đầu đại dịch COVID-19 mới bùng phát, các nhà khoa học đã đưa ra một thông tin rằng SARS-CoV-2 biến đổi từ từ. Theo đó, nếu được phát triển, vaccine ngừa COVID-19 có thể không cần cập nhật thường xuyên theo thời gian.
Tuy nhiên, khi lây lan rộng khắp hành tinh, SARS-CoV-2 đã không ngừng đột biến, tạo ra các biến thể và biến thể phụ, phá hỏng những nỗ lực của con người nhằm kiểm soát hoàn toàn virus.
Hai năm rưỡi sau khi lần đầu tấn công và xâm nhập vào cơ thể người, SARS-CoV-2 vẫn chưa có dấu hiệu lắng dịu. Theo các nhà virus học - vốn theo dõi chặt chẽ SARS-CoV-2, dù đã đột biến rất nhiều lần, song hiện SARS-CoV-2 vẫn còn nhiều không gian thay đổi, điều này có nghĩa là virus vốn rất dễ lây lan này còn có thể càng dễ lây lan hơn.
Nhà virus học Robert F Garry thuộc Ðại học Tulane khẳng định SARS-CoV-2 có những “mánh khóe” mà các nhà khoa học chưa từng chứng kiến. Bằng chứng là mới đây nhất Omicron đã tạo ra biến thể phụ BA.2.12.1. Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, nghiên cứu sơ bộ cho thấy biến thể BA.2.12.1 - có khả năng lây lan cao hơn khoảng 25% so với biến thể phụ BA.2 cũng của Omicron vốn đang chiếm ưu thế chủ đạo tại Mỹ. CDC cho biết biến thể phụ này đặc biệt lây lan nhanh ở vùng Ðông Bắc, là nguyên nhân gây ra phần lớn các ca nhiễm mới.
Phát biểu với báo giới trong lễ nhậm chức mới đây, điều phối viên của Tổng thống Mỹ phụ trách vấn đề COVID-19, ông Ashish Jha khẳng định hiện nước Mỹ đang phải chứng kiến một biến thể rất dễ lây lan và rất khó để đảm bảo sẽ không có ai mắc COVID-19 ở Mỹ. Tuyên bố của ông Jha cũng chính là câu trả lời cho việc Phó Tổng thống Kamala Harris vừa có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 và đang phải cách ly. Bà Harris vừa tiêm mũi tăng cường thứ 2 vaccine ngừa COVID-19.
Theo giới chuyên gia, trường hợp của bà Harris làm nổi bật lên một điều rằng hiện thế giới vẫn chưa tìm ra liều tiêm chủng hoặc tăng cường nào có thể tạo “lá chắn” hoàn hảo chống lại sự lây lan của SARS-CoV-2. Tuy nhiên, vaccine đã “hoàn thành” tốt vai trò giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh nặng.
Về cơ bản, vaccine bắt chước các đột biến của virus và kích hoạt phản ứng miễn dịch bảo vệ khi virus thực sự tấn công. Tuy nhiên, càng về sau, các biến thể càng có khả năng né tránh nhiều kháng thể trung hòa - vốn là tuyến phòng thủ của hệ miễn dịch. Ðơn cử, BA.2.12.1 dễ lây lan hơn “người anh” BA.2 - vốn có tốc độ lây nhiễm cao hơn Omicron. Còn Omicron lại dễ lây lan hơn Delta và Delta lại dễ lây nhiễm hơn Alpha và các biến thể trước đó.
NGỌC HÀ (TTXVN)
