01/02/2016 - 21:01

ASEAN tìm kiếm mối quan hệ chiến lược mới với Mỹ và Trung Quốc

Dự kiến trong hai ngày 16 và 17-2 tới, hội nghị thượng đỉnh đặc biệt giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Mỹ sẽ diễn ra tại khu nghỉ dưỡng Annenberg thuộc điền trang Sunnylands, thành phố Rancho Mirage, bang California của Mỹ. Bài bình luận của báo The Nation (Thái Lan) ngày 1-2 nhận định đây là cơ hội lịch sử để ASEAN thúc đẩy mối quan hệ chiến lược với Mỹ trong bối cảnh Trung Quốc cũng muốn xích lại gần hơn với ASEAN.

Thêm thành quả đối ngoại của ông Obama

Theo The Nation, địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh đặc biệt được lựa chọn rất tinh tế nhằm nâng cao giá trị của lần quy tụ mang tính biểu tượng này. Đây cũng chính là nơi mà hai năm trước, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đón Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và thúc đẩy mối quan hệ nước lớn theo mô hình mới với Bắc Kinh. Với cùng địa điểm như vậy, Tổng thống Obama muốn đảm bảo chắc chắn rằng khi ông rời khỏi Nhà Trắng thì mối quan hệ giữa Mỹ và ASEAN đã được thiết lập một cách vững mạnh chưa từng có trên cả lĩnh vực kinh tế lẫn an ninh.

Lãnh đạo 10 nước ASEAN và Tổng thống Obama tại hội nghị cấp cao ở Kuala Lumpur tháng 11-2015. Ảnh: AP

Thành quả đối ngoại của vị tổng thống Mỹ gốc Phi, vốn nhận được sự ủng hộ của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, đều liên quan đến ASEAN chứ không phải nơi nào khác. Quá trình bình thường hóa quan hệ với Myanmar, đàm phán ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) với 4 nước ASEAN, hàng loạt các cuộc thảo luận về an toàn và tự do hàng hải trên Biển Đông giữa chính quyền Obama và ASEAN luôn nhận được sự hoan nghênh của các nhà lập pháp của cả hai đảng lớn ở Mỹ, thuận lợi hơn rất nhiều so với chính sách của ông Obama đối với Cuba và Iran.

Với các nhà lãnh đạo ASEAN, ông Obama là người nhã nhặn và khiêm tốn. Họ ủng hộ phong cách và lời đề xuất tăng cường hợp tác của ông. Không phải ngẫu nhiên mà tại hội nghị cấp cao ở Thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia hồi tháng 11-2015, ASEAN đã quyết định nâng cấp mối quan hệ với Mỹ thành đối tác chiến lược thứ 7 của khối, sau Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Úc và New Zealand.

Năm của Trung Quốc và ASEAN

Trong khi đó, 2016 được coi là năm mà Trung Quốc có nhiều cơ hội để thúc đẩy mối quan hệ với ASEAN. Vào đầu tháng 9 năm nay tại Thủ đô Vientiane (Lào), ASEAN và Trung Quốc sẽ tổ chức lễ kỷ niệm hội nghị cấp cao lần thứ 25. Nhiều nước ASEAN hy vọng Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ tham dự hội nghị này. Đây có thể là dịp ASEAN và Trung Quốc thảo luận các sáng kiến thúc đẩy hợp tác như "Sáng kiến Vành đai và Con đường" của ông Tập, đề xuất thiết lập khuôn khổ 2x7 của Thủ tướng Lý Khắc Cường, hay kiến nghị 10 điểm "làm trẻ lại" quan hệ với ASEAN của Ngoại trưởng Vương Nghị. Ngoài ra, do 2016 được chọn làm "Năm trao đổi giáo dục ASEAN - Trung Quốc", quan chức giáo dục hai bên năm nay có nhiều cuộc thảo luận thúc đẩy hợp tác giáo dục và đào tạo theo kế hoạch phát triển chiến lược và xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Tại hội nghị cấp cao tháng 11 năm ngoái, ASEAN và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận triển khai 263 biện pháp theo kế hoạch hành động dài 23 trang và đây là văn kiện quyết định tương lai quan hệ giữa hai bên có thể phát triển thành đối tác chiến lược tin cậy và toàn diện hơn hay không. 5 năm tới được coi có ý nghĩa then chốt để ASEAN và Trung Quốc làm sâu sắc hơn mối quan hệ đối tác chiến lược.

Tuy nhiên, nhìn lại năm 2015 có thể thấy quan hệ ASEAN-Trung Quốc không phải hoàn toàn "thuận buồm, xuôi mái". Hai bên từng xác định năm 2015 là "Năm hợp tác hàng hải ASEAN - Trung Quốc", điều mà các quốc gia ASEAN hy vọng giúp tăng cường thảo luận Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC). Thế nhưng, Bắc Kinh lại liên tục gây phẫn nộ dư luận khu vực và quốc tế khi cho bồi đắp, xây dựng công trình trên hàng loạt đảo ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam. Do vậy, mức độ hợp tác chiến lược trong tương lai giữa ASEAN và Trung Quốc có thể phụ thuộc quan trọng vào kết quả giải quyết vấn đề Biển Đông. Hiện tại, có một nước thành viên ASEAN đã thúc giục Trung Quốc sớm hoàn thành COC để mừng lễ kỷ niệm 25 năm quan hệ giữa hai bên.

KIẾN HÒA (Theo Nation, Time)

Chia sẻ bài viết