Tổng thống Saleh ký thỏa thuận từ chức và chuyển giao quyền lực. Ảnh: AP

Như vậy, ông Saleh, 69 tuổi, là nguyên thủ quốc gia thứ tư phải rời khỏi chiếc ghế quyền lực trong làn sóng nổi dậy ở các nước Trung Đông và Bắc Phi (được gọi với cái tên mỹ miều là Mùa xuân Arập) trong năm nay, sau Tổng thống Tunisie Zine El Abidine Ben Ali (cầm quyền 24 năm), Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak (30 năm) và nhà lãnh đạo Libye Muammar Gadhafi (42 năm). Tuy nhiên, thỏa thuận từ chức và chuyển giao quyền lại cho Phó Tổng thống Abed Rabbo Mansour Hadi trong vòng 30 ngày mà Tổng thống Saleh vừa ký cho phép ông và gia đình tránh được kết cục bi thương như các nhà lãnh đạo kia. Ông không chỉ có thể được trở về nước, được miễn truy tố mà còn không bị cấm hoạt động chính trị. Thậm chí, ông vẫn giữ vai trò là tổng thống danh dự trong thời gian 90 ngày, đến khi Yemen bầu ra tổng thống mới.

Trước đó, ông Saleh kiên quyết không từ bỏ quyền lực bất chấp các cuộc biểu tình quy mô lớn đòi ông từ chức và hàng trăm người thiệt mạng vì sự đàn áp của lực lượng an ninh. Hồi tháng 6, dinh tổng thống Yemen bị ném bom khiến ông bị thương phải điều trị tại Arabie Séoudite hơn 3 tháng. Trong khi ông Saleh ngày càng mạnh tay đàn áp những người biểu tình thì tình hình trên khắp đất nước Yemen gần như rơi vào hỗn loạn. Các bộ tộc vũ trang thường xuyên chống lại lực lượng an ninh chính phủ tại các khu vực phía Bắc và Nam Thủ đô Sanaa, còn những tay súng có liên quan đến al-Qaeda thì kiểm soát hoàn toàn các thị trấn miền Nam.

Trong thời gian qua, Tổng thống Saleh từng 3 lần cam kết ký thỏa thuận chuyển giao quyền lực do Mỹ và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh dàn xếp nhưng đều thay đổi ý định vào phút chót. Tuy nhiên, cuối cùng ông cũng phải đặt bút ký thỏa thuận từ chức ở Thủ đô Riyadh của Arabie Séoudite sau khi hầu hết các đồng minh ruồng bỏ ông và quay sang ủng hộ phe đối lập. Lễ ký kết diễn ra trước sự chứng kiến của Quốc vương nước chủ nhà Abdullah cùng ngoại trưởng các nước vùng Vịnh và đại diện phe đối lập ở Yemen.

Điều làm người ta lo ngại là thỏa thuận không bắt buộc những thành viên đang nắm quyền khác trong gia đình Tổng thống Saleh phải từ chức, chẳng hạn con trai ông đang chỉ huy lực lượng Vệ binh Cộng hòa rất hùng hậu. Thỏa thuận cũng không đề cập gì đến những nhân vật quyền lực nhất của phe đối lập, trong đó có một vị tướng quân đội đào ngũ và một tù trưởng có ảnh hưởng rất lớn. Vì thế, có nhiều khả năng sẽ xảy ra cuộc chiến tranh giành chiếc ghế quyền lực đang bỏ trống.

Thỏa thuận vừa qua cũng không thực sự làm hài lòng hàng chục ngàn người biểu tình, vì theo họ, nhà lãnh đạo chuyên quyền suốt hơn 3 thập niên này không xứng đáng được miễn truy tố. Tuy nhiên, phương Tây và các nước A-rập đều phấn khởi trước quyết định từ chức của ông Saleh. Quốc vương Abdullah cho rằng bước đi này sẽ mở ra trang sử mới cho Yemen, hướng đến sự tự do và phồn thịnh hơn.

THUẬN HẢI (Theo AP, Guardian)