Cử tri Tây Ban Nha hôm qua 20-11 đã bỏ phiếu bầu chọn quốc hội khóa mới (trước thời hạn) gồm 350 thành viên hạ viện và 208 thượng nghị sĩ. Vấn đề mà người dân nước này và cả Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) quan tâm là các nhà lãnh đạo mới sẽ làm gì để vượt qua những khó khăn kinh tế và nguy cơ vỡ nợ.

Ông Rajoy trong vòng vây báo giới. Ảnh: Reuters

Theo các cuộc thăm dò dư luận, đảng Nhân dân cánh hữu đối lập có khả năng giành thắng lợi áp đảo trước đảng Xã hội cầm quyền để tự đứng ra thành lập chính phủ mới. Và người sẽ trở thành tân thủ tướng của xứ sở bò tót là ông Mariano Rajoy, 56 tuổi, nhân vật từng hai lần thất bại trong các cuộc bầu cử năm 2004 và 2008 trước Thủ tướng sắp từ nhiệm Jose Zapatero.

Nhà lãnh đạo từng làm bộ trưởng nội vụ và phó thủ tướng dưới thời chính quyền bảo thủ Jose Maria Aznar này cam kết thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giảm tỷ lệ thất nghiệp đang ở mức hơn 22% và đặc biệt là cắt giảm thâm hụt ngân sách nhằm ngăn chặn cuộc khủng hoảng nợ công có nguy cơ đưa Tây Ban Nha đến bờ vực phá sản. Ông cho rằng tình trạng chi tiêu công hiện nay là “vô độ”, nên chính phủ mới sẽ “thắt chặt hầu bao bất cứ lĩnh vực gì”, ngoại trừ lương hưu trí, nhằm đưa thâm hụt ngân sách năm 2012 về mức 4,4% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), so với 9,3% GDP năm 2010.

Nợ công của Tây Ban Nha tuy ở mức thấp so với nhiều nước khác, chỉ khoảng 65% GDP, nhưng do qui mô nền kinh tế lớn nên giá trị tuyệt đối cũng lên tới 700 tỉ euro. Hơn nữa, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính và tác động của nó trong Eurozone đang lây lan nhanh, Tây Ban Nha phải đối mặt với nhiều trở ngại về tăng trưởng kinh tế, chống thất nghiệp, tỷ lệ lãi suất trái phiếu cao. Hôm 17-11, trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm đã nhảy vọt lên đến 6,78%, mức cao nhất kể từ năm 1997, năm mà Tây Ban Nha còn sử dụng đồng nội tệ peseta.

Giới phân tích cho rằng chính phủ mới của ông Rajoy sẽ phải nhanh chóng thực thi hàng loạt biện pháp “thắt lưng buộc bụng” và cải cách trên các lĩnh vực ưu tiên như lao động, hệ thống ngân hàng và chính sách thuế nhằm trấn an thị trường tài chính đang lung lay. Juan Carlos Apricio, một bộ trưởng cùng thời với ông Rajoy, đánh giá ứng viên thủ tướng sáng giá này có tinh thần dũng cảm của một con người thận trọng, sáng suốt và tinh tế. Tuy nhiên, ông Rajoy bị xem là nhà lãnh đạo thiếu sức lôi cuốn để thuyết phục công chúng. Cựu Bộ trưởng Nội vụ Alfredo Perez Rubalcaba, ứng viên thủ tướng của đảng Xã hội, thì cáo buộc ông Rajoy đang có kế hoạch cắt giảm ngân sách một cách “tàn nhẫn” trên lĩnh vực y tế và giáo dục, điều có thể dẫn tới sự chống đối mạnh mẽ của dân chúng.

ĐỨC TRUNG (Tổng hợp)