Trứng cá mụn mủ sau khi bôi kem trộn. Ảnh: CTV

Đa số bệnh nhân cũng là nạn nhân của việc tự ý sử dụng thuốc và kem trộn cho biết: Khi bị mụn trứng cá, bệnh nhân đã tự ý bôi thuốc điều trị không theo sự hướng dẫn của thầy thuốc, mà thường theo thói quen, hoặc theo sự truyền miệng của những người xung quanh. Phần lớn, các loại thuốc ấy có chứa corticoid. Bên cạnh đó, đã có không ít bệnh nhân sử dụng “kem trộn” với mục đích trị nám, làm trắng da,... với một công thức truyền miệng khá phổ biến là : Cortibion, Becozym, Aspirin PH8, Vitamin E...đem trộn với nhiều loại kem khác nhau. Hoặc mua các loại kem trộn đã được “chế biến” sẵn, trong tình trạng không nhãn hiệu, được bày bán khá phổ biến ở các tỉnh, thành phía Nam.

Thực tế cho thấy, khi sử dụng “kem trộn”, trong thời gian đầu, nhiều người có cảm nhận da của mình đẹp hơn, giảm mụn, nhưng sau đó, hàng loạt các tác dụng phụ có thể xảy đến như : Teo da, giãn mao mạch, đỏ da, rạn nứt da, nhạy cảm ánh sáng, trứng cá mụn mủ, rối loạn sắc tố, được biểu hiện với hình ảnh: Các vùng da giảm sắc tố xen lẫn với các vùng da tăng sắc tố cùng tồn tại, gây nên ảnh hưởng tâm lý nặng nề khi các biểu hiện ấy xuất hiện trên mặt, nơi mà người ta không thể che giấu khi tiếp xúc với mọi người trong sinh hoạt hằng ngày.

Theo ghi nhận trong thời gian gần đây trên những bệnh nhân có sử dụng kem trộn, hay các dạng kem bôi có chứa corticoid, có sự xuất hiện của một số ký sinh trùng gây bệnh như: Vi nấm và Demodex. Đây là một loại ký sinh trùng thường trú trên da, đặc biệt ở những vùng tập trung nhiều tuyến bã, thường gặp nhất ở vùng mặt. Bình thường, chúng hiện diện với số lượng ít, không có khả năng gây bệnh. Nhưng ở những trường hợp đã có sử dụng “kem trộn” có chứa corticoid, làm trỗi dậy số lượng lớn Demodex trên da, và chúng sẽ trở thành tác nhân gây bệnh. Lúc này trên mặt bệnh nhân sẽ có biểu hiện đỏ, ngứa thường xuyên, và một số biểu hiện khác, làm ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý người bệnh.

Một tác dụng phụ khác cũng rất thường xảy ra. Đó là tình trạng lệ thuộc corticoid, tức là sau khi sử dụng “kem trộn” có corticoid một thời gian, thì làn da rất khó có thể thích ứng với bất cứ sản phẩm nào sau đó. Da rất dễ nhạy cảm với biểu hiện: Cảm giác châm chích ngứa xảy ra thường xuyên và thường đáp ứng kém với kết quả điều trị. Đây chính là sự lệ thuộc theo chiều hướng bất lợi, cần được điều trị chuẩn mực và chăm sóc đúng phương pháp của bác sĩ chuyên khoa có nhiều kinh nghiệm.

Đối với mụn trứng cá ở những người có bôi “kem trộn”, việc điều trị càng trở nên vô cùng phức tạp, chính vì những tác hại phối hợp cùng xuất hiện, do các tác dụng phụ của “kem trộn” gây nên. Đặc biệt chú ý là sự xuất hiện của ký sinh trùng gây bệnh (Vi nấm, Demodex), tình trạng giãn mao mạch, đỏ da kéo dài, làm cho các hình ảnh trứng cá trở nên đa dạng, phức tạp gây ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý người bệnh. Bên cạnh tình trạng tái vượng bệnh do sự lệ thuộc corticoid có trong “kem trộn”, làm cho diễn biến bệnh tái đi tái lại với những cảm giác khó chịu: Ngứa, đỏ da, giãn mao mạch, nhạy cảm ánh sáng, sạm da,...

Để giúp các chị em giảm thiểu và khắc phục được các tác hại trên cần có các biện pháp tư vấn thật sự hữu hiệu của thầy thuốc và sự kiên nhẫn của bệnh nhân trong điều trị. Về phía thầy thuốc, việc nhận định đầy đủ các tác hại xảy ra do “kem trộn” trên làn da của người bệnh, có ý nghĩa rất quan trọng trong việc quyết định các phương pháp điều trị thích hợp. Về phía người bệnh, cần kiên nhẫn thực hiện đúng phương pháp điều trị và phải có thời gian để giải thoát các tác hại do “kem trộn” gây nên. Có như vậy , mới có thể phục hồi lại vẻ đẹp làn da theo mong muốn.

Phụ nữ khi sử dụng mỹ phẩm, thuốc bôi ngoài da cần lưu ý tránh sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, các sản phẩm tự pha chế theo sự truyền miệng, không có độ tin cậy về chuyên môn. Hiện nay, trên thị trường đang trong bối cảnh tràn ngập với đa dạng các chủng loại mỹ phẩm khác nhau từ trong và ngoài nước, với rất nhiều xuất xứ khác nhau, đòi hỏi việc lựa chọn một sản phẩm có chất lượng, phù hợp với từng làn da khác nhau, là vấn đề hết sức cần thiết. Riêng các sản phẩm có chứa corticoid lại càng phải cẩn thận hơn khi sử dụng. Bởi bên cạnh tác dụng điều trị, còn có hàng loạt các tác dụng không mong muốn khác có thể xảy ra, làm ảnh hưởng không tốt đến tính thẩm mỹ của làn da và sức khoẻ con người.

Ths. BS. HUỲNH VĂN BÁ
(Trường Đại Học Y Dược Cần Thơ)