Theo Bộ Y tế, mặc dù các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới hiện là những sản phẩm chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại nước ta. Tuy nhiên qua một số điều tra cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ đang gia tăng nhanh chóng, bất chấp những tác hại khôn lường của loại thuốc lá thế hệ mới này.

Bảng tuyên truyền cấm hút thuốc lá ở Trường THPT Châu Văn Liêm. Ảnh: Thiên Thanh

Năm 2019, kết quả Điều tra sức khoẻ học sinh toàn cầu của WHO thực hiện tại 21 tỉnh, thành phố cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng lên 2,6% (năm 2015 tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 0,2%). Theo Nghiên cứu do Viện Chiến lược và Chính sách y tế tiến hành năm 2020, tỷ lệ hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh từ lớp 8-12 là 8,35% và đặc biệt cao hơn ở độ tuổi học sinh từ lớp 10-12 là 12,6%.

Theo Bộ Y tế, hiện tại Việt Nam đang xuất hiện nhiều sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, trong đó, phổ biến nhất là thuốc lá điện tử (ENDs) và thuốc lá làm nóng/nung nóng (HTPs). Cả hai loại sản phẩm thuốc lá điện tử này đều sử dụng thiết bị điện tử để làm nóng dung dịch hoặc nguyên liệu thuốc lá tạo ra làn hơi khói để người dùng hút vào.

Sử dụng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và lối sống của giới trẻ như: rối loạn nhận thức và cảm xúc, giảm khả năng học tập và rối loạn tâm thần. Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh khiến người dùng ở nhóm tuổi này dễ bị nghiện nicotine hơn. Vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.

Dung dịch thuốc lá điện tử có chứa: glycerin, propylene glycol và hương liệu. Propylene glycol có thể tạo thành propylene oxide, một chất gây ung thư khi được đun nóng. Glycerin/Glycerol gốc thực vật khi được đun nóng và hóa hơi, tạo thành acrolein, có thể gây kích ứng đường hô hấp trên. Để sản xuất các sản phẩm thuốc lá điện tử có khoảng 15.500 loại hương liệu được sử dụng. Trong đó, rất nhiều loại hương liệu độc hại và chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại đối với sức khỏe.

Ngoài ra, hậu quả về kinh tế, xã hội do thuốc lá điện tử gây ra cũng rất lớn, làm gia tăng gánh nặng kinh tế cho hộ gia đình và quốc gia do chi phí để điều trị bệnh do sử dụng các sản phẩm này, giảm năng suất lao động do bị bệnh và tử vong sớm. Thuốc lá điện tử làm ảnh hưởng đến môi trường vì lượng chất thải rắn bao gồm nhiều thành phần (nhựa, pin, bảng mạch điện, lọ dung dịch điện tử...) bị vứt bỏ dưới dạng vỡ, nát có thể phát tán ra môi trường các chất độc hại như kim loại, axit, nicotine, v.v...

Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới hiện được các công ty thuốc lá giới thiệu là một sản phẩm ít tác hại hơn so với thuốc lá điếu thông thường. Tuy nhiên, đây chỉ là các quảng cáo gây nhầm lẫn.

Để giảm thiểu các tổn thất về sức khỏe, kinh tế, xã hội do việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá, thuốc lá mới gây ra trong học sinh, sinh viên và cộng đồng, Bộ Y tế đã có Công văn đề nghị Bộ Giáo dục và đào tạo tiếp tục phổ biến tác hại của thuốc lá và các quy định của Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá; đồng thời, tăng cường tuyên truyền, kiểm tra, ngăn ngừa sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha tại các cơ sở giáo dục; xây dựng môi trường không khói thuốc tại các cơ sở giáo dục.

Bài, ảnh: Thiên Thanh