Do thất vọng về chiến lược vaccine của Liên minh châu Âu (EU), một số nước thành viên đã nhờ tới sự trợ giúp từ các quốc gia ngoài khối như Israel, Trung Quốc và Nga.
Kẻ hướng đến Israel
Lô vaccine Sputnik V của Nga về đến Slovakia hôm 1-3. Ảnh: CNN
Thủ tướng Áo Sebastian Kurz ngày 1-3 tuyên bố ông có ý định làm việc với Israel và Đan Mạch về hợp tác phát triển thêm vaccine để đối phó với những biến thể mới của SARS-CoV-2. Thủ tướng Kurz dự kiến sẽ cùng người đồng cấp Đan Mạch Mette Frederiksen tới thăm Israel vào ngày 4-3. Nhà lãnh đạo Áo đã chỉ trích gay gắt chiến lược vaccine của EU và Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA). “EMA đã quá chậm trễ trong việc cấp phép cho các cơ quan dược phẩm. Đó là lý do vì sao chúng tôi phải tự chuẩn bị để đối phó với các biến chủng và không phụ thuộc vào EU trong vấn đề sản xuất vaccine thế hệ thứ 2”, ông Kurz nói. Thủ tướng Frederiksen cũng đưa ra những bình luận tương tự, đồng thời cho biết Đan Mạch và Áo sẽ hợp tác để sở hữu nhiều vaccine hơn.
EU đã phê duyệt vaccine của liên minh Pfizer/BioNTech (Mỹ/Đức) hồi cuối tháng 12-2020, nhiều tuần sau khi chế phẩm này được cấp phép ở Anh và Mỹ. EU lựa chọn cách tiếp cận tập trung đối với việc mua và phân phối vaccine, nhưng kế hoạch này gặp trở ngại bởi các vấn đề cung ứng và phân phối. Theo dữ liệu của Tổ chức Y tế Thế giới, mới chỉ 5,5% trong số 447 triệu dân của EU được tiêm vaccine liều đầu tiên. EMA đã phê chuẩn 3 loại vaccine, gồm của Pfizer/BioNTech, Oxford/AstraZeneca (Anh/Thụy Điển) và Moderna (Mỹ), song các nước EU vẫn có thể tự mình cấp phép sử dụng khẩn cấp cho các vaccine khác, đơn cử như Anh hồi tháng 12-2020. Đến nay, 31% dân Anh đã tiêm vaccine, trong khi con số này ở Israel là 52%.
Người quay sang Nga, Trung
Trong khi đó, các nước EU khác tìm đến Nga và Trung Quốc để lấp đầy khoảng trống về nguồn cung vaccine bằng cách đơn phương mua sắm. Hồi đầu tuần này, Slovakia đã cấp phép khẩn cấp cho vaccine Sputnik V của Nga, sau sự trì hoãn trong việc cung ứng vaccine của Pfizer và AstraZeneca. Được biết, EMA vẫn chưa “bật đèn xanh” cho Sputnik V. “Sự phê duyệt của Slovakia là dựa trên các kết quả thử nghiệm lâm sàng vaccine Sputnik V ở Nga và một bản đánh giá toàn diện của các chuyên gia Slovakia. Chúng tôi đã nhận được rất nhiều đề nghị từ các nước EU về việc cung cấp Sputnik V trực tiếp cho họ”, Giám đốc điều hành Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga Kirill Dmitriev chia sẻ.
Slovakia là quốc gia thứ 2 trong EU cấp phép cho Sputnik V sau Hungary, nước đã triển khai chiến dịch tiêm chủng quy mô lớn trong tháng 2-2021. Hungary cũng là thành viên đầu tiên trong EU đưa vaccine do Hãng dược Sinopharm sản xuất vào chiến dịch tiêm chủng, mặc dù EMA chưa “gật đầu” đối với chế phẩm của Trung Quốc. “Việc tiêm chủng không phải vấn đề chính trị, mà là chuyện hiệu quả và độ tin cậy. Chúng tôi nhận thấy vaccine Nga và Trung Quốc đều đang được sử dụng ở rất nhiều nơi trên thế giới”, Bộ trưởng phụ trách quan hệ quốc tế Hungary Zoltan Kovacs nói với Hãng tin CNN.
Ngoài ra, Budapest cũng đã đặt mua vaccine của Pfizer, Moderna và AstraZeneca thông qua EU nhưng ông Kovacs “chê” chiến lược tập trung hóa của khối này không đáp ứng được kỳ vọng.” Rõ ràng là chiến lược đó đã thất bại khi so với chiến lược ở Anh, Israel và thậm chí là Mỹ. Quy trình thủ thục hành chính của EU không thể đem lại những giải pháp nhanh chóng và tức thì liên quan tới các hợp đồng vaccine, chúng ta bị chậm trễ ít nhất 2 tháng”, ông Kovacs giải thích.
Hungary lâu nay được xem là “kẻ đứng ngoài” EU, bởi giới lãnh đạo của nước này thường xuyên bất đồng với Brussels trong chính sách nhân quyền. Tuy nhiên, Hungary lại không phải nước duy nhất thất vọng về chiến lược vaccine của khối. Tổng thống CH Czech Milos Zeman cho biết nước này có thể triển khai Sputnik V nếu vaccine được các cơ quan quản lý trong nước cấp phép.
Về phần mình, vấn đề của EU hiện nay là vừa phải điều chỉnh chiến lược tiêm chủng vừa phải tìm cách lấy lại niềm tin của các nước thành viên đang nhờ tới sự trợ giúp từ bên ngoài.
Đến nay, châu Âu ghi nhận hơn 34 triệu ca nhiễm COVID-19 với gần 820.000 người tử vong.
Trước tiến độ tiêm vaccine chậm chạp trong nước, giới nhà giàu ở châu Âu đã xuất ngoại để được tiêm chế phẩm ngừa COVID-19. Theo một công ty của Áo tổ chức các chuyến bay này, giá khuyến mãi cho một chuyến đi đến Serbia để tiêm vaccine rơi vào khoảng 3.000-4.000 euro. Ở Anh, Hãng du lịch Knightsbridge Circle chào bán tour đến Dubai (Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất) với giá hơn 46.000 euro.
HẠNH NGUYÊN