Truyện ngắn: MAI BỬU MINH

- Cô ơi, sao cô không dạy học ở thành phố mà về đây vậy?

-Vì học trò ở đây ngoan, hiền, dễ thương nè… Vì trường này gần nhà cô…

Hiền vuốt nhẹ mái tóc Hoa và khẽ trả lời, bởi cô không muốn làm các em học sinh của mình nghĩ ngợi lung tung. Cô không muốn nói thật để phải giải thích cho các em hiểu cái điều mà chính mình cũng không hiểu nổi. Trường đại học cô đã tốt nghiệp mỗi năm đào tạo mấy trăm giáo viên nhưng các trường trung học phổ thông trong tỉnh hầu hết đã đủ biên chế cho nên sinh viên tốt nghiệp đại học sư phạm không dễ gì tìm được việc làm. Phần lớn bạn bè cùng khóa với Hiền phải xin được dạy học ở bậc trung học cơ sở, thậm chí phải dạy ở bậc tiểu học, mà chỉ được nhận vào ở các trường vùng sâu, vùng xa. Ba năm trước Hiền được về đây dạy học vì cô là người của địa phương và may mắn trúng vào thời điểm vị thầy giáo dạy văn tại ngôi trường trung học cơ sở này vừa tới tuổi hưu nên có chỗ trống cho cô đến thay…

-Hồi đó học ở đây, cô có được thầy cô thương như chúng em không?

-Có chớ…-Hiền vừa trả lời vừa nắm lấy bàn tay mềm mại của cô học trò nhỏ. Cũng ngay chỗ này, ngay cái bờ kè vững chắc, được lát gạch sạch sẽ thành lối đi cho bao người sáng sáng đi bộ thể dục, chiều chiều cùng vợ con đi dạo trước đây là một bãi bồi được vợ chồng ông Tám lên liếp trồng mía ra tận mép sông. Từ tháng giêng, nước sông bắt đầu cạn dần, dòng sông như hẹp lại cho bãi bồi vươn ra và người ta đào cái rãnh cạn để đặt hom mía xuống. Khi những mắt mía đâm chồi, vươn lên cao, người ta lại vít đất hai bên đắp vào gốc mía tạo thành những luống mía. Thân mía ngày càng cao, lá ngày càng xanh, càng dài và giao nhau, khép tán; người ta "đánh lá mía" (lặt lá già) để tránh sâu làm tổ trong nách lá và lộ ra những lóng mía thon, dài cỡ gang tay…

-Cô ơi, quê mình có được cái bờ kè này đẹp thiệt… Mấy đứa bà con của em ở dưới xã tới chơi, khen nức nở. Tụi nó nói, trường nơi nó học cất ven con đường cặp bờ sông, bị sạt lở sụp hết xuống sông, phải cất tạm chỗ khác mới có chỗ học đó cô…

-Ờ, thì…chỗ này ngày xưa cũng là bãi bồi, trồng toàn là mía, nhưng vì sạt lở nên Nhà nước mới xây bờ kè bảo vệ và làm công viên cho cô trò mình ngồi đây ngắm sông trong chiều tan trường này.

-Bãi bồi như thể nào hả cô?

Hiền nghe học trò hỏi, chưa trả lời. Hình ảnh ngày xưa ùa về, như hiện ra trước mắt Hiền kỷ niệm ngày nào cả trường tổ chức lao động đào lấy đất dưới bãi bồi này. Chính quyền địa phương cho phép trường lấy đất dưới bãi bồi vì biết rằng một hai năm sau phù sa cũng sẽ bồi lắng, bãi bồi sẽ y như cũ. Thầy trò cùng nhau vít đất để vào bao tải, khiêng lên đắp cao sân trường để khi lũ về không bị ngập nước. Dũng – bạn học cùng lớp - nắm lấy bàn tay của Hiền kéo ra mép nước, bước ra xa đến mức nước ngập cả đầu gối. "Hiền ra đây, mình chỉ cho cái này, hay lắm!"

Hiền ngượng ngùng, dùng dằng gỡ tay Dũng ra. Dũng khom người thò tay xuống nước, khi đưa lên trong bàn tay của Dũng có mấy con hến khá to lẫn trong bùn cùng với giọng phân trần: "Mình muốn chỉ cho Hiền biết bãi bồi này nhiều hến lắm". Lúc đó, Hiền mới cảm nhận bàn chân mình đang đặt lên những con hến có vỏ cứng. Rất nhiều hến nằm chen nhau dưới lớp bùn. Dũng chạy đi, chốc sau mang về cái cái rổ tre để cào hến… Tan buổi lao động, Dũng mang cả rổ hến lên khu ở tập thể của các thầy cô để luộc và thầy trò cùng ăn…

Sau đợt Dũng bày trò cào hến, nhiều đứa khác bắt chước, cứ hết giờ học là có vài đứa ra bờ bãi ven sông cào hến, bắt cá chạch, móc lịch… Dòng sông này trong ký ức của Hiền nó rộng lớn và mênh mông lắm. Mùa hạn, từ tháng giêng đến hết tháng năm âm lịch, nước trong và ngày hai cử lớn ròng chảy ngược xuôi hiền hòa, đám con trai cùng lớp thách nhau bơi qua bờ bên kia sông. Con nít xứ này bốn năm tuổi đã biết bơi, cho nên dù đoạn sông này rộng gần cả ngàn mét nhưng đám bạn của Hiền chả đứa nào sợ…Thi nhau bơi, đứa nào khỏe thì bơi nhanh hơn thôi. Mùa lũ, đám con nít trong xóm chỉ dám bơi xuồng dọc theo bờ bãi hái bông điên điển. Điên điển mọc dại ven bờ sông, khi lũ tràn về thân cao hơn ba mét, trổ bông vàng hực chỉ việc cặp xuồng vô, oằn nhánh xuống và hái bông điên điển bỏ vô thúng, vô thau, chút về đã có dĩa tép xào bông điên điển hay trộn với bông súng, đọt rau muống đồng chẻ nhỏ để làm ghém ăn với cá linh nấu mắm kho. Dũng thường rủ Hiền chạy về nhà bơi xuồng tới để cùng đi hái trái cà na. Hiền cặp xuồng vô gốc cà na, Dũng trèo lên cành cà na, rung mạnh cành cà na để trái chín rơi xuống nổi trên mặt nước cho Hiền vớt lên để vô rổ, chốc sau mang về cho cả lớp thưởng thức hương vị trái cà na chua chua ngọt ngọt và hơi chát chát chấm muối ớt ăn ngon lành.

Học hết cấp hai, nhà Dũng khá giả nên được cha mẹ cho thuê nhà, trọ học ở trường thị xã, còn Hiền tiếp tục học cấp ba ở trường huyện. Dũng ít khi về nhà, có về cũng không thèm đến thăm trường cũ và thỉnh thoảng gặp Hiền ngoài đường cũng chỉ chào nhau bằng một nụ cười xã giao. Khi Hiền vào học ngành sư phạm trường của tỉnh thì Dũng lên thành phố học đại học xây dựng.

Dũng tốt nghiệp ra trường, lấy cô vợ ở thị xã vốn là con của ông bạn làm ăn khai thác cát như cha của mình. Ông ấy là một doanh nghiệp tư nhân có mấy chiếc xáng khai thác cát phục vụ san lấp mặt bằng xây dựng nhà cửa, công trình… chuyên làm ăn lớn, giàu lắm, thuộc dạng tỉ phú, đại gia. Thỉnh thoảng Dũng lái xe về thăm quê nhân dịp thực hiện mấy hợp đồng khai thác cát đáy sông trên địa bàn huyện. Dũng ngày xưa vạm vỡ, da ngăm ngăm vì hay để lưng trần tắm sông bây giờ sang trọng, trắng trẻo và khá bệ vệ. Năm trước, Dũng đến trường cũ dự ngày khai giảng năm học mới và tặng cho thư viện trường ba bộ máy vi tính. Sau đó có chuyện um sùm khi dân tình ven sông thấy bãi bồi xưa kia bị sạt lở, nhiều đoạn phải di tản nhà dân để tránh thiệt hại về tài sản và tính mạng con người. Người ta cho rằng mấy chiếc xáng của Dũng khai thác cát không đúng luồng lạch Nhà nước cho phép là nguyên nhân làm thay đổi dòng chảy của con sông này, gây nên sạt lở… Dũng khéo lòn lách, chạy chọt, tiếp tục hoạt động và lại tiếp tục vi phạm đến mức người ta phản ánh lên cả báo đài và bị kiểm tra đột xuất, lập biên bản và xử phạt nặng… Dũng chuyển những chiếc xáng đến khai thác cát ở vùng khác và không còn quay về đây nữa.

Bãi bồi trước cổng trường này cũng đã bị dòng nước cuốn trôi và xoáy nước âm thầm ngoặm sâu phía dưới mặt đất ba bốn mét, tạo thành hàm ếch ăn sâu vào con đường khiến cả một đoạn dài bị sạt lở. Nhà nước phải ra tay cho cơ giới nắn sửa lại dòng chảy của con sông và cắm cọc, xây kè… Bãi bồi trồng mía ngày xưa đã biến mất như hình bóng Dũng nhưng kỷ niệm thì còn đọng lại trong lòng Hiền chẳng biết lúc nào mới phai mờ…

-Cô Hiền ơi, thiết bị đã lắp đặt xong, sẵn sàng phục vụ cho cô thực hiện tốt tiết giảng bằng giáo án điện tử… Mấy cái máy ông Dũng Xáng tặng thiệt là đồ xịn, chỉ bị lỗi, tôi đã sửa chữa xong, cài đặt phần mềm mới, chạy tốt lắm, cô vô kiểm tra thử xem, có gì tôi chỉnh giúp ngay…

-Em nói mà, thầy Hùng tin học là số một mà…Cô yên tâm đi…

-Học trò này khéo nịnh ghê chưa. À, cô Hiền ơi, có mấy bịch mía ướp lạnh học trò cho, tôi còn chừa phần cô trong tủ lạnh ở văn phòng; ngọt lắm, ăn cho thấm giọng, giảng mới hay… Chiều nay, khi nào hết tiết dạy, cô cứ để đó, tôi sẽ dẹp giùm cho… Bữa nay, tôi không ra chợ ăn cơm vì vợ chồng thầy Tâm ở phòng bên cạnh mời ở lại khu tập thể dùng cơm. Nghe nói có món hến xào bông điên điển, hấp dẫn quá… lại đỡ tốn tiền ăn cơm chợ nên tôi đâu từ chối…

-Cảm ơn anh… Gì chớ hến xào bông điên điển tôi cũng biết làm, hôm nào rảnh anh ghé nhà tôi, tôi sẽ đãi một bữa… có cả cá linh kho mía và mứt cà na đặc sản vùng quê mùa lũ để đền ơn anh một cách xứng đáng…

-Sẵn sàng nhận lời ngay… ngày mai nhé!!!

-Mai à… Ờ, mai cũng được…

Hiền vừa đứng dậy vừa gật đầu cất lời đáp mà lòng vui vui. Anh chàng Hùng, dạy môn Tin học này lúc nào cũng sôi nổi, nhiệt tình, sẵn lòng giúp đỡ mọi người khiến đồng nghiệp nào cũng thích, học trò nào cũng kính trọng. Hiền cùng đứa học trò vào phòng học nhà trường chuyên dành cho việc thực hiện tiết giảng giáo án điện tử để xem các thứ chuẩn bị cho tiết giảng đăng ký danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp huyện chiều nay có tốt không… Mọi việc thành công thì ngày mai mình mới vui vẻ chiêu đãi ông thầy Tin học và đồng nghiệp một bữa ra trò…