|
Tổng thống Dmitry Medvedev (trái) và Thủ tướng Vladimir Putin luôn cứng rắn với NATO. Ảnh: AP |
Tại cuộc họp Hội đồng Nga - NATO ở Brussels (Bỉ) hôm qua 28-7, đặc phái viên Dmitry Rogozin trình bày một loạt kiến nghị của Nga về sự cần thiết phải giải tán Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và các tổ chức an ninh khác ở châu Âu thời hậu Thế chiến II. Thay vào đó, Mát-xcơ-va đề nghị thành lập một liên minh an ninh rộng lớn hơn, có thể bao gồm các nước ngoài châu Âu như Trung Quốc và Ấn Độ. Các kiến nghị như thế rõ ràng không có cơ hội được Mỹ và các nước đồng minh ở châu Âu chấp thuận, nhưng đã phản ánh nỗ lực mới nhất của Điện Kremlin nhằm khẳng định vai trò của Nga trên thế giới, đồng thời thách thức các chiến lược ngoại giao quân sự lâu nay của phương Tây.
Trọng tâm của các kiến nghị trên là thiết lập một hiệp ước an ninh châu Âu mới dựa theo Hiến chương Liên Hiệp Quốc. Ông Rogozin cho biết Nga muốn triệu tập một hội nghị quốc tế với thành phần tham dự gồm Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE), NATO, Liên minh châu Âu (EU), Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) và Tổ chức Hiệp ước An ninh tập thể do Nga dẫn đầu. Mát-xcơ-va chỉ ra rằng sở dĩ phải thiết lập hiệp ước an ninh mới là do châu Âu không thể giải quyết nhiều vấn đề mà họ đang đối mặt như việc mở rộng NATO, tình trạng nhập cư bất hợp pháp, buôn lậu ma túy, tội phạm có tổ chức và khủng bố. Ông Rogozin cho rằng NATO không nhất thiết phản hồi ngay các kiến nghị của Nga, nhưng đề nghị sớm khởi động tiến trình đàm phán về hiệp ước an ninh mới.
Tuy nhiên, phương Tây cho rằng với đề xuất trên, Điện Kremlin muốn làm suy yếu OSCE mà Nga là thành viên, cũng như muốn loại bỏ NATO, vốn bị Mát-xcơ-va coi là tổ chức thù địch khi những năm qua mở rộng tới sát biên giới của mình. Nga từng đề xuất cải tổ OSCE, tổ chức có vai trò giám sát các cuộc bầu cử ở các nước từng thuộc liên bang Xô-viết. Điện Kremlin chỉ trích các nhóm giám sát bầu cử của OSCE có thành kiến với Nga. Trong khi đó, Mát-xcơ-va nhiều lần phản đối kế hoạch kết nạp Ukraina và Gruzia của NATO, cho rằng an ninh của nước này sẽ bị đe dọa nếu Kiev và Tbilisi gia nhập tổ chức này.
Đề xuất thành lập hiệp ước an ninh mới của Nga còn nhằm đáp trả việc Mỹ triển khai hệ thống tên lửa đánh chặn ở Ba Lan và CH Czech, động thái mà Kremlin gọi là khiêu khích và đe dọa an ninh Nga. Trước nay, trong rất nhiều vấn đề ở châu Âu, các giải pháp của phương Tây không làm Mát-xcơ-va hài lòng. Đơn cử như việc nhiều nước EU và Mỹ công nhận sự độc lập của tỉnh Kosovo thuộc lãnh thổ Serbia. Sự bất đồng quan điểm giữa Nga và NATO nhiều lúc gay gắt đến mức năm ngoái, cựu Tổng thống Vladimir Putin (hiện là Thủ tướng Nga) cho rằng lợi ích an ninh và quan điểm của Nga không được các nước NATO tôn trọng. Mới đây, Tổng thống Dmitry Medvedev lên tiếng nói rằng sự tồn tại của NATO là không cần thiết và đề cập ý tưởng hình thành một cơ cấu an ninh mới ở châu Âu.
Theo nhận định của Andrew Monaghan, chuyên gia Nga ở Đại học Quốc phòng NATO ở Roma (Italia), Nga xem cơ cấu an ninh hiện nay ở châu Âu là tàn dư của hệ tư tưởng phân cực thời chiến tranh lạnh. Do vậy, với sức mạnh và lợi thế địa chính trị nằm giữa Âu và Á, Nga muốn đề ra tầm nhìn toàn cầu, bảo vệ những lợi ích quốc gia và chủ động trong các giải pháp cho các vấn đề quốc tế. Kiến nghị về hiệp ước an ninh mới cho thấy nước Nga đã hồi phục và đang tìm cách mở rộng tầm ảnh hưởng.
N.MINH (Theo NYT, IHT, Interfax)