Hôm 27-1, Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg cho rằng nhờ những lời phàn nàn của Tổng thống Mỹ Donald Trump mà các nước thành viên đã chịu đóng góp thêm hàng chục tỉ USD vào ngân sách quốc phòng.

Tổng thống Trump (trái) và ông Stoltenberg tại Hội nghị thượng đỉnh NATO hồi năm ngoái. 

Ông Trump nêu rõ rằng các đồng minh NATO cần đóng góp nhiều hơn. Vì vậy, tại Hội nghị thượng đỉnh NATO hồi tháng 7-2018 chúng tôi đã nhất trí tăng cường nỗ lực để thực hiện các mục tiêu về chi tiêu quốc phòng”- ông Stoltenberg trả lời phỏng vấn trên kênh Fox News. Theo cựu Thủ tướng Na Uy, đến cuối năm 2020 các đồng minh NATO sẽ bổ sung 100 tỉ USD vào ngân sách quốc phòng của khối. Do đó, ông Stoltenberg nhấn mạnh không còn nghi ngờ gì nữa, thông điệp rõ ràng của lãnh đạo xứ cờ hoa “đang có tác động”. Vài phút sau đó, Tổng thống Trump đáp lại trên Twitter rằng: “Tổng thư ký NATO vừa nói rằng vì tôi mà liên minh đã có thể thu nhiều tiền hơn bất kỳ thời điểm nào trước đây từ các thành viên sau nhiều năm từ chối đóng góp. Đó được gọi là chia sẻ gánh nặng và cũng đoàn kết hơn”.

Phát biểu của Tổng thư ký NATO là sự phản bác trực tiếp nhắm vào những người chỉ trích ông Trump gây xói mòn liên minh quân sự vì liên tục hối thúc các đồng minh thực thi đúng cam kết về chi tiêu quốc phòng. Theo cam kết đạt được năm 2014, mỗi thành viên NATO phải chi 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng trước năm 2024. Năm ngoái, NATO ước tính chỉ có 15/29 quốc gia thành viên sẽ hoàn thành mục tiêu trên đúng hạn. Không chỉ vậy, chủ nhân Nhà Trắng còn công khai phê phán các đồng minh không chia sẻ công bằng trong chi tiêu quốc phòng, gây gánh nặng cho Washington quá nhiều. Tuần rồi, tờ Thời báo New York thậm chí tiết lộ, hồi năm ngoái ông Trump đã nhiều lần thảo luận với các cố vấn an ninh về việc rút Mỹ khỏi NATO, bước đi không khác gì giải tán tổ chức 70 tuổi này. Tuy nhiên, ông Stoltenberg không nghĩ Mỹ sẽ rút chân khỏi liên minh mà họ đã đứng ra thành lập.

Bình luận của ông Stoltenberg xuất hiện chỉ vài ngày sau khi Quốc hội Mỹ bỏ phiếu từ chối cấp ngân sách liên bang cho kế hoạch rời khỏi NATO của ông Trump. Đây là yếu tố sẽ “trói tay” Tổng thống Trump trong trường hợp ông không muốn Washington là một phần của tổ chức này.

NATO thành lập vào năm 1949 và được coi là đối trọng với những tham vọng của Liên Xô tại châu Âu thời đó. Từ khi NATO ra đời, các tổng thống Mỹ đều ủng hộ liên minh này. Tuy nhiên, do những chỉ trích NATO của ông Trump xuất hiện cùng với các cáo buộc vị này thông đồng với Nga, nên nhiều chuyên gia về chính sách đối ngoại lo sợ nhà lãnh đạo Mỹ thay đổi đáng kể nền tảng triết lý địa chính trị lâu nay của Washington.

THANH BÌNH (Theo Fox News, Politico)