TP Cần Thơ đã triển khai Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT). Dự án này sẽ tích cực hỗ trợ nông dân áp dụng các giải pháp kỹ thuật tiên tiến và bền vững trong sản xuất lúa, từng bước nâng cao thu nhập và đời sống người dân vùng nông thôn; các địa phương cũng có điều kiện tổ chức lại sản xuất lúa gạo hàng hóa theo hướng hiệu quả nhất...

*Tích cực triển khai dự án

Dự án "Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam", vốn vay Ngân hàng Thế giới, với mục tiêu góp phần triển khai thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp thông qua việc tăng cường năng lực thể chế của ngành; đổi mới phương thức canh tác bền vững và nâng cao chuỗi giá trị cho 2 ngành hàng lúa gạo và cà phê ở 2 vùng sản xuất hàng hóa chủ lực của Việt Nam là ĐBSCL và Tây Nguyên. Phạm vi dự án được triển khai thực hiện trên địa bàn 13 tỉnh, thành (5 tỉnh Tây Nguyên và 8 tỉnh ĐBSCL) là Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, TP Cần Thơ, An Giang, Đồng Tháp, Hậu Giang, Kiên Giang, Long An, Sóc Trăng, Tiền Giang và 7 tỉnh chọn thí điểm tái cơ cấu là Vĩnh Phúc, Nam Định, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Bình Định, Đồng Tháp, Lâm Đồng. Tổng vốn đầu tư của dự án 301 triệu USD (tương đương 6.472 tỉ đồng); trong đó vốn vay hơn 237,2 triệu USD, vốn đối ứng của Chính phủ 28,8 triệu USD và còn lại là vốn tư nhân khoảng 35 triệu USD (nông dân, các doanh nghiệp tham gia dự án đóng góp). Thời gian thực hiện dự án 2015-2020.

Dự án VnSAT gồm các hợp phần: tăng cường năng lực, thể chế thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp cho các đơn vị thuộc Bộ NN&PTNT và các địa phương tham gia dự án; hỗ trợ phát triển lúa gạo bền vững; phát triển cà phê bền vững và hợp phần quản lý dự án. Đối với hợp phần lúa gạo, với mục tiêu 200.000ha sản xuất lúa của 140.000 hộ nông dân sẽ áp dụng công nghệ tiên tiến, lợi nhuận của nông dân trên mỗi héc-ta có thể tăng 30%, tổng giá trị tăng thêm cho toàn vùng ĐBSCL khoảng 40-60 triệu USD/năm. Đối với hợp phần cà phê, với mục tiêu 69.000ha sản xuất cà phê của 63.000 hộ nông dân canh tác bền vững, áp dụng công nghệ tiên tiến, lợi nhuận của nông dân trên mỗi héc-ta có thể tăng khoảng 15 triệu đồng/ha, tổng giá trị tăng thêm cho toàn vùng Tây Nguyên khoảng 48-50 triệu USD/năm… Dự án còn nhằm giảm tác động tiêu cực tới môi trường thông qua việc giảm lượng nước tưới, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình canh tác lúa gạo, cà phê...

Đến nay, TP Cần Thơ đã kiện toàn Ban Chỉ đạo Dự án VnSAT TP Cần Thơ, thành lập Ban Quản lý Dự án VnSAT TP Cần Thơ, UBND thành phố cũng đã phê duyệt kế hoạch tổng thể Dự án VnSAT TP Cần Thơ. Đồng thời, TP Cần Thơ đã tổ chức Hội nghị Khởi động dự án tại huyện Cờ Đỏ trong tháng 3-2016, thành lập đoàn khảo sát các hạng mục chuẩn bị đầu tư về cơ sở hạ tầng tại các tổ hợp tác và hợp tác xã trong vùng triển khai dự án... Tại TP Cần Thơ, dự án này được triển khai thực hiện trên địa bàn 3 huyện là Thới Lai, Cờ Đỏ và Vĩnh Thạnh; sản xuất lúa của 3 huyện trên hiện chiếm 80% sản lượng lúa của TP Cần Thơ. Dự kiến có 16 xã của 3 địa phương trên tham gia gồm: Đông Bình, Đông Thuận, Trường Xuân, Trường Xuân A, Xuân Thắng, Trường Thành và Trường Xuân B (huyện Thới Lai); Thới Xuân, Trung Thạnh, Thạnh Phú, Trung Hưng và Đông Thắng (huyện Cờ Đỏ); Thạnh Lợi, Thạnh An, thị trấn Thạnh An và Thạnh Thắng (huyện Vĩnh Thạnh). Tổng diện tích tham gia dự án 29.962 ha, với 25.000 hộ nông dân. Tổng mức đầu tư Dự án VnSAT TP Cần Thơ hơn 323,6 tỉ đồng (hơn 15 triệu USD); trong đó vốn vay Ngân hàng Thế giới gần 209,69 tỉ đồng, vốn đối ứng của thành phố hơn 39,5 tỉ đồng, còn lại là vốn do nông dân, tổ chức nông dân và các doanh nghiệp tham gia dự án trực tiếp đóng góp.

Dự án VnSAT TP Cần Thơ gồm 2 hợp phần chính là hỗ trợ phát triển lúa gạo bền vững và quản lý dự án. Trong đó, hợp phần hỗ trợ phát triển lúa gạo bền vững sẽ triển khai chương trình đào tạo cho nông dân về công nghệ mới canh tác lúa bền vững thông qua các mô hình trình diễn để thay đổi hành vi và tập quán sản xuất của nông dân; xây dựng năng lực cho các tổ chức nông dân, hỗ trợ liên kết bao tiêu với các doanh nghiệp chế biến, tăng chất lượng gạo và xây dựng thương hiệu, khuyến khích luân canh đa dạng hóa để nâng cao thu nhập cho các tổ chức nông dân và các thành viên. Đồng thời, cải thiện cung cấp dịch vụ công hỗ trợ nông dân áp dụng biện pháp canh tác tiên tiến, giám sát việc áp dụng của nông dân. Còn hợp phần quản lý dự án gồm: đào tạo, tập huấn, trang thiết bị phương tiện cần thiết và chi phí vận hành cho Ban Quản lý dự án để đảm bảo dự án triển khai theo đúng tiến độ, chất lượng, đúng sổ tay hoạt động dự án…

*Tăng cường tập huấn, hỗ trợ nông dân

Bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, Giám đốc Ban Quản lý Dự án VnSAT TP Cần Thơ, cho biết: Dự án VnSAT TP Cần Thơ sẽ tập trung tổ chức tập huấn đào tạo cho nông dân về kỹ thuật sản xuất "3 giảm, 3 tăng", "1 phải, 5 giảm"; rà soát lại xem nông dân áp dụng các giải pháp kỹ thuật này đến mức độ nào, nếu nông dân chưa áp dụng tốt thì đào tạo lại. Dự án còn tác động đến chính quyền địa phương, nhóm nông dân để cho nông dân áp dụng được triệt để kỹ thuật canh tác này; hỗ trợ nông dân trang thiết bị cần thiết để hoàn thiện áp dụng kỹ thuật canh tác, nâng cao giá trị sản phẩm để nâng cao chuỗi giá trị lúa gạo. Chẳng hạn như hỗ trợ trang bị máy làm đất, đầu tư trạm bơm điện, máy gặt đập liên hợp, kho chứa lúa gạo, lò sấy lúa… mức hỗ trợ từ 60-100% tùy theo từng danh mục công trình. Đồng thời, dự án đầu tư hệ thống giao thông cục bộ tại vùng sản xuất nâng cao khâu vận chuyển, bảo quản lúa gạo; kết nối doanh nghiệp giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm; hình thành vùng nguyên liệu thông qua nhóm nông dân từng bước nâng cao sản phẩm lúa gạo. Dự án cũng hỗ trợ trang thiết bị cho các Chi cục Bảo vệ thực vật, Trung tâm Khuyến nông thành phố triển khai dự án…

Theo bà Nguyễn Thị Kiều, năm 2016, dự án sẽ tập trung đào tạo tập huấn cho cán bộ kỹ thuật, nông dân; trong đó chú ý đến liên kết theo nhóm nông dân, theo vùng sản xuất, từ đó nâng chất và hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã. Ngoài ra, tổ chức khảo sát các vùng dự án dự kiến thực hiện (16 xã tham gia) để triển khai trong thời gian tới, hỗ trợ kỹ thuật cho nông dân…

Ông Đào Minh Tuấn, Chủ nhiệm Hợp tác xã Nông nghiệp Đại Lợi (ở xã Trường Xuân, huyện Thới Lai), cho biết: Dự án VnSAT hỗ trợ nông dân đầu tư máy gặt đập liên hợp, trạm bơm, kho chứa và lò sấy, làm đường giao thông tôi thấy rất cần thiết, phù hợp trong tình hình hiện nay cũng như sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân trong sản xuất lúa hàng hóa. Riêng hợp tác xã đã đăng ký xin được hỗ trợ đầu tư 4 trạm bơm điện, 1 kho chứa và lò sấy lúa. Hiện nay, hợp tác xã đang có 4 trạm bơm điện làm dịch vụ với diện tích phục vụ khoảng 1.600 ha, tập hợp được 10 máy gặt đập liên hợp làm dịch vụ thu hoạch lúa tại địa phương, mỗi vụ cũng thu mua lúa của nông dân trên 1.000 tấn bán lại cho các công ty xuất khẩu gạo…

Bài, ảnh: ANH KHOA