Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021-2025 đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, diện mạo nông thôn thay đổi toàn diện, chuyển từ phát triển số lượng sang chất lượng, từng bước hiện đại hơn. Kế thừa những kết quả đạt được, định hướng chương trình giai đoạn 2026-2035 xây dựng NTM hiện đại, toàn diện, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu...

Kết quả toàn diện

Theo ông Đỗ Đức Duy, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 tiếp tục khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, được người dân đồng thuận cao, thúc đẩy phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh. Điều kiện sống người dân cải thiện rõ nét, nhất là các địa bàn khó khăn. Hạ tầng nông thôn phát triển đồng bộ, dịch vụ thiết yếu được mở rộng; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh; cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động chuyển dịch tích cực, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển và chênh lệch vùng miền...

TP Cần Thơ hiện có 36/36 xã NTM nâng cao; trong đó có 11 xã NTM kiểu mẫu, vượt mục tiêu giai đoạn 2021-2025 của thành phố.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến tháng 6-2025, cả nước đã có 6.084 xã đạt chuẩn NTM, cơ bản hoàn thành mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025. Trong đó, có 2.567 xã NTM nâng cao và 743 xã NTM kiểu mẫu, vượt mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025. Có 329 đơn vị cấp huyện thuộc 60 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM, vượt mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025; trong đó có 48 huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao. Có 24 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn NTM; trong đó có 12 tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, đạt 80% mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025 được giao.

Đời sống người dân nông thôn được cải thiện rõ rệt. Năm 2024, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt khoảng 54 triệu đồng/người/năm, tăng 1,3 lần so với năm 2020; dự kiến năm 2025 đạt khoảng 58 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn 1,93%. Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) trở thành điểm nhấn thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển. Đến tháng 6-2025, cả nước có 16.543 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên với 8.924 chủ thể tham gia, tăng 12.056 sản phẩm so với năm 2020. Đời sống văn hóa, tinh thần và an ninh nông thôn cũng có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn văn minh, hạnh phúc và giàu bản sắc...

Nông thôn mới hiện đại

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, định hướng quan trọng đó là hợp nhất hai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững thành một chương trình thống nhất trong giai đoạn 2026-2035. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2035, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 1,6 lần so với năm 2030 (đạt khoảng 168 triệu đồng/người/năm); tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn quốc giảm còn dưới 1%. Cả nước có ít nhất 90% số xã NTM; 50% số xã NTM nâng cao; 25% số xã NTM hiện đại. Có khoảng 12-14 đơn vị cấp tỉnh được công nhận hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM; trong đó có 50% đơn vị cấp tỉnh được công nhận hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM hiện đại.

Tại Hội nghị toàn quốc tổng kết các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 mới đây, các đại biểu đưa ra những góc nhìn, cách tiếp cận mới triển khai chương trình mục tiêu quốc gia trong bối cảnh đất nước đang thể hiện khát vọng vươn mình trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Theo ông Lê Minh Hoan, Phó Chủ tịch Quốc hội, bước vào một bối cảnh mới, xây dựng NTM với không gian cấp tỉnh, cấp xã rộng lớn hơn, cần có tiếp cận khác hơn. Cán bộ cấp cơ sở không chỉ dựa vào các tiêu chí cứng mà cần có sự sáng tạo dựa trên đặc điểm của mỗi địa phương. Không gian phát triển cấp xã không chỉ là không gian sản xuất mà là không gian tích hợp văn hóa, xã hội, cộng đồng; trong đó năng lực, tri thức của cư dân nông thôn là yếu tố quyết định. Tri thức hóa nông dân, cư dân nông thôn không chỉ học kỹ thuật sản xuất mà học quản trị, tham gia các lớp bình dân học vụ số, học truyền thông, học liên kết, học cách thương mại hóa, học cách kể chuyện sản phẩm của mình làm ra. Mỗi mô hình kinh tế tập thể, làng nghề, tổ hợp tác, hội quán nông dân là một hạt giống cải cách và đổi mới. Xây dựng từ làng quê nông thôn đến làng thông minh, làng hạnh phúc. Theo đó, làng thông minh có kết nối internet, có dữ liệu sản xuất, có mô hình sản xuất thông minh. Làng hạnh phúc nơi không chỉ có thu nhập mà có niềm vui, sự sẻ chia, văn hóa cộng đồng được bảo tồn, người già được quan tâm, trẻ em được học hành, bình đẳng giới được bước vào từng ngôi nhà, từng cộng đồng...

Ông Huỳnh Văn Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An, kiến nghị: Trung ương ban hành đồng bộ các cơ chế chính sách để thực hiện chương trình ngay trong năm 2025 để các địa phương thực hiện từ năm 2026. Đồng thời, sớm ban hành quy định về thống nhất bộ máy của Ban chỉ đạo thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia nhằm đảm bảo tính tiên phong, đồng bộ và hiệu quả trong suốt quá trình thực hiện chương trình...

Bài, ảnh: T. TRINH