Sản xuất trì trệ, doanh thu sụt giảm trong năm 2020 cảnh báo nguy cơ đánh mất vị thế dẫn đầu toàn cầu của ngành công nghiệp điện ảnh Hollywood. Nếu vẫn giữ những khuôn mẫu và không kịp đổi mới, Hollywood sẽ còn khó khăn lâu dài.

Phép thử COVID-19

“Black Panther” tạo sức hút vì sự đa dạng về chủng tộc và văn hóa.

Đến nay, các rạp chiếu bóng tại New York và Los Angeles vẫn chưa được mở cửa và vẫn không có dấu hiệu hoạt động trở lại. Hoạt động giải trí tại hai thành phố này bị đóng băng đã tác động lớn đến các khu vực khác và cả ngành điện ảnh Bắc Mỹ. Các hãng phim đang rút dần tác phẩm khỏi rạp và hệ thống này đối diện tình hình ngày càng tệ. John Fithian - Chủ tịch, Tổng Giám đốc hội chủ rạp quốc gia Mỹ - cho biết: “Chúng tôi đã đề nghị Thống đốc New York, ông Andrew Cuomo, tổ chức hội nghị trực tuyến với các nhà sản xuất phim để lắng nghe nguyện vọng của họ, nhưng đến nay vẫn chưa được chấp thuận”.

Sau gần một năm đối mặt với đại dịch COVID-19, các rạp hiện đã suy kiệt và sẽ khó duy trì nếu dịch bệnh vẫn chưa thể được kiểm soát trong tương lai gần. Cineworld - hệ thống rạp lớn thứ hai thế giới, buộc phải đóng cửa tất cả các phòng chiếu phim tại Mỹ và Anh. AMC Theatres - hệ thống rạp lớn nhất thế giới, bù lỗ hàng tỉ USD để duy trì hoạt động và đang đuối sức. Richard Azzopardi, cố vấn cao cấp của ông Andrew Cuomo, từng phản hồi những kiến nghị của đại diện các rạp chiếu bóng: “Chúng tôi hiểu một số người không hài lòng với quyết định đóng cửa rạp, nhưng thà vậy còn hơn là đối diện dịch bệnh”. Ông John Fithian phản bác: “Đây là quyết định không thể chấp nhận được khi 48/50 bang đã cho phép rạp chiếu phim hoạt động. Các chủ rạp chiếu phim đã chi hàng chục triệu USD để đáp ứng các yêu cầu giãn cách xã hội, thông gió, khẩu trang và các biện pháp an toàn khác. Chính quyền Andrew Cuomo chỉ công bố các quy định an toàn, nhưng không giúp đỡ gì cho các rạp chiếu phim”.

Trước những khó khăn do dịch COVID-19, các quốc gia Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ tạo điều kiện cho các hãng phim và rạp chiếu phim tồn tại dù èo uột. Thế nhưng Mỹ và nhiều nước khác ở châu Âu thì không. Giám đốc một hãng phim ở Hollywood than thở: “New York và Los Angeles luôn được xem là cánh chim đầu đàn của thị trường phim chiếu rạp thế giới. Phát hành phim mà không có hai nơi này là cầm chắc thất bại”. Eric Handler, nhà phân tích tài chính thuộc công ty tư vấn MKM Partners nhận định: “Trước thực trạng này, các chủ rạp sẽ phải chọn một trong hai giải pháp: đóng cửa hoàn toàn hoặc giảm hoạt động xuống còn 10% khả năng của rạp để khán giả biết rằng vẫn hoạt động. Chính quyền phải có những hỗ trợ và tạo điều kiện để các rạp phục hồi”.

Cần đổi mới

COVID-19 đang gây khó khăn cho ngành công nghiệp điện ảnh Hollywood, nhưng đó chỉ là một nút thắt phản ánh thực trạng đáng lo ngại khác. “Thiếu sự đa dạng trong các vai diễn và đội ngũ thực hiện phim mới là điều cần quan tâm” - đó là cảnh báo từ một nghiên cứu mang tên Hollywood Diversity của Center for Scholars and Storytellers, Đại học California ở Los Angeles (UCLA). Báo cáo nghiên cứu này tập trung vào tác động của văn hóa và chủng tộc đối với điện ảnh của UCLA nhấn mạnh: “Các bộ phim Hollywood có kinh phí lớn và trung bình không thể hiện được tính đa dạng, thì đều bị ảnh hưởng doanh thu. Đây là điều các hãng phim phải lưu ý khi sản xuất phim trong hoàn cảnh hiện nay”. UCLA phân tích 109 bộ phim Hollywood phát hành trong giai đoạn 2016-2019, kết quả cho thấy phim có kinh phí dưới 200 triệu USD mất 32,2 triệu USD doanh thu trong tuần ra rạp đầu tiên và mất tổng cộng 130 triệu USD tiền vé nếu thiếu sự đa dạng về nội dung, đội ngũ làm phim. Bằng chứng là những tác phẩm có tính đa dạng như: “Moonlight”, “Coco”, “Black Panther”, “Crazy Rich Asians” đều ăn khách.

Những phim trên có điểm chung ở sự đa dạng về chủng tộc, văn hóa và có sự phổ biến toàn cầu. Điều đó giúp phim đến được với nhiều đối tượng và mở rộng thị trường. Yalda Uhls, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Center for Scholars and Storytellers, cho biết: “Sự đa dạng ở đây phải từ nội dung cho đến toàn bộ ê-kíp thực hiện tác phẩm; không chỉ có kịch bản mà đạo diễn, diễn viên đến các nhân viên hỗ trợ, biên tập và đối thoại, vì chỉ có họ mới hiểu được nền văn hóa và chủng tộc của họ”.

Báo cáo của UCLA chỉ ra những câu chuyện lịch sử được kể lại phải bảo đảm đúng nguồn gốc nhân vật. “Khán giả đương đại không muốn thay màu da hay thay tiếng nói của nhân vật. Chúng tôi hy vọng báo cáo này sẽ là lời nhắc nhở cho ngành công nghiệp điện ảnh Hollywood chấn chỉnh hoạt động, xem đa dạng văn hóa và chủng tộc là yếu tố sống còn”, UCLA khẳng định.

BẢO LAM (Tổng hợp từ Hollywood Reporter, Nytimes)