Ông Giang Bỉnh Khôn (trái) tiếp ông Trần Vân Lâm tại Đài Bắc hôm 3-11. Ảnh: AP

Quan hệ giữa hai bờ eo biển Đài Loan có bước ngoặt mới khi ngày 3-11, nhà thương thuyết hàng đầu của Trung Quốc về vấn đề Đài Loan, ông Trần Vân Lâm, bắt đầu chuyến thăm 4 ngày tới Đài Bắc. Với cương vị Chủ tịch Hiệp hội quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan (ARATS), ông Trần Vân Lâm là quan chức cấp cao nhất của Bắc Kinh tới Đài Loan trong gần 60 năm qua.

Trong chuyến đi được báo chí mô tả là lịch sử này, ông Trần Vân Lâm dự kiến sẽ ký với ông Giang Bỉnh Khôn, Chủ tịch Tổ chức trao đổi hai bờ eo biển Đài Loan (SEF), 4 thỏa thuận về việc tăng cường các chuyến bay dân sự trực tiếp, vận chuyển hàng hóa trực tiếp bằng đường biển, liên lạc bưu chính và an toàn thực phẩm.

Sau 8 năm căng thẳng dưới thời ông Trần Thủy Biển của đảng Dân tiến (chủ trương Đài Loan độc lập), quan hệ giữa Trung Quốc và Đài Loan được cải thiện đáng kể từ khi ông Mã Anh Cửu, lãnh đạo Quốc Dân đảng, lên nắm quyền hồi tháng 5 năm nay. Một sự kiện quan trọng khác đánh dấu sự tan băng trong quan hệ giữa hai bờ eo biển Đài Loan là việc Chủ tịch Quốc Dân đảng Ngô Bá Hùng sang thăm Bắc Kinh và có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào cũng vào tháng 5-2008. Một tháng sau đó, hai bên nối lại vòng đàm phán cấp cao đầu tiên giữa ARATS và SEF sau 10 năm ngưng trệ. Sự kiện này dẫn tới thỏa thuận mở các chuyến bay trực tiếp thường xuyên qua eo biển Đài Loan và các biện pháp thúc đẩy ngành du lịch. Theo thống kê, hiện đầu tư của hơn 75.000 doanh nghiệp Đài Loan ở đại lục đã lên tới hơn 100 tỉ USD, và Trung Quốc là đối tác kinh tế hàng đầu của Đài Loan với kim ngạch thương mại song phương năm 2007 đạt 102 tỉ USD.

Trong chuyến đi, ông Trần Vân Lâm cũng có cuộc hội đàm với nhà lãnh đạo Đài Loan Mã Anh Cửu về việc cải thiện quan hệ song phương và cho phép du khách đại lục tới Đài Loan nhiều hơn. Tuy nhiên, hai bên sẽ không đề cập các vấn đề chính trị. Trước cuộc gặp, ông Mã Anh Cửu đã tìm cách làm giảm sự lo ngại của phe đối lập, với tuyên bố rằng ông sẽ không đá động gì tới vấn đề chủ quyền của Đài Loan. Trước khi ông Trần Vân Lâm tới Đài Loan, đảng Dân tiến dọa sẽ huy động 3.000 người biểu tình suốt thời gian ông có mặt trên hòn đảo 23 triệu dân này. Tuy vậy, nhiều nhà phân tích vẫn cho rằng vì quan hệ lợi ích của cả 2 phía, xu hướng Đài Loan xích lại gần đại lục Trung Quốc dường như là không thể đảo ngược.

NGUYỄN MINH (Theo AFP, Reuters, THX)