Nghỉ hưu, nhà thơ Hồ Thanh Điền (quê An Phú, An Giang - hội viên Hội Nhà văn Việt Nam), tuyển 60 bài thơ làm thành tập Bồng bênh tím (NXB Hội Nhà văn và Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật An Giang ấn hành). Tuần rồi, đang cùng bạn văn mừng tập thơ và kỷ niệm lục tuần thì anh phải nhập viện vì tai biến. Anh níu cái tên dân gian bồng bênh tím của loài lục bình để viết bài thơ chọn làm tên tập thơ - như muốn tìm lại dấu vết tiền nhân đi mở đất:

Sông chảy
lục bình trôi
ngàn đời châu thổ …
bầu trời trong
đáy sông trong.

Hai mươi năm trước, nhà thơ Đynh Trầm Ca (quê miền Trung) từng sống ở An Giang và viết một câu thơ hay: Lục bình vừa trôi vừa trổ bông. Nay nhà thơ Hồ Thanh Điền nhìn dòng trôi ấy qua nhiều sắc màu của trời đất phương Nam:

Lục bình ngược xuôi
sông trôi bao thuở
chở mặt trời sớm
đỏ lòm màu nắng
chở vầng trăng chiều
chưa kịp sáng
chở cơm mưa đêm
còn thấm lạnh 
chở yêu thương
đứt đoạn hững hờ
…Đây bãi chờ
đây bến đợi 
thương hồ dừng lại 
trổ bông công phượng
lục bình ơi! (Bồng bênh tím).

Tác giả kể tiếp câu chuyện dài mở đất với những câu thơ bình dị mà nặng lòng:

Ba trăm năm trước
từng tốp người đi
những đợt sóng ngầm
phương Nam, phương Nam…
ba trăm năm
mười thế hệ 
chưa một người về quê
…Tôi thế hệ thứ mười
ba lần qua bắc miền Trung
qua Nghệ An, qua Quỳnh Lưu… 
chợt nhận ra giọng nói mình đã khác (Những người lưu xứ).

Đến nay, đã là mấy lớp hậu sinh cắm sào giữ đất:

Mùa mưa lênh láng nước dâng
…Cây lúa thần nông không mọc ở kinh Thần Nông được (Kinh Thần Nông);

Đêm tôi nằm nghiêng đón gió
Hơi hớm đồng bằng chen vào hơi thở
Lơ mơ giấc ngủ tay cầm con cá con cua
(Đồng Tứ giác);
Tràm mấy úa
em mấy long đong
hình như lá
hình như nước
cuốn đời ta lận đận (Trà Sư mùa nước nổi).

Đôi khi là một sản vật của vùng đất mới:

Không mọc ngày nắng gắt
không mọc ngày mưa dầm
…Anh đến em sau vài cơn mưa nắng
đột nhiên như nấm mối mọc sau vườn (Nấm mối).

Lúc leo lên đỉnh núi Cấm giữa đồng bằng, kẻ hậu sinh lại nhìn thấy… biển của thời Nam tiến:

Điện Bồ Hong
Hình như gió biển
…Ai gõ be xuồng
Ta và đá lắt lư say (Đỉnh gió).

Và có những lần độc thoại:

Ta vịn bóng đời đi suốt
Rơi hết tuổi thơ trên đường xa
Thời gian, thời gian sót nhánh tre già (Về quê);

Bài thơ viết vội thay nhang
Kính người xương cốt trăm năm vơi đầy
Chắp hai tay mở hai tay
Giật mình ngỡ có khói bay gió lùa (Ngàn năm Mo So).

Để rồi từ phương Nam, những lúc đi ngược về phương Bắc, nhà thơ mang hồn cốt lục bình trôi như nhớ cố hương:

Ngàn xưa ai lạnh buốt ngàn sau
Bạch Đằng, Bạch Đằng, đời không bão (Qua Bạch Đằng giang);

Hình như ta uống hết sông Gâm
Hình như em không là em nữa
Hình như đêm không còn thắp lửa
Để ta về thuở trước mấy ngàn năm (Thoáng chạm Nà Hang)…

Huỳnh Kim