Cuộc đàm phán ma-ra-tông về chương trình hạt nhân của Iran tại Genève (Thụy Sĩ) đã kết thúc vào rạng sáng 10-11 (giờ địa phương) mà không đạt được thỏa thuận như kỳ vọng, ngoài cam kết các bên sẽ gặp lại trong 10 ngày tới.

Không khí cuộc đàm phán ngay từ đầu đã lạc quan tới mức Cao ủy đối ngoại Liên minh châu Âu Catherine Ashton, người chủ trì cuộc thương lượng, yêu cầu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry rút ngắn chuyến công du Trung Đông, bay sang Thụy Sĩ gặp người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif, nâng cuộc đàm phán từ cấp thứ trưởng lên bộ trưởng. Và muốn nắm bắt cơ hội chấm dứt một thập niên dùng dằng, cả Iran và nhóm P5+1 (Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) nhất trí kéo dài cuộc thương lượng thêm một ngày so với dự kiến ban đầu là 2 ngày.

Giữa lúc các bên sắp đạt được một thỏa thuận mà theo đó Iran sẽ hạn chế hoạt động làm giàu uranium để đổi lấy sự nới lỏng cấm vận của phương Tây thì Pháp bất ngờ "thọc gậy bánh xe", phản đối bản dự thảo vì cho rằng nó chưa đủ sức kìm chế tham vọng hạt nhân của Tehran. Cụ thể, theo AP, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius muốn Iran cam kết không kích hoạt lò phản ứng Arak (dự kiến vào năm tới) bởi lo ngại trong một năm nó có thể sản xuất đủ lượng plutonium để chế tạo vài quả bom nguyên tử. Trước đó, phương Tây đã yêu cầu Tehran thôi làm giàu uranium ở cấp độ 20%, đồng thời "làm nghèo" phần lớn lượng uranium hiện ở cấp độ 20% xuống còn 5%. Iran được cho là đang sở hữu 200kg uranium cấp độ 20% và chỉ cần 50kg nữa là đủ cho ra đời một đầu đạn hạt nhân.

Nói là đàm phán giữa P5+1 và Iran nhưng thông thường chỉ có Washington và Tehran quyết định. Do vậy, phản ứng bất ngờ của Paris khiến người ta đặt câu hỏi về ý đồ của ông Fabius cũng như mức độ nhất trí trong nội bộ phương Tây. Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araqchi đã nhắc nhở các đối tác từ nhóm 6 cường quốc "nên phối hợp và tham vấn thường xuyên nhằm xác định lập trường". Còn truyền hình nhà nước Iran thì chỉ trích Pháp là "đại diện của Israel tại bàn đàm phán". Một nhà ngoại giao phương Tây giấu tên cũng phê bình Pháp gây ra những phiền phức không cần thiết.

LÊ DÂN