14/11/2019 - 21:42

Ông Trump bất ngờ ưu ái Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ 

Tuy dành cho nhau những lời có cánh, cuộc gặp hôm 13-11 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan vẫn chưa giải quyết mâu thuẫn giữa hai đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Tổng thống Trump và phu nhân Melania (phải) tiếp Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cùng phu nhân tại Nhà Trắng. Ảnh: AP

Đón tiếp lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ tại Phòng Bầu Dục, Tổng thống Trump không ngần ngại bày tỏ mình là “fan lớn” của ông Erdogan. Chủ nhân Nhà Trắng khẳng định Tổng thống Erdogan đang làm công việc tuyệt vời cho nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ và là người “đáng tôn trọng” trong khu vực.

Về nội dung cuộc họp, Tổng thống Trump cho biết hai bên đã có buổi thảo luận “tích cực, hiệu quả” và ông hy vọng có thể giải quyết khác biệt trong đường lối chính sách giữa hai đồng minh NATO. Đáp lại, ông Erdogan nhận định hai nước chỉ có thể vượt qua rào cản thông qua đối thoại. “Chúng tôi nhất trí phát triển quan hệ Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ trên nền tảng tốt đẹp, mở ra trang mới trong quan hệ song phương” – Tổng thống Erdogan cam kết. Song, hai người không ai đưa ra biện pháp nào giải quyết nguồn gốc mâu thuẫn dẫn đến khủng hoảng hiện nay, bao gồm hoạt động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria nhắm vào người Kurd - đồng minh của Mỹ trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và việc Ankara bất chấp phản đối của Washington kiên quyết mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.

Dù vậy, chuyên gia phân tích chính trị Marwan Bishara cho biết không tưởng tượng Tổng thống Erdogan có thể nhận được sự tiếp đón “nồng nhiệt” như vậy từ Washington sau thời kỳ lạnh nhạt dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama và căng thẳng gần đây khi Ankara phát động chiến dịch quân sự ở Syria. Thái độ “nhiệt tình” của ông Trump cũng trái ngược với bầu không khí tức giận tại Quốc hội Mỹ khi giới lập pháp trông đợi người đứng đầu Nhà Trắng “cứng rắn” với ông Erdogan. Về mối lo ngại khí tài quân sự, lãnh đạo Mỹ thừa nhận thương vụ S-400 giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Nga là “thách thức rất nghiêm trọng”. Song, Tổng thống Trump nói rõ hai bên đã thảo luận chủ đề này trong cuộc họp và tin tưởng sẽ giải quyết tốt trong thời gian tới.

Về phần mình, Tổng thống Erdogan nhấn mạnh Thổ Nhĩ Kỳ mới là đối tác đáng tin cậy nhất của Mỹ trong cuộc chiến chống IS và đề nghị Washington ngừng hậu thuẫn người Kurd tại Syria. Ông Erdogan còn đặc biệt chỉ trích Quốc hội Mỹ về nghị quyết công nhận “nạn diệt chủng người Armenia” dưới Đế chế Ottoman (nay là Thổ Nhĩ Kỳ) và cáo buộc chính cơ quan này đã phủ bóng lên quan hệ song phương.

Mối quan hệ “đặc biệt”

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ không vứt thư của người đồng cấp Mỹ

Trong động thái bác bỏ thông tin ném thư của ông Trump vào sọt rác, Tổng thống Erdogan cho biết đã đích thân “hoàn vật về chủ cũ”. Bức thư cảnh báo ông Erdogan “đừng ngu ngốc sắm vai kẻ hung bạo” được gởi khi Thổ Nhĩ Kỳ chuẩn bị đưa quân vào lãnh thổ nước láng giềng Syria. Bức thư cũng trở thành đề tài để bà Hillary Clinton chế giễu ông Trump trên Twitter.

Tổng thống Erdogan không phải lãnh đạo duy nhất thu hút sự chú ý của ông Trump. Tổng thống Mỹ từng đề cập tình bạn thân thiết với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trao đổi “những lá thư tình cảm” với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un hay cử chỉ khắn khít trước đó với người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron. Nhưng dường như không ai nhận được nhiều thứ mình muốn từ chủ nhân Nhà Trắng như ông Erdogan.

Điển hình như Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky – nhân vật chính trong cuộc điện đàm với ông Trump, dẫn tới cuộc điều tra luận tội của đảng Dân chủ nhắm vào Tổng thống Mỹ. CNN cho biết nhiều nhân chứng phàn nàn họ gặp khó khi lên lịch chuyến thăm Nhà Trắng cho Tổng thống Zelensky, nhưng điều này hoàn toàn trái ngược với ông Erdogan. Theo đó, Tổng thống Trump vẫn giữ nguyên lịch trình dù các nhà lập pháp đề nghị ông hủy lời mời Tổng thống Erdgogan thăm Mỹ theo kế hoạch. Mới tuần trước, ông Trump trong lá thư gởi ông Erdogan còn đề cập thỏa thuận thương mại mới trị giá 100 tỉ USD nếu Thổ Nhĩ Kỳ tuân thủ lệnh ngừng bắn ở Syria mà nước này đạt được với Mỹ hồi tháng 10. Lá thư cũng gợi ý Ankara có thể tránh đòn trừng phạt mà Quốc hội Mỹ muốn áp đặt liên quan thương vụ S-400.

Trong bài bình luận gần đây, New York Times chỉ ra đằng sau “thái độ hòa nhã” của ông Trump là mối quan hệ giữa những người con rể của hai nhà lãnh đạo Mỹ-Thổ. Thậm chí đây được coi là chất xúc tác “bắc cầu ngoại giao” giữa Nhà Trắng và chính quyền Ankara. Jared Kushner, con rể ông Trump hiện là cố vấn cấp cao Nhà Trắng, trong khi con rể ông Erdogan là Bộ trưởng Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Berat Albayrak.

MAI QUYÊN (Theo Reuters, CNN)

Chia sẻ bài viết