Chỗ bến sông lõm vào một khoảnh hình mũi tàu. Người sống lâu năm bên bờ sông nói rằng hình dạng ấy của đất không phải vì sóng đánh gây lở, mà vì chuyến tàu cũ mỗi bận đi về đều ghé lại đón khách, mũi tàu xiên vào bờ đất thành hình tam giác mất một cạnh. Mưa gió khiến nó rộng ra, cỏ mọc xanh rờn.

Những đêm trăng sáng, người trong làng đi soi nhái, câu cá ngang qua bến thường trông thấy bóng người đàn bà ngồi bên bờ sông. Trăng rọi xuống mặt sông thành tấm gương phẳng phiu, sáng ngần. Người đàn bà có đôi mắt buồn, lúc nào cũng ngấn lệ. Người biết chuyện lắc đầu buồn bã, mái dầm khỏa nước bơi đi.

***

Ngày còn nhỏ, những bữa được nghỉ học, tôi thường cùng ngoại đi đò qua chợ xóm chài bên kia sông. Đưa đò là một chị gái hiền lành, xinh đẹp, mái tóc dài lúc nào cũng tết thành hai bím xõa hai vai. Đò ngang nào chị cũng chọc tôi, nói tôi lớn rồi mà còn níu áo ngoại đi chợ, nhưng tôi không bực tức bởi điều ấy, mà vẫn thấy chị dịu dàng ngọt ngào như tên của chị - chị Đào.

Nhà chị Đào ở bên bờ sông cạnh bến đò, thuở ấy bến sông chưa khuyết như bây giờ. Những hôm tôi với ngoại ra bến đò khi chưa có ai lui tới, chị Đào nói để chị đưa hai bà cháu qua sông luôn cho kịp. Ngoại tôi lắc đầu, tôi với ngoại ngồi dưới bóng mát trước căn nhà nhỏ của chị, đợi thêm vài khách nữa cho trọn vẹn một chuyến qua sông. Chị Đào rót chung nước trà mời ngoại tôi, đưa cho tôi mấy trái cây chị hái sau vườn nhà. Ngoại tôi hỏi về gia đình chị. Chị nói ba chị bỏ đi theo người đàn bà khác hồi chị còn nhỏ xíu. Năm chị mười tuổi thì mẹ mất, chị phải sống nhờ chú ruột, nhưng vợ chú luôn tìm cách hắt hủi. Mấy năm sau, chị buộc phải rời nhà chú, lang bạt rồi dừng chân ở bến sông này. Người làng thương mà dang rộng vòng tay đón chị, dựng cho chị căn nhà nhỏ trên bờ sông, chị vừa đưa đò vừa bán hàng nước sống đắp đổi qua ngày.

Trưa buồn buồn tôi hay xin ngoại ra bến đò. Đò vắng khách, dưới bóng cây ngả nghiêng xuống mặt sông, tôi với chị Đào ngồi trên chiếc đò nhỏ chòng chành mặt nước. Tay vờn nước, sóng vỗ vào bờ, chị hát cho tôi nghe. Kỷ niệm tuổi thơ tôi gắn liền với bến sông này, với hình bóng chị Đào hiền lành, xinh đẹp…

***

Tôi qua sông về làng. Đưa đò không phải là chị Đào dịu dàng trong tiềm thức của tôi. Ngót nghét đã mười năm qua nhanh như một cái chớp mắt. Tôi lớn lên, trưởng thành và mạnh mẽ trụ chân nơi phố thị ồn ào. Mà quê hương vẫn bình yên, sông vẫn chảy và từ làng vẫn tỏa khói đốt đống un trong mỗi buổi hoàng hôn chập choạng. Tôi bước lên đò, bóng chị lái đò mù mù trong khói sóng ban chiều bảng lảng. Tôi bùi ngùi nhìn về mỏm đất khuyết hình mũi tàu in dấu thời gian.

Đường về nhà ngoại không xa. Đi một đoạn trên con đường đất, nhà ngoại liêu xiêu dưới bóng sầu đâu. Cây sầu đâu gắn liền với bài hát hồi xưa tôi thích lắm, đêm nào tôi cũng hát cho ngoại nghe, nói mai này đi đâu tôi cũng đưa ngoại theo. Mẹ tôi mất sớm, ngoại gồng mình làm lụng nuôi tôi ăn học nên người. Năm tháng đi qua, tôi quên lời hứa năm nào, một thân một mình lên phố ăn học, để ngoại lại làng khi tuổi già xế bóng. Nhớ tôi thì ngoại khăn gói lên thăm, mang cho tôi ít quà quê, kể tôi nghe chuyện “Bà con xứ mình…”, ngủ với tôi mấy đêm rồi đón xe đò về quê. Tôi vẫn nhớ ngày tôi đi, chị Đào đứng trên xuồng cầm nón lá vẫy vẫy về phía tôi, nói chừng nào tôi về chị Đào lại bơi xuồng đưa tôi đi hái sen về chưng trên bàn thờ ông ngoại.

Đêm đầu tiên ở nhà sau những đêm và ngày dài xa cách, tôi hỏi ngoại đủ chuyện mà nhiều nhất là về chị Đào. Căn nhà lá - hàng nước năm nào của chị - đã bị dỡ ra, nền nhà cỏ mọc um tùm, xanh mướt, chiều mù sương giăng mắc trên vòm cây phía bến sông. Ngoại nói: “Đời chị Đào bây khổ quá, người ta nói hồng nhan bạc phận, quả không sai..”. Tôi bùi ngùi bước ra thềm ba nhìn về phía sông. Ngọn đèn đỏ ối trên chiếc tàu chạy từ chợ tỉnh về huyện. Còi tàu nghèn ngẹt kéo dài trong không gian thinh vắng rồi tựa hồ đọng lại thành giọt buồn rơi rớt mặt sông quê.

***

Người làng nhắc hoài chuyện năm xưa, trong một chiều giông gió có chiếc tàu đắm ngoài ngã ba sông. Trên trời gió giông, nước sông cuộn xiết. Ba ngã dòng sông sóng cuốn trôi người tài công về ngã nào chẳng biết.

Quán xập xòe gió, chị Đào đang với tay lấy cây chống lại cái mái nhà bỗng thấy người lạ chạy vào, hớt hơ hớt hải báo tin:

- Ở ngoài ngã ba sông sóng dữ lắm, chiếc tàu chìm nghỉm… Người ta đang tìm tài công…

Chị Đào lao ra sân, ngoài trời mưa giăng rối rít. Mưa trắng xóa. Dòng sông cuộn mình trong màn nước, sóng to gió lớn. Chị chạy vùn vụt trên bờ về phía ngã ba sông. Ở đó, chiếc tàu đã chìm tự bao giờ, chỉ để lộ khỏi mặt nước ống khói nguội lạnh.

Chị Đào kêu gào, chị gọi tên anh. Người làng giữ chị lại để chị không lội xuống sông tìm chồng. Nước đang chảy nhanh về phía cửa biển mù khơi xa tít. Người ta đang tìm vớt khách lênh đênh trên sóng đưa vào bờ. Chiếc tàu chở hơn hai mươi khách từ huyện ra chợ tỉnh bị sóng hất lật ngang. Người lên được bờ hoảng quá khóc không ra tiếng.

Chị dầm mưa ngồi bên bờ sông suốt mấy hôm liền. Mắt chị sưng húp. Nước mắt chị Đào giàn giụa hòa lẫn với nước mưa. Mấy năm trước, có người thanh niên lái tàu vẫn thường đưa khách đi về ngang qua bến chị. Dần dần, chị phải lòng anh. Hôm nào chị cũng đứng đón tàu anh đi qua, vẫy tay, mỉm cười rồi đợi chuyến tàu về huyện khi hoàng hôn tắt lịm phía chân mây. Rồi chị Đào với anh tài công nên vợ nên chồng. Đám cưới của anh chị có người làng đến góp vui. Anh dựng lại cái quán bên bến sông cho kiên cố. Ki cóp mấy năm, anh dành dụm đủ tiền thuê người đóng được chiếc tàu, không phải lái thuê cho người khác nữa. Khi đưa khách về huyện, anh dong tàu ngược về bến sông đậu lại. Mũi tàu vì thế mà khắc thành hình trên bờ đất quê hương.

Những năm tháng đó, tôi không sống ở làng, không nhìn được chuyến tàu về khi hoàng hôn bảng lảng màu khói bạc…

Anh không về. Người ta nói năm ấy sóng to, gió lớn cuốn anh trôi ra cửa biển. Chiếc tàu chìm xuống đáy. Mấy tháng sau, xác tàu được trục vớt lên, để bên bờ đất tháng năm mưa nắng khiến nó mục dần, giờ đây xám xanh màu rêu gió. Chị cất nhà ở hẳn bên bờ nhìn ra ngã ba sông. Làng nói chỗ đó năm nào cũng xảy ra lở đất, mưa bão, sóng to, nước cuộn… khuyên chị về bến dựng lại cái nhà ở cho chắc chắn. Đau thì cũng đã đau rồi. Người đi cũng đã đi rồi, có đợi, có chờ… thì người cũng đâu trở lại?

Chị Đào vuốt tóc, cười cười. Mái tóc dài mấy năm chị không cắt tỉa, thoảng mùi nắng mưa. Chị nói:

- Chồng tôi ở ngã ba sông thì tôi cũng ở ngã ba sông cho gần ảnh.

Đêm đêm, người ta thường thấy chị về lại bến nước quen. Nơi chị đã gắn bó bao năm tháng thanh xuân, vui buồn chôn nơi bến đỗ có hình mũi tàu khuyết vào trong đất. Để góp nhặt những ký ức xưa cũ có hình hài, vóc dáng của người mà chị yêu thương…

***

Đêm nay, sóng lại vỗ bờ. Ngoài xa mênh mông là biển động. Tôi nghe chị phát thanh viên nói như vậy trên ti vi. Bóng trăng vừa hiện ra đã bị mây mờ che phủ, vàng nhợt xanh xao.

Tôi biết chắc đêm nay chị Đào lại về bến nước ngồi thẫn thờ. Ngoại tôi vẫn buồn bã thương chị. Chị Đào của tôi, người phụ nữ xinh đẹp, hiền lành trong ký ức tuổi thơ tôi, nay sống hoài trong nỗi đau của quá khứ.

Gió nổi lên. Đêm nay nước lớn. Tôi lo cho chị Đào, không biết rồi chị có chống chọi được với những bất trắc trong đời để sống cho trọn vẹn một kiếp người, dẫu đau đớn. Tôi nhắm mắt nguyện cầu cho chị được bình an, mong sao hạnh phúc sẽ mỉm cười với chị. Vì chị thủy chung. Vì chị xứng đáng nhận được những điều tốt lành chứ không phải trăm chiều giông gió…