Truyện ngắn m PHỤNG TÚ
Đã gần hết giờ làm việc buổi sáng, bác sĩ Hạnh có việc đi ngang qua phòng xét nghiệm máu. Anh tình cờ gặp một người phụ nữ trông quen quen. Bước chân anh sững lại. Anh định hỏi thì bà ta đã quay đi...
- Bà vừa rồi tên là gì vậy? - Bác sĩ Hạnh hỏi cô nhân viên - Cô cho tôi xem giấy xét nghiệm của bà ta.
Những thông tin trên giấy tờ làm bác sĩ Hạnh buột miệng thốt lên:
Đúng rồi! Anh dặn cô nhân viên: “Người phụ nữ này trở lại, cô nói đến phòng bác sĩ trực, khoa giải phẫu gặp bác sĩ Hạnh vào đầu giờ chiều nhé”.
Hạnh về lại khoa. Bác sĩ Phúc từ phòng bác sĩ trực bước ra. Anh kéo Phúc vào phòng, nói:
- Phúc! Chúng ta gặp lại người quen rồi! Gặp lại ân nhân rồi!
Bác sĩ Phúc sửng sốt trước thái độ lạ của bạn, anh nói:
- Ai quen? Ai ân nhân?...
- Cô Dậu! Cô Hiệu trưởng Phạm Thị Dậu ở ngoài quê. Người đã giúp chúng ta có gạo ăn hồi học phổ thông ấy, cậu quên rồi sao?
- Cái bà giáo độc thân không chồng con nổi tiếng nghiêm khắc ấy chứ gì? Phúc cười khẩy. Mà tôi có nhận gạo cơm gì đâu?
Bác sĩ Hạnh đẩy bác sĩ Phúc lùi một bước. Anh khóa trái cửa lại. Da mặt anh chợt tái mét, mắt vằn những tia đỏ. Như con gà chọi hăng tiết trước đối thủ. Bác sĩ Hạnh nhìn bác sĩ Phúc từ đầu xuống chân rồi từ chân lên đầu. Giọng nói như cố nén cơn giận bùng lên:
- Khốn nạn!... Cậu dám nói về cô Dậu như thế hả?... Ai đã đề nghị cấp học bổng cho cậu hồi học cấp II? Ai đã thân hành đi xin trường cấp III miễn học phí cho cậu? Cậu tưởng chỉ mình cậu là học sinh giỏi nên được ưu tiên như thế hả? Ai đã đi mòn lốp xe để làm thủ tục, vận động xin phòng thương binh xã hội bán hỗ trợ cho cậu 15 ký gạo mỗi tháng để ăn học? Ai?... Chính là cô Hiệu trưởng Phạm Thị Dậu của chúng ta. Người đã dành cả đời mình cho học sinh, bây giờ đang mang trong người căn bệnh hiểm nghèo, đang ở trong bệnh viện này, và chắc sẽ khổ sở vì sự vô ơn của một đứa học trò là cậu, bác sĩ Lê Công Phúc à!
Tất cả sức lực của bác sĩ Hạnh dường như đã dồn hết vào lời nói vừa rồi. Anh mệt mỏi ngồi ghé vào mép bàn làm việc, nét mặt phờ phạc, lưng còng hẳn xuống.
Bác sĩ Phúc quá đỗi ngỡ ngàng vì lời bạn. Mấy mươi năm sống gần nhau, từ thời học phổ thông cho đến đại học, rồi làm việc chung trong một bệnh viện, chưa bao giờ anh thấy bạn giận dữ như lần này. Anh đến bên bàn đặt hai tay lên hai vai, lay gọi:
- Hạnh! Trời ơi!... Vậy mà tôi có biết gì đâu... Bấy lâu nay thay vì biết ơn tôi lại đem lòng oán... Mà Hạnh, tại sao cậu biết mà tôi chẳng biết tí gì?
Bác sĩ Hạnh gạt nhẹ tay bạn, anh đứng dậy. Ánh mắt anh nhìn Phúc như dò lấy sự chân thật trong lời bạn nói. Anh rút khăn tay lau mồ hồi tươm ra trên mặt.
- Mình đã nhắn cô chiều nay đến phòng trực gặp mình. Chúng ta phải giúp cô... Mình về trước đây. Mà này, dù cậu có vô tình không biết nhưng cậu đáng bị mắng như thế lắm.
Bạn đi rồi, bác sĩ Phúc thấy lòng chông chênh. Anh ngả người ra lưng ghế đệm, nhắm mắt. Những năm tháng xa xưa làm anh xốn xang...
* * *
Ngôi nhà nhỏ lợp tôn gỉ sét nằm giữa miếng đất hẹp quanh năm trồng các loại khoai mì. Trong nhà, tất cả những vật dụng cần thiết đóng bằng gỗ tạp cũ kỹ để trần trụi, chỉ có bàn thờ ở gian giữa sát vách là được phủ tấm ni lông. Trên bàn thờ, phía trong cặp chân đèn và bát nhang là khung hình lồng ảnh bán thân của một người đàn ông khoảng 25 tuổi. Treo sát vách, bên trên, tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được đóng khung lồng kính cẩn thận.
Cậu bé Phúc đang ngồi xem bà nội nấu cơm. Phúc vòng tay ôm ngang lưng bà nội, nói:
- Nội ơi! Cháu vừa thi đậu học sinh giỏi cấp huyện. Nội thưởng cho cháu đi.
- Cháu muốn thưởng gì nào? Củ mì gòn hay khoai lang khô hầm đường với đậu đen?
- Không! Cháu muốn ăn thịt! Lâu quá rồi cháu chưa được ăn thịt.
- Ăn thịt? Miệng bà lẩm bẩm, tay bà cầm đôi đũa cả sơ qua nồi cơm độn khoai lang khô vừa cạn rồi trở đầu đũa cời than trong bếp ra ngoài đoạn nhấc nồi cơm giần xuống. Đặt tiếp lên bếp nồi nước để luộc mớ rau lang, bà với tay cắm đôi đũa cả vào ống so sát bếp rồi ôm đầu Phúc vào sát ngực mình. Tay bà vỗ vỗ, xoa xoa vai Phúc, bà nội:
- Ừ... ăn thịt... Mai bà sẽ mua thịt cho cháu ăn.
Bên ngực bà, Phúc nghe tim bà đập tùng tùng, nghe tiếng bà nói nghèn nghẹn. Phúc hít lấy mùi quen thuộc của bà, cái mùi thơm nồng nồng của cỗ trầu và mồ hôi. Cái mùi Phúc đã quen từ chập chững những bước đi đầu tiên đến giờ.
Trong ký ức tuổi thơ của mình, Phúc chỉ biết mỗi một mình bà nội hôm sớm trong nhà. Khi hiểu được nghĩa của hai tiếng cha mẹ, Phúc biết chỉ trong một năm. Phúc chịu hai cái tang lớn: cha thoát ly kháng chiến, hy sinh. Mẹ nhớ thương cha ngã bệnh qua đời khi Phúc chưa tròn năm tuổi. Bà nội trở thành cha mẹ, thành bảo mẫu cho đứa cháu mồ côi. Lưng bà thêm còng, tóc bà thêm bạc theo đà lớn lên của Phúc.
- Nội ơi! Nội coi cơm chín chưa? Cháu đói bụng quá!
- Cha mày! Bà cười Cũng từ từ cho khoai nó mềm đã chứ. Thật giống cha mày rặt ri.
- Cha cháu cũng đói giống cháu lắm hả nội? Sao cái gì nội cũng nói cháu giống cha hết? Phúc vừa nói vừa đứng dậy đi sắp đũa chén ra cái mâm đồng đã bung vành. Cái mâm xưa lắm, nội nói đã đem từ Quảng Ngãi vào từ thời nội còn con gái.
Nồi cơm đã chín. Hai bà cháu ngồi hai bên mâm cơm trên nền đất bên cạnh bếp lửa đã đặt ấm nước lên. Chén cơm độn sẫm màu những lát khoai lang khô lổn ngổn bốc hơi, rau lang còn nóng hổi chấm với mắm nêm, nước luộc rau thêm tí muối, tí bột ngọt làm canh; bữa cơm chỉ có vậy nhưng hai bà cháu ăn ngon lành...
* * *
Phúc không đi vòng theo đường làng mà đi băng qua cánh đồng từ trường về nhà trong tâm trạng buồn bực. Bà nội bệnh hơn mười ngày qua, đã uống nhiều loại thuốc nhưng chưa khỏi bệnh. Vậy mà chiều nay, khi lên văn phòng xin thuốc đau bụng, Phúc tình cờ nghe được cô chủ nhiệm và cô hiệu trưởng nói chuyện: “Thưa cô hiệu trưởng, em biết Phúc là học sinh giỏi toàn diện từ lớp 1 đến lớp 8. Năm ngoái Phúc là một trong hai em học sinh giỏi cấp huyện của trường ta. Trong kỳ thi học kỳ I này, môn toán của Phúc chỉ đạt điểm 7. Ngoài một câu hỏi chưa làm còn có một lời giải sai một cách bất thường. Em đã tìm hiểu và biết được vì bà nội bệnh nên ảnh hưởng đến việc thi của Phúc. Em mong cô xét lại kẻo tội nghiệp cho Phúc vì không đạt được danh hiệu học sinh giỏi cuối năm”. “Cô Liên có lòng thương học sinh, tôi rất mừng. Nhưng điều cô xin thì không thể được. Em Lê Công Phúc là học sinh giỏi nên bài thi làm sai chỗ nào em đã biết. Bây giờ chúng ta điều chỉnh, dù là với đặc cách cho thi lại, cũng làm em có sự nhìn nhận không hay về thầy cô. Vả lại việc học, nói riêng là thi cử phải công bằng với tất cả các em. Các em phải tự nỗ lực vươn lên dù với bất cứ hoàn cảnh nào. Gia đình em Phúc tôi đã biết rõ. Để động viên Phúc học tập tốt tôi đã có kế hoạch giúp đỡ nhưng không phải bằng cách ưu tiên kiểu đó. Chúng ta không những dạy các em kiến thức mà còn dạy các em cách sống làm người có nhân cách...”.
Bà nội đã khỏi bệnh. Bất ngờ Phúc được nhà nước bán hỗ trợ 15 ký gạo mỗi tháng cho đến hết năm 18 tuổi... Cuối cùng là Phúc được xét tuyển thẳng vào cấp III không phải qua thi chuyển cấp bởi thành tích học tập các năm qua và kỳ thi tốt nghiệp cấp II. Phúc còn là học sinh giỏi toàn huyện.
Bà nội mất, những năm tháng thui thủi cặm cụi bài vở một mình trong gian nhà hiu quạnh. Phúc phải tự lo toan mọi thứ. Chỉ có tình bạn đã khỏa lấp đi phần nào nỗi trống vắng của sự cô đơn là Hạnh, người bạn thân thiết của Phúc, cùng đến học với Phúc đêm đêm suốt ba năm cấp III.
* * *
...Bác sĩ Phúc ngồi bật dậy với quyết định dứt khoát. Anh xé một tờ giấy trong quyển sổ tay ghi vào đó vài dòng rồi qua phòng bên đưa cho cô y tá.
- Với bệnh nhân này, cô đáp ứng mọi nhu cầu điều trị.
Bác sĩ Phúc đi xuống căntin bệnh viện. Bữa trưa nay, bác sĩ Phúc ăn lâu hơn thường lệ. Chẳng phải anh nhẩn nha thưởng thức bữa ăn. Bữa cơm làm anh gợi nhớ những hạt cơm trắng được nấu từ những hạt gạo ân tình gần hai mươi năm về trước...
