Hạt nắng mùa hè vỡ, phượng hồng thắp nắng chân trời, cây điệp vàng trổ từng chùm rưng rưng, ngoại lại í ới gọi đám cháu nghịch phá, sợ đứa này leo cây té, sợ đứa kia ra bờ ao cắm câu trượt chân, sợ đám trẻ chơi một hồi đổ quạu, lại đánh nhau thì khổ.

Quê ngoại nghèo, nắng mưa bất chợt. Nhưng ở đó là cả thiên đường tuổi thơ tôi. Lũ trẻ chúng tôi ngắm những cánh diều tung bay trên nền trời biêng biếc, bấu chân vào đất ruộng, nghe những hạt phù sa xôn xao dưới chân mình. Cánh đồng vào hè đất khô nứt nẻ, chúng tôi chia nhau đánh trận giả. Mỗi trận đánh đi qua là một ký ức. Rồi chỉ một trái ổi chua, trái me dốt cũng chia nhau rôm rả tiếng cười.

Quê ngoại nghèo. Đến nỗi người ta tận dụng triệt để tất cả những thứ còn sử dụng được. Đám trẻ mặc những chiếc áo mòn vai, khâu vá như không thể nào vá khâu thêm được nữa và những chiếc quần ngắn ngủn mà người ta vẫn thường bảo: Chó táp ba ngày chưa tới.

Quê nghèo quấn quýt rạ rơm, chém cơm mùa gặt cũng nhọc nhằn khuya sớm. Tiếng gà trưa vút lên giữa mái nhà tranh vách lá, ngoại cầm cuốc ra vườn, từng giọt mồ hôi mải miết rơi hòa vào lòng đất, để cây trong vườn ngọt mùa sinh sôi. Tổ chim trong vườn bị cơn gió mùa làm rơi xuống đất, lũ chim con thảng thốt. Ngoại mang chúng lên trả về chỗ cũ, tôi đòi ngoại để lại mà nuôi, ngoại cười, để nó tự do bay nhảy, đừng bắt nó mà tội. Tôi vẫn nhớ lời ngoại, để chẳng bao giờ tôi bắt người khác làm theo ý của mình.

Cánh chuồn nâu, chuồn đỏ chấp chới phía bờ ao, đám trẻ đua nhau chuồn chuồn cắn rốn tập bơi. Cánh chuồn bay đi mất, theo thời gian tuổi thơ cũng xa tít chân mây. Câu hát đồng dao đã tắt tự bao giờ, nhưng trong ký ức vẫn còn văng vẳng đâu đây. Nhìn ra sân thấy ụ rơm vàng lún phún vài sợi rơm khô quá nắng, đàn gà con bới tìm những hạt lúa vàng ươm. Chợt giật mình chẳng còn một góc sân đầy rơm để lũ trẻ từ trên cao nhảy xuống. Cũng không còn những lúc bới một lỗ rơm to, hai, ba đứa trốn vào ngó vòm trời cao vút.

Lối cũ bên đường, ngọn cỏ gà cao cổ đung đưa theo ngọn gió lùa. Những ngày hè quê ngoại đã mãi xa như cánh chim trời bạt gió. Con đường vẫn thênh thang mà vô cảm đến lạ lùng. Dáng ngoại mãi xa vào một ngày hè ngập nắng, cho lòng người ở lại thêm chất chứa hoài niệm thời gian. Hè lại về, chạm vào ký ức đã ngủ vùi theo năm tháng, con đường về quê ngoại vẫn hằn sâu trong tâm khảm. Ký ức vẫn nằm im, chỉ có lòng người mờ nhạt đi.

Nguyên Khối