Thông qua chương trình ngắm sao đêm mang tên “Travelling Telescope” (tạm dịch “Du lịch qua kính viễn vọng”), cô Susan Murabana - một nhà thiên văn học ở Kenya - đang mang đến niềm yêu thích thiên văn học cho nhiều trẻ em và người dân, với hy vọng sẽ sớm nhìn thấy người phụ nữ châu Phi đầu tiên bay vào vũ trụ.

Susan Murabana mang đến cơ hội mở rộng hiểu biết về thiên văn học cho trẻ em Kenya.

Murabana cho biết cô phát hiện mình đam mê thiên văn học vào năm 22 tuổi, khi tham dự một buổi sinh hoạt về thiên văn học do Quỹ từ thiện Cosmos Education tổ chức tại thị trấn Mumias, nơi cô đang sống. Ðó là lần đầu tiên Murabana ngắm bầu trời đêm qua kính viễn vọng, nhìn thấy sao Thổ vô cùng sống động và trải nghiệm đó mang lại cho cô ấn tượng rất mạnh.

Ðược truyền cảm hứng, Murabana đã đăng ký trở thành tình nguyện viên của Cosmos Education - tổ chức phi chính phủ chuyên thúc đẩy giáo dục khoa học và công nghệ cho các nước đang phát triển ở châu Phi. Khi cùng tổ chức đến các trường học và làng quê ở Kenya để giảng dạy trẻ nhỏ, tình yêu dành cho thiên văn học của cô càng mãnh liệt hơn. Năm 2006, Murabana tham gia và dẫn dầu một dự án của Global Hands-On Universe, một chương trình huấn luyện giáo viên do Liên minh Thiên văn Quốc tế thành lập, nhằm giúp học sinh khám phá vũ trụ trong khi áp dụng các công cụ và khái niệm từ khoa học, toán học và công nghệ. Bốn năm sau đó, cô hoàn thành bằng thạc sĩ thiên văn học trực tuyến tại Ðại học James Cook (Úc), rồi được mời đến Ðại học California (Mỹ) làm học giả ngắn hạn. Tại đây, Murabana nhận ra rằng trẻ em châu Phi cũng cần có được cơ hội học tập như trẻ em ở Mỹ. 

Năm 2014, Murabana và chồng - nhiếp ảnh gia Daniel Chu Owen - quyết định thành lập doanh nghiệp xã hội Travelling Telescope. Kết hợp kinh nghiệm của Susan trong lĩnh vực giáo dục và tiếp cận người có đam mê chụp ảnh thiên văn cùng kiến thức về kính thiên văn của Owen, Travelling Telescope tập trung vào chương trình giáo dục dành cho trẻ nhỏ ở các cộng đồng vùng sâu vùng xa. Cứ mỗi 2 tháng, Murabana và Owen lại chất kính viễn vọng và một cung thiên văn bơm hơi lên xe và khởi hành đến các miền nông thôn, giúp hàng trăm trẻ em có cơ hội ngắm nhìn và tìm hiểu về các hành tinh, chòm sao cũng như những kiến thức cơ bản về vật lý thiên văn. Ước mơ của Murabana là “mọi đứa trẻ, ít nhất một lần trong đời, đều có cơ hội học hỏi dưới bầu trời đêm”.

Ngoài truyền tình yêu thiên văn học cho trẻ em, Murabana và Owen còn muốn nhiều người dân Kenya quan tâm hơn nữa đến lĩnh vực không gian. Owen cho biết hầu hết người dân Kenya không biết rằng nước này đã tham gia nghiên cứu không gian, dù thực tế là từ năm 2018, Cơ quan Vũ trụ Kenya đã triển khai vệ tinh đầu tiên của đất nước lên quỹ đạo Trái đất từ Trạm Vũ trụ Quốc tế, cũng như có một trạm vệ tinh ở thành phố Malindi, hiện được Cơ quan Vũ trụ châu Âu sử dụng để theo dõi vệ tinh.

Murabana tin rằng thiên văn học, hay đơn giản chỉ là hoạt động ngắm bầu trời, sẽ thúc đẩy nhận thức về sự cần thiết phải bảo vệ hành tinh của chúng ta, từ đó có thể tạo ra “một thế hệ các nhà lãnh đạo sáng suốt hơn”. Song, cô thừa nhận phát triển thiên văn học là một mục tiêu đầy tham vọng. Việc đảm bảo nguồn kinh phí cho các dự án của cô cũng là một thách thức, đặc biệt là ở một quốc gia đang cần dành nguồn lực cho các nhu cầu phát triển cấp bách hơn, như tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, nước sạch và vệ sinh môi trường.

Hiện tại, Murabana và Owen tài trợ cho Travelling Telescope bằng nguồn thu từ việc kinh doanh các dịch vụ du lịch thiên văn, bao gồm tổ chức các chuyến cắm trại ngắm sao - gọi là Star Safaris - cho khách du lịch. Ðến nay, cặp đôi đã phục vụ hơn 400.000 lượt khách tham gia ngắm bầu trời đêm.

Tác động của Travelling Telescope đã vượt xa việc giáo dục cộng đồng. Năm 2021, Murabana được chọn làm cố vấn Space4Women, một chương trình của Liên Hiệp Quốc nhằm kết nối phụ nữ trong lĩnh vực vũ trụ với những cô gái trẻ có khát vọng theo đuổi sự nghiệp về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Giờ đây, cô hy vọng công việc của mình sẽ truyền cảm hứng cho một thế hệ phụ nữ là các nhà khoa học vũ trụ ở châu Phi. “Tôi hy vọng một ngày nào đó, thông qua công việc này, tôi sẽ khơi dậy một phản ứng dây chuyền dẫn đến việc châu Phi sẽ có người phụ nữ đầu tiên bay vào vũ trụ” - Murabana chia sẻ.

NGUYỆT CÁT (Theo CNN, Guardian)