Truyện ngắn: LÊ QUANG TRẠNG

Tía ngoài bảy mươi, tay chống gậy, đầu đội nón nỉ, chiều chiều đứng ở bờ sông ngó con nước chảy. Chồng thấy, nói nhỏ với vợ, má chết mấy năm rồi mà tía vẫn còn nhớ má. Nhưng mấy tháng sau, vợ phát hiện, thiệt tình tía ngó người… dưng. Chồng ban đầu không tin, nhưng sau thấy tía cứ thấp thỏm mỗi khi chiếc xuồng chở nhang đi qua, một sáng quờ vào mùng tía chỉ có cái mền phủ lên cái gối. Tía đi đâu giờ này?

Sau buổi chợ, vợ có câu trả lời: "Tía đi theo dì Tư "quẹo" bán nhang". Chồng xách xe chạy vào trong ngọn, tắt máy xe, đứng trước hàng rào bông bụp, do dự hồi lâu thì thấy tía bước ra. Tía đem cây búa ra sân bửa củi. Những nhát bửa của tía làm lòng chồng thắt lại. Từ hồi tía sáu mươi đến nay, cả nhà có bao giờ cho tía làm gì nặng nhọc đâu, cớ chi tía vào nhà người ta bửa củi. Nhưng dù sao chồng cũng nể sợ tía, nên lặng lẽ ra về. Trước khi nổ máy xe, chồng còn nghe vọng lại:

- Củi này cứng như đá, để mai tui về ngoải lấy tiền, mướn thằng Tèo nó qua bửa một hồi là xong.

Tía về nhà, lục lọi bên tủ quần áo, rồi nói với vợ lấy cho tía vài triệu. Tía đi chơi vài bữa tía về. Kịp lúc đó chồng bước ra:

- Tía đi đâu, tía lấy tiền vô trong ngọn cho bà già quẹo chân đó phải không?

Tía im lặng hồi lâu, mới nói:

- Tía có công chuyện riêng của tía.

- Công chuyện gì mà tía cần tới mấy triệu bạc. Tía già rồi, tía ở nhà chơi với con với cháu không được sao? Tía vô đó ở với bà quẹo chân, tụi con buồn lắm.

Lúc này khuôn mặt tía chuyển màu, nhưng vẫn giữ thái độ bình tĩnh.

- Tía già rồi, tía đi đâu tía đi cho khỏe cái chân của tía.

- Tía sống sao cho tía khỏe là được, nhưng tía đừng có làm khổ con.

Nói xong, chồng nhìn vợ, vợ hiểu ý liền đưa cho tía năm triệu tiền tía gửi. Tía cầm tiền, xách theo mấy bộ đồ bà ba, rồi lên chiếc xe đạp còi chạy vào phía ngọn. Chồng ngồi nhìn theo mà nước mắt cứ chảy.

Chồng quyết định, từ nay không cấp tiền cho tía nữa. Vợ nói: "Nhưng đó là tiền tía để dành, tía gửi, chứ có phải tiền của mình đâu. Tía gửi thì tía lấy lại là đúng rồi". "Nhưng đưa tía kể như bà kia bả ăn hết. Nào tía đòi thì nói lấy tiền đó cho mấy đứa nhỏ đi học đại học. Tía không nỡ lấy lại đâu". Vợ bấm bụng nói với tía y vậy. Lúc đó, vợ thấy mắt tía mịt mù, nhưng tía không tỏ vẻ buồn sầu. Tía bình thản hút hết điếu thuốc rồi nói: "Thôi tía đi nghen". Vậy là tía đi không trở về nhà, đến nay tròn bốn tháng.

Bốn tháng đó tía sống ra sao? Tía bán chiếc xe đạp, bán luôn cây gậy cẩm lai chạm trổ rồng đeo trụ. Dì bán chiếc xuồng con, hai người se nhang, rồi đem nhang đi bán. Người ta không cười trước mặt tía, vì dù gì trong xã tía cũng thuộc bậc "chiếu trên". Nhưng họ xì xầm bên tai, đồng nghiệp xì xầm sau lưng chồng. Tại sao, tại sao tía không như ngày trước?

Ngày trước của chồng là cái ngày mà tía không còn ngồi bên góc trường học vá xe nữa. Lúc đó tía đã nuôi chồng ăn học xong xuôi. Chồng ra trường đi dạy. Chồng nói, tía nghỉ vá xe đi, ở nhà con nuôi. Yêu cầu đó khó mà làm tía ưng bụng. Nhưng suy nghĩ sợ người ta xầm xì "Thầy giáo mà để tía vá xe" của chồng, tía nuôi con mấy mươi năm, tía hiểu. Vậy là tía kêu thằng Tèo mồ côi lại, dạy nó vá xe, cho hết đồ nghề.

Nhưng ở nhà một tháng là tía đã chịu không nổi. Mỗi sáng thức dậy, có điểm tâm sẵn. Ăn xong nằm coi ti vi đến trưa. Ăn trưa xong ngủ. Ngủ rồi lại ăn, ăn xong lại ngủ. Tía lại xách xe ra chỗ Tèo, ngồi tán dóc. Nhưng chồng cũng không cho. Thấy mấy ông bạn già rủ đi làm từ thiện, tía ừ ngay. Nhưng khi phát hiện tía tham gia trong đội đạo tì, thì chồng kêu trời. Tía nói:

- Tao làm đội trưởng, chỉ huy, mậy!

- Nhưng tía ơi, đám xác xui xẻo, để tụi trai trẻ nó làm. Chỗ chết chóc bệnh hoạn, tía vô đó, lỡ nhiễm bệnh thì tội cho con.

Ban đầu tía thấy bị xúc phạm. Nhưng tía nghĩ, sống cũng không mấy năm hơi. Nên thôi, thương con, nghe lời con, tía bỏ.

Nhưng đùng một cái, tía đi theo dì Tư. Từ ngày đám con cắt tiền của tía, tía không về nhà nữa. Đến hôm rồi, tía về, ốm hẳn đi, nhưng vui vẻ, nhanh nhẹn hơn xưa. Tía nói:

- Dì Tư đáng thương lắm, hồi xưa dì với má tụi con chơi thân lắm…

- Thôi tía, con có nghe má nói má thân với bà đó bao giờ đâu.

Tía nhìn chồng, mắt ông như khẩn cầu:

- Thật ra thì dì là…

Lúc đó chồng đứng dậy ngắt ngang câu nói của tía:

- Dì là gì con không cần biết. Nhưng dù tía thương xót, đưa dì về đây như một tình thương hại, con cũng không chấp nhận.

Tía và chồng, cả hai đều im lặng. Nhưng trong khung cảnh đó, tía vẫn giữ vẻ bình tĩnh. Chỉ mỗi chồng là bức xúc ra mặt.

- Thôi, tía đi…

***

- Tía đội nhang ra chợ bán, bị vấp cục đá. Người ta đưa tía vô trạm xá, rồi đưa về nhà chị Hai rồi- vợ bỏ buổi chợ, chạy về báo cho chồng.

Hai vợ chồng chạy sang nhà chị Hai. Chị Hai như chưa hay chuyện bên đây, rầy hai vợ chồng, sao để tía đi đâu giấc đó, để tía té vậy. Tía nằm, môi hơi mím lại. Chồng bước lại năn nỉ tía:

- Tía ơi, tía hứa với con, đừng đi nữa. Tía về ở với con đi tía. Tía đi hoài vầy, tụi con còn công ăn chuyện làm, sao mà yên tâm cho được. Tía về với con đi, mỗi tuần con sẽ rước dì ra chơi với tía.

Lúc đó tía khóc, khóc không thành tiếng, mà nước mắt chảy dài. Tía chặm nước mắt, từ giã vợ chồng con gái, rồi ra xe về nhà.

Tía đợi từng ngày, đến ngày cuối tuần, thằng con nói: "Tía ơi, nay con họp, để tuần sau nha tía". Rồi tuần sau: "Con đưa vợ con về bên nhà, tuần sau nha tía"; "Con đưa mấy đứa đi lên thị xã tắm hồ bơi, tuần sau nha tía"... Tía chờ mòn mỏi. Nhìn vào tờ lịch, tía thấy như những tờ còn lại của ông dần dần mỏng. "Ngày đó chắc cũng gần. Tui ráng cho xong để yên tâm, bà độ tui nha bà".

- Con dắt tụi nhỏ đi coi kịch, chắc khuya mới về. Tía ngủ trước đi, tụi con chốt cửa ngoài. Nào về con mở cửa vào, tía khỏi thức canh cửa.

Tía đang thay áo, chưa kịp trả lời thì nhà đã chốt cửa, xe đã nổ máy đi xa. Tía cởi áo ra, thay bộ đồ bà ba vào, ngồi thở dài. "Bà, bà độ tui nha bà".

Nhưng lần này tía không phát âm như bình thường được nữa. Tía phát hiện điều đó hơn tuần nay, nhưng tía không có cơ hội nói ra. Lần nào chuẩn bị nói thì con trai cũng có công việc. Tía muốn nói mà thời gian không cho tía một kẽ hở nào.

Tía thấy âm thanh mình phát ra lạ rồi. Tía viết vào hai tờ giấy. Tờ thứ nhất tía để trong túi áo: "Con à, tía thấy lưỡi tía kỳ kỳ, con đưa tía đi bệnh viện khám coi sao". Tờ thứ hai, tía để dưới lư hương bàn thờ má.

* * *

- Trời ơi, anh ơi, coi tía sao vầy nè anh...

Chồng hốt hoảng, hai vợ chồng ôm tía lên xe chở nhanh vào bệnh viện. Bác sĩ nói, tía bị tai biến mạch máu não. Cơ hội sống còn là rất ít…

Chồng lấy tờ giấy trong túi tía ra mà lòng ứ nước mắt. Dì Tư hay tin, thấp thỏm đứng ngoài cổng bệnh viện. Bệnh viện thành phố nhiều cổng lắm, xe qua lại nhiều. Dì biết đâu mà tìm nơi tía nằm. Chồng thấy dì, liền sạc một trận, tại dì, tại dì mà tía tôi ra nông nỗi vậy. Dì về đi. Tôi cấm dì không được lên đây. Không được lại nhà tôi nghe không. Dì ú ớ khóc, thì ra dì bị câm. Dì nhìn chồng, dì khóc. Dì đưa ra một tờ giấy gì đó, chồng không lấy, lạnh lùng bỏ đi. Chồng nói, lúc đó mặt dì đáng thương làm sao. Nhưng tình thương chồng thì chỉ dành cho má. Dì làm sao có thể được chút nào.

Tía xuất viện trở về. Tía nói nghe hơi khó, nhưng có thể tự đi lại trong nhà được. Hôm đó, vợ đi chợ về. Vợ nói với chồng: "Dì Tư bán nhà đi đâu mất rồi". Lúc đó chồng mừng ra mặt. Tía đang đứng bên cửa, ngã ra nằm bất động. Từ đó tía bệnh nặng hơn, không biết gì nữa. Nhưng mỗi lần chồng lại đút cơm cho tía, tía nhìn về bàn thờ má chăm chăm.

Sau rồi tía cũng ra đi. Hôm chôn tía xong, đưa tía về ngồi cùng bàn với má, chồng đem cái lư hương nhích qua một bên thì rơi xuống chân chồng tờ giấy. Tờ giấy có mấy dòng chữ: "Con không phải là con ruột của má con. Con kêu dì Tư lại đây, tía kể cho con nghe để con biết nguồn biết cội".

Một bữa trong chuyến hành trình vô định, chồng dừng lại quán nước bên ngã tư. Chồng hỏi chủ quán có thấy người đàn bà đen, nhỏ con, bị câm, chân thọt đi ngang đây hông? Chủ quán nói, không nhớ xuể. Người như anh nói, đó giờ tôi gặp nhiều. Cảnh đó, đời này, biết bao nhiêu người như vậy.

Nhưng trời ơi, má ruột của chồng thì chỉ có một.