Sáng 13-1, quân đội Mỹ đã thực hiện thêm vụ không kích quy mô nhỏ nhằm vào cơ sở do phong trào Houthi kiểm soát ở Yemen.

Những người Yemen ủng hộ phong trào Houthis hôm 12-1 xuống đường phản đối cuộc không kích của liên minh Mỹ và Anh. Ảnh: AFP

Hôm 12-1, liên minh Mỹ và Anh đã tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các địa điểm liên quan đến thiết bị bay không người lái, tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình, các hệ thống giám sát trên không và radar ven biển của lực lượng Houthi ở Yemen. Người phát ngôn của Houthi Yahya Sarea cho biết Mỹ và Anh đã thực hiện 73 cuộc không kích vào các địa điểm khác nhau ở thủ đô Sanaa và các tỉnh Hodeidah, Taiz, Hajjah, Saada của Yemen khiến 5 thành viên Houthi thiệt mạng và 6 người khác bị thương.

Trong một tuyên bố chung, chính phủ các nước Anh, Mỹ, Úc, Bahrain, Canada, Ðan Mạch, Ðức, Hà Lan, New Zealand và Hàn Quốc nêu rõ mục đích của cuộc không kích là “giảm căng thẳng và khôi phục sự ổn định ở Biển Ðỏ”. Tuyên bố nhấn mạnh liên minh này sẵn sàng hành động để đảm bảo dòng chảy thương mại tự do tại một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất thế giới.

Phát biểu với các phóng viên trong chuyến đi vận động tranh cử ở bang Pennsylvania ngày 12-1, Tổng thống Mỹ Joe Biden cảnh báo nước này sẽ thực hiện các cuộc tấn công mới nhằm vào phiến quân Houthi nếu lực lượng này tiếp tục tấn công các tàu thuyền thương mại ở Biển Ðỏ. Ông Biden nói rõ: “Chúng tôi đảm bảo là sẽ đáp trả Houthi nếu họ còn tiếp tục các hành động thái quá”.

LHQ và nhiều nước lo ngại

Sau cuộc không kích đầu tiên của liên minh Mỹ và Anh, ông Stephane Dujarric, người phát ngôn của Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc (LHQ) Antonio Guterres cho biết người đứng đầu tổ chức LHQ kêu gọi tất cả các bên không làm tình hình bất ổn ở Biển Ðỏ leo thang. Ông Dujarric nhấn mạnh: “Tổng Thư ký LHQ tiếp tục kêu gọi tất cả các bên liên quan không làm tình hình leo thang hơn nữa vì hòa bình và ổn định ở Biển Ðỏ và trong khu vực”. 

Bộ Ngoại giao Ai Cập nói rõ Cairo kêu gọi thúc đẩy các nỗ lực chung của khu vực và quốc tế nhằm làm giảm căng thẳng và tránh gây bất ổn trong khu vực, đặc biệt là tuyến hàng hải trên Biển Ðỏ. Những diễn biến nguy hiểm và ngày càng leo thang gần đây ở phía Nam Biển Ðỏ cũng như ở Yemen diễn ra theo đúng cảnh báo trước đó của Ai Cập về nguy cơ xung đột lan rộng xuất phát từ các cuộc tấn công của Israel ở Dải Gaza. Cairo nhấn mạnh cần có lệnh ngừng bắn toàn diện và đảm bảo chấm dứt hoàn toàn xung đột ở Gaza để tránh đẩy khu vực rơi sâu vào bất ổn hơn nữa.

Saudi Arabia cũng kêu gọi các bên kiềm chế và tránh leo thang xung đột trong khu vực, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì an ninh và ổn định trên Biển Ðỏ. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Saudi Arabia cho biết nước này đang theo dõi chặt chẽ với sự quan ngại sâu sắc về các hoạt động quân sự ở Biển Ðỏ cũng như các cuộc không kích nhằm vào một số địa điểm ở Yemen.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cũng cảnh báo về nguy cơ leo thang căng thẳng trên Biển Ðỏ. Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Oman cho biết nước này lên án cuộc tấn công và quan ngại nguy cơ gia tăng xung đột ở khu vực. Bộ Ngoại giao Kuwait cũng ra tuyên bố bày tỏ lo ngại và kêu gọi các bên kiềm chế, tránh leo thang căng thẳng.

Nga và Trung Quốc cáo buộc các nước phương Tây đang làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.

Thương mại toàn cầu gặp khó

Lâu nay, Biển Ðỏ luôn là mắt xích quan trọng và then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu về dầu, khí đốt tự nhiên, thực phẩm, sản phẩm công nghiệp... khi xử lý khoảng 12% khối lượng thương mại toàn cầu. Ðặc biệt, kể từ khi hoạt động vận tải qua Kênh đào Panama sụt giảm từ cuối năm ngoái do hạn hán nghiêm trọng, rất nhiều tàu thuyền đến Bờ Ðông nước Mỹ đã chuyển hướng qua Kênh đào Suez, khiến lưu lượng giao thông đường thủy qua khu vực này càng nhộn nhịp hơn.

 Là con đường ngắn nhất, rẻ nhất và hiệu quả nhất để kết nối châu Á và châu Phi với châu Âu qua Ðịa Trung Hải, tuyến vận tải Biển Ðỏ đi qua Kênh đào Suez có tầm quan trọng không thể bàn cãi. Do đó, một khi bị gián đoạn, ảnh hưởng cũng rất lớn.

Vì thế, sau khi Israel mở chiến dịch quân sự ở Dải Gaza để trả đũa các vụ tấn công ngày 7-10 của phong trào Hồi giáo Hamas, lực lượng Houthi đã tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào tàu thuyền mà họ cho rằng có quan hệ với Israel đi qua tuyến hàng hải quốc tế ở Biển Ðỏ. Dù chỉ với phương tiện hạn chế, song lực lượng Houthi thường xuyên thay đổi cách thức tấn công, từ sử dụng tên lửa đến thiết bị bay không người lái, gây áp lực đối với các quốc gia, doanh nghiệp hoạt động thương mại trên Biển Ðỏ.

Các hãng vận tải biển lớn nhất thế giới, gồm MSC, Maersk, CMA CGM và Hapag-Lloyd có trụ sở tại châu Âu, hay Cosco Shipping, HMM và Evergreen Line có trụ sở tại châu Á, đã phải ngừng hoạt động vận chuyển qua Biển Ðỏ và chuyển hướng tàu. Dữ liệu ngày 9-1 từ Flexport, một nền tảng vận chuyển toàn cầu cho thấy, trong số khoảng 735 tàu dự kiến đi qua Biển Ðỏ, có 517 chiếc đang chuyển hướng, có kế hoạch chuyển hướng hoặc đã chuyển hướng khỏi hành lang vận chuyển quan trọng này. Con số này tương đương 25% năng lực vận chuyển tổng thể của thế giới tính theo khối lượng container.

Tuyến đường thay thế được các hãng lựa chọn là đi qua Mũi Hảo Vọng ở cực Nam châu Phi. Tuy nhiên, theo tập đoàn ING của Hà Lan, việc định tuyến lại qua Mũi Hảo Vọng sẽ tăng thêm khoảng 3.000-3.500 hải lý (6.000km), cộng thêm khoảng 10 ngày di chuyển cho hành trình kết nối châu Âu với châu Á. Thời gian vận chuyển kéo dài hơn còn có thể có tác động dây chuyền đến thời gian xử lý hàng tại các cảng ở Anh và các trung tâm lớn ở châu Âu như Rotterdam, Antwerp và Hamburg. Hơn nữa, việc chuyển hướng tàu dự kiến tiêu tốn thêm tới 1 triệu USD nhiên liệu cho mỗi chuyến đi khứ hồi. Chi phí bảo hiểm cũng tăng lên, qua đó làm tăng chi phí tổng của chuyến hàng.

TTXVN