Hôm 28-1, chính quyền Mỹ ban hành lệnh cấm vận nhằm vào tập đoàn dầu khí quốc gia Venezuela (PDVSA), bước đi nhằm tăng sức ép lên Tổng thống nước này Nicolas Maduro và thể hiện sự ủng hộ “Tổng thống lâm thời” Juan Guaido.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Bolton (trái) và ông Mnuchin công bố lệnh cấm vận PDVSA. Ảnh: AP

Loạt biện pháp trừng phạt trên bao gồm đóng băng 7 tỉ USD tài sản của PDVSA ở Mỹ và giới hạn các giao dịch của tập đoàn này, mục đích nhằm cắt nguồn thu ngoại tệ từ dầu mỏ cho chính phủ của Tổng thống Maduro. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton ước tính lệnh cấm vận có thể gây tổn thất 11 tỉ USD cho doanh thu của PDVSA trong năm tới.

Phát biểu trên truyền hình quốc gia vài giờ sau đó, Tổng thống Maduro khẳng định đã chỉ đạo người đứng đầu PDVSA xúc tiến hành động pháp lý và chính trị tại các tòa án Mỹ cũng như quốc tế để bảo vệ tài sản/bất động sản ở Citgo Petroleum. Citgo là một chi nhánh lọc dầu của PDVSA tại Houston và cũng là tài sản nước ngoài quan trọng nhất của Venezuela. Năng lực lọc dầu của quốc gia Nam Mỹ này đã giảm do tình trạng bảo trì máy móc kém và thiếu đội ngũ công nhân lành nghề. Điều này khiến Caracas phụ thuộc vào Citgo để lọc dầu và đưa ngược trở về Venezuela nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước.

Mỹ là khách hàng rất quan trọng đối với ngành công nghiệp dầu mỏ Venezuela, chiếm 41% sản lượng xuất khẩu của nước này. Mặc dù xuất khẩu dầu đã giảm mạnh, song Venezuela vẫn là bên cung ứng dầu thô lớn thứ tư cho xứ cờ hoa, với khoảng 500.000 thùng/ngày. Thật ra, chính quyền ông Maduro có thể chuyển số dầu này sang các thị trường Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia và Thái Lan. Tuy nhiên, việc xử lý các giao dịch tài chính quốc tế sẽ rất khó khăn nếu không đi qua các ngân hàng châu Âu và Mỹ. Khi đó, chi phí vận chuyển cũng sẽ tăng cao vì các cảng Venezuela không đủ khả năng đưa dầu xuống các tàu siêu lớn để đi đến các thị trường xa. Điều này đồng nghĩa Venezuela sẽ phải mua thực phẩm và hàng hóa nhập khẩu khác ít hơn, nhiều khả năng làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt và nền kinh tế bên bờ sụp đổ của nước này.

Theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin, để các lệnh cấm vận PDVSA được dỡ bỏ, thì Venezuela phải thực hiện một cuộc chuyển giao quyền lực nhanh chóng cho “Tổng thống tự phong” Guaido vốn do Washington hậu thuẫn và bầu ra một chính phủ “dân chủ”. Tuy vậy,  các công ty Mỹ và Citgo tạm thời vẫn  được phép nhập khẩu dầu thô từ Venezuela và chuyển tiền vào tài khoản của PDVSA bị đóng băng ở Mỹ, chứ không trả cho chính quyền Maduro.

Ông Mnuchin đưa ra các điều kiện trên trong buổi họp báo công bố biện pháp trừng phạt PDVSA, bên cạnh Cố vấn Bolton. Tại đây, các phóng viên cũng đã phát hiện dòng ghi chú “5.000 binh sĩ tới Colombia” trên tập giấy mà ông Bolton ôm trong tay. Hãng Fox News dẫn các nguồn tin cho biết Washington đang xem xét gửi binh sĩ đến Colombia để đối phó với cuộc khủng hoảng tại Venezuela. Trong khi đó, một phát ngôn viên Nhà Trắng khẳng định: “Như Tổng thống Donald Trump đã nói, tất cả các lựa chọn đang nằm trên bàn thảo luận”.

Colombia có đường biên giới chung với Venezuela và là một trong những nước đầu tiên ủng hộ “Tổng thống lâm thời” Guaido. Trước đó, Bộ Quốc phòng Colombia tuyên bố nước này không cho phép Mỹ sử dụng căn cứ quân sự trên lãnh thổ cho các chiến dịch can thiệp vào quốc gia láng giềng.

THANH BÌNH (Theo AP, Reuters)