Hôm nay 10-7, Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ tới Thủ đô Accra, bắt đầu chuyến thăm Ghana 2 ngày. Đây là chuyến công du châu Phi lần thứ hai của ông Obama, sau khi đến Ai Cập hồi tháng 6.

Với 2 lần tới châu Phi trong 6 tháng cầm quyền, bằng số lần trong 8 năm cầm quyền của cả hai người tiền nhiệm Bill Clinton và George Bush, Tổng thống Obama rõ ràng dành cho lục địa đen sự quan tâm đặc biệt. Trước chuyến đi, ông Obama cho biết lý do chọn Ghana là vì nước này có sự tiến bộ về dân chủ và quản trị tốt. Ông không chọn Kenya, quê cha ông, do khủng hoảng chính trị và bạo động ở đây sau cuộc bầu cử gây tranh cãi hồi tháng 12-2007.

Áp-phích in hình ông Obama (phải) và Tổng thống nước chủ nhà John Atta Mills tại Thủ đô Accra. Ảnh: Reuters

Tổng thống Obama cho biết muốn tiếp tục “di sản” của cựu Tổng thống Bush về viện trợ cho châu lục này. Trong thời gian ông Bush cầm quyền, số người nhận trợ cấp HIV/AIDS của Mỹ ở châu Phi đã tăng từ 50.000 người lên tới 2 triệu người. Bên cạnh đó, Tony Fratto, cựu phát ngôn viên của ông Bush, cho rằng xuất thân là người gốc Phi của ông Obama cũng có thể là sức ép buộc ông tăng cường hỗ trợ châu lục này.

Thế nhưng, các nhà quan sát về chính sách của Mỹ đối với châu Phi hoài nghi mục tiêu thật sự của Washington. Họ không tin cách lý giải của ông Obama khi chọn Ghana cho chuyến công du của mình. Theo họ, lý do thật sự là nguồn dầu của nước này. Trong khi đang tìm nguồn dầu cho “cơn khát” năng lượng, Mỹ không thể bỏ qua Ghana, nhất là trước sự mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc và Nga ở châu Phi. Theo Cơ quan phát triển quốc tế Mỹ (USAID), Ghana đã trở thành đối tác quan trọng của Mỹ ở châu Phi, là quốc gia cung cấp dầu thô lớn thứ 4 của Mỹ ở vùng cận Sahara. Ghana còn có vị trí gần với Nigeria, một trong những nhà cung cấp dầu quan trọng nhất của Mỹ, nhưng gần đây những lợi ích của Mỹ ở Nigeria thường xuyên bị các phần tử nổi dậy đe dọa tấn công. Do vậy, không ngạc nhiên nếu Mỹ muốn tận dụng Ghana để đảm bảo những lợi ích của họ ở khu vực.

Cũng nên nhớ rằng Washington đang xem xét khả năng chọn Ghana làm nơi đặt Bộ chỉ huy châu Phi (Africom), vốn còn đang “ở đậu” tại Bộ chỉ huy châu Âu tại Đức vì chưa có quốc gia châu Phi nào chịu cho Africom “định cư”. Một lý do khác để ông Obama chọn Ghana là vì Washington muốn vận động Accra công nhận Kosovo, một đồng minh của Mỹ ở châu Âu tự tuyên bố tách khỏi Serbia, là quốc gia độc lập. Ghana là một trong những nước ở Tây Phi chưa công nhận Kosovo.

Theo các nhà phân tích, chuyến đi của ông Obama tới Ghana có thể mang nhiều lợi ích cho Washington, nhưng rất ít cho châu Phi. Nếu Ghana đồng ý để Mỹ đặt trụ sở Africom, nước này sẽ là nơi đóng quân của hàng ngàn binh sĩ Mỹ và tình trạng họ phạm pháp là khó tránh khỏi. Còn nếu Ghana công nhận Kosovo, Accra sẽ thiết lập một tiền lệ là khuyến khích các phong trào ly khai khắp châu Phi, xu hướng có thể khiến lục địa này trở nên tồi tệ hơn.

N.MINH (Theo Reuters, Allafrica, LA Times)