Một cảnh sát Afghanistan bên số vũ khí do các công ty an ninh tư nhân Mỹ chuyển tới. Ảnh: AP

Báo cáo trên được Ủy ban nghiên cứu các hợp đồng thời chiến (CWC) đưa ra khi ngày càng có nhiều áp lực buộc Washington tính toán lại chi phí sau gần 10 năm tham chiến tại Afghanistan và Iraq. Theo CWC, 34 tỉ USD từ tiền thuế của dân Mỹ đã bị thất thoát vì những yếu tố như sự phối hợp không chặt chẽ, báo cáo không rõ ràng, và nhất là sự yếu kém trong công tác quản lý của các nhà thầu tư nhân cũng như các cơ quan liên bang. Báo cáo của CWC cho rằng chính những sự lãng phí và sai lầm này khiến các chính sách ngoại giao của Mỹ bị ảnh hưởng, hình ảnh của Mỹ ở nước ngoài bị suy giảm và tạo điều kiện để phát sinh tham nhũng tại các nước mà Mỹ tham chiến.

Theo CWC, quân đội Mỹ ngày càng dựa vào các nhà thầu tư nhân trong việc cung cấp an ninh, thu thập tình báo, xây dựng đường sá, vận chuyển trang thiết bị... tại Nam Á. Thực tế, có thời điểm lực lượng của các nhà thầu lên đến 260.000 người, vượt qua cả số binh lính Mỹ đồn trú tại khu vực này. Tuy nhiên, điều đáng nói là đa số các công ty tư nhân giành được hợp đồng mà không cần phải qua đấu thầu. Sự thiếu cạnh tranh đã dẫn đến hệ lụy tất yếu là lãng phí rất nhiều tiền của và các hợp đồng phục vụ chiến tranh không hoạt động hiệu quả như mong đợi của giới cầm quyền Mỹ.

CWC dẫn ra hàng loạt ví dụ về việc tiền của không được sử dụng thích hợp bởi các nhà thầu tư nhân. Một trong số đó là dự án trị giá 40 triệu USD để xây dựng nhà tù ở Iraq. Dự án này không được chính quyền Baghdad ủng hộ và vì thế cũng chưa bao giờ hoàn thành. Ở Afghanistan, Mỹ cũng đã vung 300 triệu USD để xây dựng một nhà máy điện tại Kabul. Tuy nhiên, chính quyền của Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai không đủ sức duy trì nó và cũng không đủ lực lượng chuyên gia có tay nghề để điều hành. Chưa hết, Washington cũng mạnh tay chi hơn 300 triệu USD để đầu tư cho các dự án nông nghiệp tại Afghanistan.

Khi bị chất vấn, Bộ Quốc phòng Mỹ biện minh cho việc không tiến hành đấu thầu là vì “mỗi loại hình dịch vụ chỉ có một nhà cung cấp duy nhất đủ điều kiện”. Hơn nữa, theo lập luận của các quan chức Lầu Năm Góc, “việc đấu thầu sẽ làm trì trệ các nhu cầu cấp bách của chiến trường và đe dọa an ninh quốc gia”. Còn nhớ năm 2008, trong chiến dịch tranh cử của mình, Tổng thống Barack Obama cam kết sẽ kiểm soát chặt chẽ các hợp đồng thời chiến và mở thầu để nâng cao tính cạnh tranh. Tuy nhiên, thời gian qua cho thấy các hợp đồng không cần đấu thầu của Lầu Năm Góc vẫn cứ tăng lên. CWC cảnh báo hơn 30 tỉ USD khác cũng có thể bị lãnh phí nếu chính quyền Iraq và Afghanistan không duy trì được các dự án mà Mỹ đầu tư tại đất nước họ.

Trong dịp này, một báo cáo được đưa ra bởi Đại học Brown của Mỹ cũng cho biết tổng chi phí cho cuộc chiến của Mỹ ở Iraq và Afghanistan cùng các chiến dịch tại Pakistan đã lên đến 3.700 tỉ USD. Con số này cao gấp gần 4 lần so với thống kê mà Tổng thống Obama vừa công bố trước đó. Theo các nhà phân tích, số tiền này đã bao gồm chi phí chăm sóc sức khỏe cho các cựu chiến binh và thanh toán lãi suất cho các khoản vay trong tương lai.

BẢO TRÂM
(Theo WSJ, AFP, VOA)