Ngày 17-7, Hạ viện Mỹ bỏ phiếu thông qua nghị quyết ngăn chặn các thương vụ bán vũ khí dẫn đường chính xác (PGM) cho Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), nhưng bác bỏ khả năng luận tội Tổng thống Donald Trump (ảnh).

 Ảnh: NY Times

Đây là một phần trong  22 nghị quyết phản đối kế hoạch bán lô vũ khí trị giá 8,1 tỉ USD mà Thượng viện Mỹ đã phê chuẩn cách đây gần một tháng. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Eliot Engel cho rằng việc thông qua nghị quyết là bước đi cần thiết nhằm chống lại sự lạm quyền, đồng thời cáo buộc chính quyền Tổng thống Trump đã tạo ra tình trạng khẩn cấp giả mạo để “qua mặt” Quốc hội. Trước đó, chính quyền ông Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia vì “mối đe dọa ngày càng lớn từ Iran” nhằm đẩy nhanh 22 hợp đồng bán vũ khí cho đồng  minh, bao gồm tên lửa, đạn dược và máy bay giám sát, mà không cần sự chấp thuận của Đồi Capitol.

Các lãnh đạo tại Hạ viện- hiện do phe Dân chủ kiểm soát- tập trung vào nghị quyết trên do các PGM có thể được tập đoàn Raytheon bàn giao rất nhanh. Một số nghị sĩ còn nghi ngờ những vũ khí này được Saudi Arabia và UAE sử dụng trong cuộc nội chiến Yemen và gây thương vong cho dân thường. Sau khi được lưỡng viện thông qua, nghị quyết sẽ được gửi đến Nhà Trắng, nhưng có khả năng sẽ bị Tổng thống Trump phủ quyết.

Lâu nay, tỉ phú địa ốc muốn duy trì quan hệ mật thiết với chính quyền Riyadh bởi ông xem họ là đồng minh chủ chốt tại Trung Đông và là đối trọng với ảnh hưởng của Iran. Điều này càng được thấy rõ qua việc Washington sắp điều 500 binh sĩ đến Saudi Arabia, củng cố quan hệ quân sự gây tranh cãi với Riyadh giữa lúc căng thẳng tăng cao với Tehran.

Quyết định trên được đưa ra vào thời điểm quan hệ Washington- Riyadh vẫn ở giai đoạn cực kỳ nhạy cảm khi các nghị sĩ lưỡng đảng trong Quốc hội Mỹ tỏ ra tức giận trước cách xử lý của Nhà Trắng đối với vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi tại Thổ Nhĩ Kỳ hồi năm ngoái, mà giới chức Saudi Arabia bị cho có liên quan.

Không xúc tiến luận tội Tổng thống

Cùng ngày, với kết quả bỏ phiếu 332-95, Hạ viện đã “kết liễu” dự thảo nghị quyết nhằm tiến hành thủ tục luận tội Tổng thống, vài ngày sau khi cơ quan lập pháp này lên án ông vì những phát ngôn kỳ thị. Đáng chú ý là có tới 137 nghị sĩ Dân chủ đứng về phía phe Cộng hòa phản đối việc luận tội ông Trump.

Dự thảo nghị quyết trên được đề xuất bởi Hạ nghị sĩ Dân chủ Al Green. Trong tài liệu này, ông Green cũng đã trích dẫn những phát ngôn được cho là “phân biệt chủng tộc” gần đây của chủ nhân Nhà Trắng nhằm vào 4 nữ nghị sĩ da màu thuộc đảng Dân chủ.

Như được tiếp thêm động lực, chỉ vài giờ sau đó nhà lãnh đạo Mỹ đã dành 20 phút để tiếp tục công kích 4 “nạn nhân” khi vận động tranh cử ở bang Bắc Carolina. Thoạt nhìn, các cố vấn nghĩ rằng ông Trump đi quá xa, nhưng thật ra những cuộc tấn công này là một phần quan trọng trong chiến lược tìm cách tái đắc cử tổng thống Mỹ vào tháng 11-2020. Cụ thể, một nguồn thạo tin tiết lộ mục đích của hành động công kích là khiến phe Dân chủ trở nên “cực tả” nhiều nhất có thể trong mắt các cử tri ôn hòa. Tuy nhiên, theo cuộc thăm dò công bố cùng ngày của USA Today và Ipsos, có đến 2/3 người tham gia nói rằng việc ông kêu gọi người thiểu số ở Mỹ “hãy về nơi bắt đầu” là hành động phân biệt chủng tộc.

THANH BÌNH (Theo Reuters, CNN)