Truyện ngắn VŨ NGỌC GIAO

Lam khoác ba lô đi về phía bến sông. Phà đông nghịt người, nắng chiều loang một màu đỏ ối hắt lên gương mặt của những người trở về sau một ngày mưu sinh, mùi gió quyện lên mùi sông và mùi mồ hôi mằn mặn. Lần này cô chọn một chuyến đi xa không có người thân, bạn bè sau những đổ vỡ đáng tiếc. Phà chầm chậm trôi, cô cắn môi nhìn ráng chiều đang dần sẫm lại, đêm nay sẽ nghỉ chân nơi thị trấn heo hút này.

Thị trấn buồn hơn cô tưởng, những con đường nhỏ ngoằn ngoèo thưa vắng mới sâm sẩm đã thiu thiu như ngủ. Đầu đường, khu chợ nhỏ chỉ còn vài người đếm mớ tiền lẻ, ấn vội vào túi rồi hối hả đóng sạp ra về. Vài ngọn gió dạo qua hàng cây đang im lìm nép vào nhau, không đủ xua đi cái nóng oi nồng của buổi hoàng hôn sắp vào hạ. 

Từ một thành phố ồn ào tấp nập, cô như rơi tõm không gian mà ở đó cuộc sống lại giản dị và gần gũi lạ thường. Loanh quanh trong thị trấn, cô bắt gặp vài đứa trẻ chạy giỡn, tay nắm chặt gói bánh đã vơi đi một nửa; bên chiếc ghế tựa cũ kỹ, cụ già thơ thẩn chờ bà vé số dạo qua để dò lần nữa trước khi bỏ chúng vào sọt rác. Cuối đường, ông cụ cắt tóc dạo đạp xe lóc cóc, tiếng rao nhỏ dần cho đến khi bóng cụ chỉ còn là chấm nhỏ… Chín giờ đêm hàng quán tắt đèn, thị trấn chìm vào màn đêm yên lặng.

Sáng sớm. Loanh quanh qua vài con đường nhỏ, cô thả bộ về phía bên kia con dốc. Hai bên đường đồng cỏ trải dài chi chít hoa dại. Đường vắng thưa người, thảng hoặc mới có tiếng gà gáy, tiếng chim vút lên. Cô cởi đôi giày bám bụi đỏ quạch, gác lên cây chạc ba phơi nắng rồi ngả người vào đám cỏ, lần giở từ ba lô giấy và cọ. Phía xa, khói đốt đồng tỏa bảng lảng...

“Cô ơi, vẽ dùm con bức tranh gia đình!”, một giọng nói trong trẻo cất lên sau bụi cây.

Cô quay lại, suýt bật cười trước hình ảnh ngộ nghĩnh: một cô bé đội chiếc rổ nhựa trên đầu, bên trong chú mèo khoang ngồi chễm chệ. Có vẻ như đã quen với cái kiểu ngồi này, chú mèo ngó nghiêng, thỉnh thoảng meo lên một tiếng. Lam ngắm cô bé có đôi mắt sáng ngời dưới mái tóc đầm đìa bết mồ hôi phủ xuống trước trán.

“Cô vẽ dùm con đi!” - cô bé lại chìa tờ giấy và hộp bút màu nài nỉ. Lam ngẩng lên khẽ hỏi: “Con không vẽ được sao?”. “Dạ không!” - cô bé lắc đầu: “Cô Mỹ thuật ra đề khó quá! Con đâu có ba mẹ mà vẽ gia đình theo đề bài của cô. Con chỉ có ông nội thôi à!”.

Cô nghe lòng chùng lại, câu trả lời của cô bé như một tiếng thở dài. Cô lặng lẽ cúi xuống, cây bút chì trong tay phác những nét đầu tiên. Cô bé ngồi bên cạnh, chăm chú dõi theo từng nét vẽ, trầm trồ: “Cô vẽ đẹp dễ sợ!”. Bức vẽ vừa xong cô bé cầm lên xuýt xoa: “Đây là ba nè, mẹ nè, còn đây là Dưa nè!”. Say sưa một hồi mắt vẫn không rời bức vẽ, cô bé lẩm bẩm: “Ba nắm tay mẹ, Dưa đứng ở giữa nè. Cô vẽ thêm ông nội với mấy em mèo đi cô. Mà Dưa có bao giờ mặc đầm đẹp như vầy đâu. Dưa vui quá cô ơi...”.

Cô nghe nỗi thương cảm vỡ òa, bao lâu rồi cô mới lại nhìn thấy niềm hạnh phúc giản đơn và nhỏ nhoi đang ở bên mình. “Con cảm ơn cô! Thôi con về chớ ông nội con chờ”. Cô bé tên Dưa chạy đi, được một đoạn chợt quay lại hỏi: “Có phải cô từ xa tới không? Cô về nhà con chơi đi!”. “Nhà Dưa gần đây không?”. “Con ở xóm Miếu kia kìa, đi hết đường này, đến con mương rẽ phải, nhà con ở cuối xóm”. “Ừ, cô sẽ đến!” - Lam cười. “Nhà con dễ tìm lắm, nếu đi vào ban đêm cô cứ tìm ngôi nhà nào có trăng” - như nhớ ra điều gì, Dưa quay lại dặn dò cô trước khi co chân chạy biến đi. Cô nhìn theo bóng Dưa xa dần rồi khuất hẳn sau những nếp nhà vừa vương lên làn khói nhỏ.

*    *    *

Lam dừng lại bên hàng rào bông bụp trốn cái nắng hanh hao. Xóm Miếu hiện ra với vài ngôi nhà, bên bãi đất rậm rì cỏ gà, tiếng trẻ con í ới gọi nhau, vài đứa vụt chạy qua cô. Chừng bớt nắng, cô xốc ba lô đi tiếp.

Ngôi nhà nằm phía sau một cái miếu thờ. Bên hiên nhà, một ông cụ nằm ngủ trên cái võng lưới. Chú chó giữ nhà đánh hơi có người, vểnh tai lên bật dậy lao ra. Cô hốt hoảng lùi lại.

“Đậu! Không được hỗn!” - ông cụ thức giấc từ bao giờ. Ông hỏi Lam: “Cô đến tìm ai?”. “Dạ, con hỏi nhà bé Dưa”. “Nhà nó đây, tui là ông nội nó, cô vô đây đã!” - ông cụ mời cô vào nhà, rót ra ly nước trà: “Mời cô uống miếng nước. Chớ cô tìm con Dưa nhà tui có chuyện chi hông? Nó đi học chưa về”. Ông cụ vừa dứt lời đã nghe tiếng Dưa reo lên: “Cô tới nhà con thiệt nè!”. Cô cười, thấy nỗi vui trong mắt cô bé ngời lên. Dưa nhanh nhảu quay qua ông: “Cô hôm trước con kể nội, vẽ dùm con bức tranh”. Ông cụ gục gặc đầu, móm mém cười: “Ờ, sẵn bữa mời cô ở lại ăn cơm”. Không đợi cô trả lời, Dưa kéo cô xuống bếp nhanh nhảu nhóm lửa: “Cơm nội nấu rồi, giờ con hâm nồi cá kho là mình ăn thôi!”. Như sực nhớ ra điều gì Dưa chạy đi lấy hai cái trứng gà: “Để con chiên cho cô ăn, gà con nuôi mới đẻ”. Vừa làm Dưa vừa kể bài Mỹ thuật được cô giáo khen, cho 9 điểm. “Nhưng con mắc cỡ quá, 9 điểm đó là của cô chớ phải của con đâu!”.

Soạn xong thức ăn lên cái mâm, Dưa le te bưng lên đặt xuống tấm chiếu trải giữa nhà. Cơm nóng, cá rô kho tiêu, trứng gà chiên thơm lựng, cô ăn ngon lành. “Lâu rồi nhà mình mới lại có khách”. Dưa hớn hở quay qua gắp cho cô khúc cá. Cô nhỏ nhẻ ăn. Ngoài kia đêm vừa sập xuống. Ăn xong, Dưa nhanh nhảu đi châm thêm nước vô ấm rồi bưng mâm ra sàn nước ngồi rửa chén.

Ông cụ rót nước mời cô rồi nhìn bóng Dưa in trên vách. “Tội nghiệp, mới ba tuổi đã mồ côi cha mẹ, ở với tui, cũng may tui có cái nghề mài dao mài kéo, sáng ra tui đạp xe dạo quanh, qua trưa mới về, chừng đó mà cũng đủ nuôi hai ông cháu qua ngày”. “Vậy rồi những lúc mưa gió ông có đi không?”. “Tui ở nhà, cô bác ở chợ quen rồi, họ đem tới nhà cho tui mài” - ông cụ kể, rót thêm nước vào ly cho cô: “Mà con Dưa ngộ lắm, cứ đi đâu thấy mèo bị người ta bỏ ra đường là nó đem về tắm rửa, cho ăn”. Ông chỉ ra sau hè: “Đó, tui làm cho nó cái chuồng để nuôi mèo”.

Ngoài hiên tiếng dép Dưa loẹt quẹt. Cô đứng lên theo Dưa ra phía sau cho mèo ăn. Cả đàn mèo quây quần trong cái chuồng bằng gỗ tạp, đứa nhỏ nhẻ ăn, đứa thiu thiu ngủ, có đứa đang nghịch một quả bóng nhựa. “Sao Dưa nuôi nhiều vậy? Rồi lấy gì cho nó ăn?” - cô hỏi. “Con ăn bớt lại, nội cũng ăn bớt lại là tụi nó có ăn, với lại mấy cô ngoài chợ biết con nuôi mèo, có cơm dư là kêu con ra lấy”. Giọng Dưa bất chợt chùng xuống: “Con thương tụi nó không nhà, không ba, không mẹ…”. Cô nghe nỗi ấm áp chợt len lỏi ngọt ngào, nỗi buồn riêng bỗng chốc tan loãng như mây. “Mình vô nhà nghe nội đờn đi cô!” - Dưa đứng lên đóng cửa chuồng mèo.

Dưới ngọn đèn, ông cụ ngồi bên cây đàn bầu, mớ tóc bạc rũ xuống trước trán. Dưa ngồi bên nội, thỉnh thoảng đưa tay đập mấy con muỗi bu quanh ông. Chợt cô bé nhìn lên: “Trăng kìa! Nhà con có trăng!” - Dưa chỉ lên ánh trăng xiên qua hiên, hắt xuống nền nhà một quầng sáng bàng bạc.

Đêm dịu êm, nghe được cả tiếng con thạch sùng tắc lưỡi sau cánh cửa. Ông cụ đi ngủ từ bao giờ. Dưa cũng tựa đầu vào vai Lam thiu thiu. Trong giấc mơ Dưa thấy gì Lam không rõ, chỉ nhìn thấy trên môi cô bé còn đọng lại nụ cười trẻ thơ ban chiều.

Xoa xoa mái tóc của Dưa, Lam chợt thấy những nỗi buồn của mình nhẹ vơi, những đổ vỡ cũng không còn quá khó để đối diện...