Trong bức thư mới đây gửi Bộ trưởng Tài chính Bill Morneau, Hiệp hội Công nghiệp Đầu tư Canada (IIAC) đề nghị chính phủ liên bang "tái khởi động chương trình thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Canada thông qua Chương trình Nhà đầu tư Nhập cư Liên bang (FIIP)" gây tranh cãi trong nỗ lực nhằm phục hồi nền kinh tế bị đại dịch COVID-19 gây tổn thất nặng nề.

Nhà đầu tư Trung Quốc dễ dàng có được quy chế thường trú nhân tại Canada nhờ FIIP. Ảnh: SCMP

FIIP là chương trình cho phép người nhập cư có tài sản trị giá 1,6 triệu CAD (1,17 triệu USD) có được quy chế thường trú nhân với điều kiện cho chính phủ nước sở tại vay 800.000 CAD (593.000 USD) không lãi suất trong vòng 5 năm. Hầu hết những người nộp đơn tham gia chương trình này từ những năm 2000 đến từ Trung Quốc đại lục. Và trước khi Hong Kong chính thức được trao trả cho Trung Quốc vào năm 1997, số người tham gia FIIP chủ yếu là đến từ xứ Cảng Thơm.

Tuy nhiên, chương trình trên bị chỉ trích vì làm tăng giá nhà, trong khi nguồn thu thuế thấp, xảy ra gian lận và nhiều bất cập khác. Vì thế, chính quyền Bảo thủ Canada khai tử FIIP vào năm 2014 với lý do "nó mang lại rất ít lợi ích về kinh tế cho đất nước". Khi FIIP bị tạm dừng, 65.000 hồ sơ tham gia chương trình bị hủy bỏ, gồm hơn 45.000 hồ sơ đến từ Trung Quốc đại lục.

Trên thực tế, FIIP được xem là một trong những chương trình nhập cư phổ biến nhất thế giới. Trong giai đoạn 1986-2014, hơn 190.000 người nhập cư giàu có đã chuyển đến Canada theo FIIP và Chương trình Nhà đầu tư nhập cư Quebec.

Trong bức thư nói trên, IIAC nhấn mạnh rằng tình hình kinh tế hiện tại ở Canada khá khác biệt so với lúc FIIP bị tạm dừng, qua đó  việc hồi sinh chương trình này có thể đóng vai trò quan trọng đối với Ottawa trong việc tận dụng sự thay đổi dòng chảy của FDI sau đại dịch COVID-19 cũng như khi cơ cấu thương mại toàn cầu được điều chỉnh trong những năm tới. "Các nhà đầu tư nhập cư sẽ góp phần quan trọng vào sự phục hồi kinh tế của Canada" - IIAC lạc quan.

Richard Kurland, luật sư về di trú có tiếng ở thành phố Vancouver và là người từng phê bình cách các chương trình nhà đầu tư nhập cư hoạt động tại Canada cũng có ý kiến tương tự với IIAC. Ông này nói rằng "đã đến lúc tái khởi động chương trình nhà đầu tư nhập cư bởi chúng ta cần tìm cách khôi phục nền kinh tế bị COVID-19 gây thiệt hại nặng nề".

Song, không ít người tỏ ra hoài nghi về FIIP mới. Giáo sư David Ley tại Đại học British Columbia nói rằng FIIP đã kết thúc trong "sự thất bại thảm hại" khi người trụ cột trong các gia đình nhập cư trở về châu Á để sống và làm việc, để lại vợ và con cái ở Canada, tạo ra gánh nặng lên các gia đình. Mặt khác, với nguồn vốn dồi dào, những nhà đầu tư nhập cư thường đầu tư vào bất động sản, góp phần làm tăng giá nhà và tạo nên sự bất ổn, đặc biệt là tại Vancouver.

Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), qui mô nền kinh tế trị giá 1.730 tỉ USD của Canada (đứng thứ 10 thế giới) năm nay sẽ sụt giảm 6,2% và là mức tồi tệ nhất kể từ năm 1921.

TRÍ VĂN (Theo SCMP)