Liên Hiệp Quốc (LHQ) ngày 21-3 cho biết các băng nhóm Haiti đã đạt được những bước tiến ở thủ đô Port-au-Prince giữa lúc cuộc xung đột mới đang làm rung chuyển quốc gia vùng Caribe này.

Khói lửa bốc lên tại thủ đô Port-au-Prince ngày 20-3. Ảnh: RNZ

Phát biểu trước báo giới, Ulrika Richardson, điều phối viên nhân đạo của LHQ tại Haiti, cho biết số lượng rất lớn người dân phải sơ tán khi các băng đảng “tiếp quản” nhiều khu dân cư tại Port-au-Prince. Theo bà Richardson, cảnh sát gặp khó khăn khi các nhóm vũ trang trong những ngày gần đây đã “tiến vào các khu vực mới của thủ đô”.

Trong khi đó, cảnh sát ở Port-au-Prince xác nhận rằng Ernst Julme, thủ lĩnh băng đảng Delmas 95, đã thiệt mạng trong cuộc đụng độ với lực lượng an ninh. Julme là thành viên trong liên minh băng đảng quyền lực do Jimmy “Barbeque” Cherizier lãnh đạo.

Haiti rung chuyển bởi bạo lực kể từ cuối tháng 2, khi các băng nhóm tiến hành cuộc tấn công phối hợp, đột kích vào nhà tù và thả hàng ngàn tù nhân, đồng thời yêu cầu Thủ tướng Ariel Henry từ chức. Ông Henry đã đồng ý từ chức hồi đầu tháng 3 và cho phép thành lập chính phủ lâm thời. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán vẫn diễn ra chậm chạp bất chấp áp lực từ các nước láng giềng ở Caribe và Mỹ.

Cảnh sát cần hỗ trợ

Theo Đài CNN, phần lớn nhà nước Haiti đã tan rã, các băng đảng chiếm đóng nhiều tòa án, trong khi Thủ tướng Henry vẫn còn mắc kẹt ở Puerto Rico do tình hình bạo lực trong nước. Các tòa nhà của Bộ Truyền thông thì tràn ngập những người tị nạn chạy trốn bạo lực.

Cảnh sát Quốc gia Haiti có thể là cơ quan nhà nước duy nhất còn hoạt động đầy đủ chức năng. Thế nhưng lực lượng này lại không được trang bị đầy đủ và phải căng sức chiến đấu. Mỗi ngày, cảnh sát đấu súng với các băng nhóm trên khắp thành phố, để rồi bị kéo đến một khu phố mới vào ngày hôm sau.

Garry Jean Baptiste, cố vấn của Liên minh Cảnh sát Quốc gia Haiti 17, ước tính chỉ khoảng 30-40% cảnh sát có áo chống đạn và trung bình một sĩ quan cảnh sát được trả chưa tới 200USD/tháng. Với một chính phủ không ổn định và tinh thần trong hàng ngũ cảnh sát thấp, ông lo ngại lực lượng đa quốc gia khi đến hỗ trợ cũng sẽ thất bại. Lực lượng này dự kiến ​​sẽ do Kenya chỉ huy và bao gồm các binh sĩ đến từ Kenya, Jamaica, Benin, Bahamas, Barbados và Chad.

Các vấn đề an ninh và nhân đạo ở Port-au-Prince liên quan chặt chẽ với nhau. Các chuyên gia nhận định nhu cầu cấp thiết của Haiti về nước sạch và thực phẩm có nghĩa là phải tập trung vào việc đưa cảng và sân bay của thành phố hoạt động trở lại.

Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Ghebreyesus cho biết việc đóng cửa sân bay Port-au-Prince khiến nhập khẩu hàng hóa và thuốc thiết yếu không thể thực hiện được. Trong khi đó, việc tiếp cận cảng quốc gia đang đặt ra thách thức vì các khu vực xung quanh đều bị kiểm soát bởi các băng nhóm.

Hội đồng Bảo an LHQ đã kêu gọi các nước thực thi lệnh cấm vận vũ khí hiện có đối với Haiti, trong bối cảnh “quan ngại sâu sắc về việc vận chuyển vũ khí trái phép và đạn dược vào nước này vốn vẫn là yếu tố cơ bản gây bất ổn, bạo lực”.

HẠNH NGUYÊN (Theo AFP, Reuters)