Theo giới quan sát, tăng cường quan hệ đối tác chiến lược đang là sách lược quan trọng mà chính quyền New Delhi nhắm đến để mở rộng mối liên kết với các quốc gia Đông Nam Á trước sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc trên khắp khu vực - đặc biệt những vùng lân cận Ấn Độ.

Cách đây 4 tháng, Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã có chuyến thăm chính thức đầu tiên tới New Delhi nhằm đáp lại chuyến thăm của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đến Jakarta hồi năm 2013. Tại cuộc gặp, lãnh đạo hai bên nhấn mạnh sự cần thiết về quyền tự do hàng hải, qua đó nhất trí tăng cường hợp tác hơn nữa về hàng hải, quốc phòng và an ninh.

Tiếp nối Indonesia, Thủ tướng Malaysia Najib Razak mới đây cũng có chuyến công du 6 ngày tới Ấn Độ. Đây là chuyến thăm thứ ba của ông Najib kể từ khi nhậm chức vào năm 2009. Phát biểu trong buổi họp báo chung, Thủ tướng Najib khẳng định quan hệ Ấn Độ - Malaysia đang ở giai đoạn cao nhất từ trước đến nay sau tuyên bố của người đồng cấp Modi về việc tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược. Theo đó, ngoài việc ký kết nhiều hiệp định thương mại và kinh doanh, hai nước còn thảo luận tăng cường hợp tác chống khủng bố, thắt chặt quan hệ quốc phòng với chương trình hợp tác của lực lượng không quân trong lĩnh vực đào tạo và đảm bảo an toàn.

Đặc biệt, Ấn Độ và Malaysia còn lên tiếng về Biển Đông với tuyên bố chung nhất trí ủng hộ tự do hàng hải và giải quyết các tranh chấp bằng giải pháp hòa bình. Tại cuộc họp trước đó, lãnh đạo hai nước còn khẳng định tất cả quốc gia phải tôn trọng Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS); qua đó kêu gọi các bên giải quyết tranh chấp hàng hải bằng con đường hòa bình, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, tự kiềm chế cũng như tránh hành động đơn phương gây căng thẳng. Đây là điều rất quan trọng bởi Trung Quốc hiện vẫn không công nhận phán quyết hồi năm ngoái của Tòa Trọng tài Quốc tế (vốn được thành lập dựa trên UNCLOS), trong đó bác bỏ yêu sách lãnh hải của Bắc Kinh trên Biển Đông.

Theo giới quan sát, mở rộng quan hệ với các nước Đông Nam Á là thay đổi rõ nét trong chiến lược của Ấn Độ. Trước đây, New Delhi vốn tập trung vào mối quan hệ kinh tế, chính trị với Singapore và coi đây là "cửa ngõ" chính để kết nối với Đông Nam Á. Nhưng nay, trước ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc, giới phân tích cho biết chính quyền Thủ tướng Modi đang xem xét mở rộng hợp tác với ASEAN, khi các nước khu vực bắt đầu điều chỉnh chính sách giảm phụ thuộc thương mại vào Trung Quốc.

Ngoài gia tăng hợp tác với ASEAN, Ấn Độ cũng liên tục đưa ra các tuyên bố mạnh mẽ hơn về Biển Đông. Theo cựu Ngoại trưởng Ấn Độ Lalit Mansingh, tăng cường sự hiện diện trên biển là sáng kiến quan trọng giúp Ấn Độ nâng cao vai trò đối trọng trước một Trung Quốc không chỉ bành trướng, phô diễn sức mạnh quân sự trên biển mà còn đang ráo riết xây dựng hành lang kinh tế với các nước lân cận Ấn Độ như Pakistan hay Sri Lanka.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)