28/05/2023 - 09:23

Về bến nước xưa 

Truyện ngắn: Hoàng Khánh Duy

 

Mẹ thường hay nhắc về cái bến sông nhỏ nằm bên dòng sông chảy thẳng. Tôi hỏi mẹ bến sông ấy có gì vui để mẹ cứ nhắc nhớ suốt một đời, tận khi chúng tôi đã không còn sống nơi xóm nhỏ xung quanh bao bọc bởi sông và những cánh rừng thăm thẳm, sớm chiều nghe vượn hú, chim kêu. Mẹ tôi cười hiền khô. Tôi hỏi cắc cớ vậy thôi chứ tôi biết không phải mẹ nhớ bến sông xưa, mà là nhớ những kỷ niệm đã từng có trên cái bến sông quê hiền lành ấy. Nhớ người trên bến.

* * *

Mẹ đã gom củi khô vào chất lên giàn bếp chuẩn bị cho một mùa mưa dài. "Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ", bà ngoại tôi hay nói vậy. Nhìn bầu trời buổi chiều có màu mỡ gà, mẹ tôi đâm lo. Ở xứ này, mỗi độ cuối hè, trời thường mưa dầm dề từ sáng sớm đến tận chiều tối. Có khi củi khô ướt hết, mẹ phải nhóm lửa một lúc lâu mới bén. Tôi ngồi trên vạc đợi mẹ nấu cơm, bụng tôi đói kêu rồn rột. Mẹ tôi chắt nước cơm vào trong chén rồi quậy với tí đường, đưa cho tôi. Tôi húp lấy húp để. Mẹ cười nói bộ nước cơm với đường ngon lắm hay sao. Tôi gật đầu lia lịa. Ðang đói thì cái gì cũng ngon hết sức. Mẹ cười, lấy tiêu đâm nhuyễn rắc lên mẻ cá kho đang dần khô nước.

Lần nào dọn cơm, mẹ tôi cũng tỉ mẩn chia thức ăn làm hai phần. Một phần mẹ để cho tôi. Một phần mẹ lấy lồng bàn úp lại. Con mèo mướp cấp rày hư, thi thoảng lại ủi lồng bàn rơi xuống đất, cơm canh văng tứ tung. Mẹ tôi giận quá lấy roi đánh nó chạy ra tận ngoài bờ chuối ngồi kêu không cam tâm. Cơm canh đổ, mẹ tôi nấu lại nóng hôi hổi rồi lại úp trong lồng bàn, lấy tấm thớt dằn lên cẩn thận. Tôi nói mà thấy hờn giận gì đâu:

- Mẹ để vậy rồi ba có về ăn đâu. Mẹ lại phải ăn đồ cũ.

Ðó là vì chiều nào tôi cũng thấy mẹ hâm lại phần thức ăn đã chừa trong bữa cơm sáng rồi lẳng lặng để riêng phần mẹ. Còn thức ăn mẹ để dành buổi chiều cho ba, đêm đến ba không về ăn, sáng lại nguội lạnh, mẹ lại hì hụi chế biến lại. "Bỏ thì tiếc lắm!" - mẹ nói vậy rồi nhìn lảng ra sau nhà, qua song cửa gỗ, mấy ngọn khói tản mác bay ra cánh đồng xa tít. Khoảnh khắc ấy tôi thấy mẹ rơm rớm nước mắt. Tự dưng tôi ân hận, phải chi tôi không nói với mẹ câu nói ấy, chắc mẹ tôi đã tạm quên nỗi niềm riêng mang.

Bữa cơm cứ lặng lẽ trôi qua. Mỗi thời khắc đè xuống trái tim tôi, khi tôi thấy hình bóng mẹ và nhanh từng miếng cơm cho xong bữa.

* * *

Vậy là những ngày đầu tiên của mùa mưa dầm đã gần đi qua. Ba tôi vẫn không về. Ðêm xuống, trời mưa rỉ rả, những hạt nước rớt xuống mái lá lộp bộp, rồi chảy xuống miếng tôn để trên miệng lu làm máng dẫn nước. Bến sông hiu hắt. Bên kia sông, những nhà khác đã đóng cửa cả rồi, mấy ngọn đèn trong nhà dù tỏa sáng đến đâu cũng không thể chiến thắng bóng đêm vây quanh. Mẹ nghe tiếng chó sủa ran ngoài xóm, nóng ruột cầm đèn pin ra ngó chừng. Ngang qua buồng tôi, mẹ cố đi thật khẽ vì tưởng rằng tôi đã ngủ. Thực ra tôi vẫn còn thức. Tim tôi đập thình thịch trong lồng ngực. Mẹ trông ba về, riêng tôi thì nửa trông, nửa lại không. Tôi trông ba về vì ba chính là niềm thương nỗi nhớ của mẹ. Nhưng tôi cũng sợ ba về, vì mỗi lần ba về, không khí trong nhà lại trở nên căng thẳng. Ba chưa bao giờ đánh mẹ, cũng chưa một lần nặng lời. Nhưng ba tôi lạnh lùng. Với mẹ, sự lạnh lùng của ba còn đau đớn gấp trăm lần một cái tát tay hay một lời chửi rủa.

Tôi biết đêm ấy ba tôi về. Song ba tôi không ngủ lại nhà mà lại ra đi với vài bộ quần áo. Mẹ theo ba ra bến sông. Trong bóng tối, mẹ tôi bước đến nắm lấy tay ba, tôi nghe mẹ nói với ba rằng trời mưa nên khoan hẵng đi, ở lại nhà một đêm. Ba tôi im lặng. Mưa lại đổ. Tôi không dám bước khỏi buồng nhưng lòng cứ nhấp nhỏm ra ngoài bến sông. Mưa làm mẹ tôi ướt sũng. Ba đi. Bóng ba hòa vào bóng tối, mất hút giữa đêm khuya giá lạnh. Mẹ tôi đứng lần khân ngoài bến sông một lúc rồi trở vào nhà. Vẫn cái bước đi nhỏ nhẻ vì sợ tôi thức.

Nhưng tôi có ngủ được đâu. Tôi đứng nép sát vách nhà dõi theo nhất cử nhất động của mẹ. Mẹ tôi bước qua cửa, bắt gặp tôi với đôi mắt ráo hoảnh mà miệng mếu xệch vì thương mẹ quá. Tôi nức nở, tiếng tôi lại hòa cùng
tiếng mưa:

- Sao mẹ cứ đau đáu hoài một người chưa bao giờ thương mẹ? Ba bỏ đi rồi. Nếu ba thương con, thương mẹ, thì ba đâu có bỏ đi trong đêm mưa lạnh lẽo này!

Mẹ nắm tay tôi bước đến ngồi xuống giường. Mùng mền ấm áp bỗng dưng lạnh như lòng của ba tôi. Lúc này tôi mới thấy mặt mày mẹ tôi đã xám xanh vì lạnh, đôi môi mấp máy, mái tóc bết lại, lòa xòa. Thanh xuân của mẹ đã héo úa trong ngôi nhà nhỏ ở bìa rừng này. Cuộc đời của mẹ là những ngày tháng một mình giữ lửa cho gian bếp, giữ bữa cơm canh nóng hổi trong lồng bàn, giữ yêu thương cho căn nhà và chuỗi ngày chờ đợi một người không muốn trở lại.

Mẹ nhìn tôi, đôi mắt mẹ như chạm sâu vào đáy mắt của tôi. Mẹ chậm rãi nói:

- Không phải lỗi của ba đâu. Lỗi là ở mẹ. Mẹ định khi nào con trưởng thành mới nói cho con nghe. Nay thì đành vậy. Thực ra, con không phải là con ruột của
ba con.

Tôi sững sờ, lòng như có mưa xối vào, rát rạt.

Mẹ tôi nhìn mưa rơi xiên xiên ngoài mái hiên. Mẹ từ từ kể cho tôi nghe. Thì ra trước khi đến với ba tôi, mẹ đã mang tôi trong bụng, bởi sự cưỡng đoạt một kẻ yêu mẹ mà mẹ không đáp trả lại. Mẹ chỉ yêu và muốn đến với ba tôi, lấy tình yêu sâu nặng mà khỏa lấp chuyện cũ. Ba tôi vẫn đinh ninh rằng bé con mà từng chiều ba cõng trên lưng ra đồng thả diều, lội qua con sông nhỏ mọc đầy bông súng tím… chính là con ruột của ba. Cho đến một hôm mẹ tôi nói ra sự thật, vì những cắn rứt trong lòng. Ba không tỏ ra uất hận, cũng không bỏ mẹ tôi ngay lúc biết mẹ lừa ba. Nhưng ba tôi mỗi ngày một lạnh lùng hơn; còn tình yêu mà mẹ dành cho ba ngày một sâu đậm hơn. Nó giúp mẹ vượt qua sự ghẻ lạnh của ba, đợi chờ ngày ba quay trở lại hâm nóng căn nhà, nối lại những yêu thương đứt quãng.

Mùa mưa đã sắp hết. Mưa ngớt đi và trên trời thường xuất hiện những đám mây ngũ sắc bay ngang qua cánh rừng vạn dặm. Tôi hay ngồi ngoài bến sông tết tóc. Mẹ ngồi giặt đồ, thoảng lại nhìn ra sông xa. Mùa nước ngọt, sông đục ngầu, hai bên cỏ mọc xanh um. Cái bến sông này mẹ từng đón đợi ba về và tiễn chân ba đi đâu đó, khi hai ba hôm, khi mười ngày, nửa tháng… Cái bến sông hằn in bóng hình của ba tôi, gợi nhắc trong tim mẹ bóng hình người mẹ yêu thương nhưng chẳng thể nào giữ được.

* * *

Chúng tôi quyết định ra đi. Rời khỏi bến sông này. Ngày đi, mẹ cứ đứng ngẩn ngơ nhìn căn nhà, nhìn bến sông quen, nhìn cái máng xối, cái lu đã nứt… Mẹ nhìn xa xôi, về phía cánh rừng thăm thẳm. Tôi biết mai này đây mẹ sẽ nhớ chốn cũ, người xưa rất nhiều. Nhưng có lẽ đi là cách duy nhất để mẹ tôi vơi bớt những muộn phiền đã qua, cũng là để ba tôi nguôi ngoai mà trở về, có chỗ ở ổn định che nắng che mưa. Mẹ và tôi còn ở đó, ba cứ lang thang mãi, mẹ cũng
không đành.

Mùa mưa năm này nữa là đã ba mùa trôi qua. Mùa mưa nào cũng y chang nhau, nhưng mẹ tôi vẫn phân biệt rành rọt và cứ nhắc nhớ về những mùa mưa đi ngang qua căn nhà lúp xúp bên bờ sông xưa. Tôi đưa mẹ đi chơi, tôi gợi những câu chuyện vui hay bày biện nấu món nọ, món kia cho mẹ thôi nhớ về chuyện cũ. Nhưng làm gì tôi cũng vô tình khơi lại, nấu món canh chua mẹ nhớ buổi chiều nhổ bông súng nấu canh chua cá rô đồng đợi ba về… Mẹ lại ngoái nhìn về quá khứ.

Mẹ vẫn thường lội ngược dòng ký ức để tìm về ngôi nhà xưa. Chắc giờ ba tôi đã ở hẳn ngôi nhà đó, hoặc đã dựng lên nhà gỗ, nhà tường cho kiên cố, thay thế căn nhà lúp xúp bên sông cất giữ những kỷ niệm buồn. Mẹ đoán vậy...

Một ngày cuối mùa mưa, thấy mẹ cứ đau đáu muốn biết hình dạng ngôi nhà xưa bây giờ có dáng vẻ nào, tôi đành đưa mẹ về lại bến sông xưa. Căn nhà cũ vẫn còn. Nhà lá nhưng cao ráo, sạch sẽ như hồi chúng tôi còn ở đó. Ngọn khói bếp vẩn vơ bay lên mái lá, tan vào không trung. Nước mắt tôi và mẹ cùng rơi…

Chia sẻ bài viết