Mẹ nói như thế lúc vơ vội quần áo nhét vào chiếc túi xách chạy đi. Mẹ vấp phải ánh nhìn buồn đứt ruột của Sao lúc lao người chạy xuống con dốc trước nhà. Nhưng Sao không nói gì, cũng không gào khóc. Hai bàn tay nắm chặt, Sao kìm chặt tiếng nấc. Sau này, trong những buổi chiều ngồi trên dốc cổng nhìn về phía xa xăm chờ đợi mẹ, Sao cũng có lúc tự trách mình. Giá như hôm ấy Sao níu lấy tay mẹ, gào lên: “Mẹ ơi! Đừng đi” thì có lẽ mọi chuyện sẽ khác.

Có lẽ sẽ như mọi lần trước, mẹ ôm lấy Sao mà khóc nức nở cho đến khi mệt lả. Lúc đó cơn say của bố cũng lịm dần, tiếng quát tháo chìm vào tiếng ngáy, thì mẹ nín câm ngồi tựa vào tường. Bầu trời cũng bầm giập như thân thể mẹ. Những sợi tóc còn dính đầy rơm rạ, có khi là cả vệt máu khô. Ngồi cho đến khi trời nhập nhoạng tối, mẹ chống tay vào đầu gối gượng sức đứng dậy nhặt nhạnh xoong nồi, chén bát văng tứ tung ngoài sân, bụi chuối. Mẹ vo gạo nấu cơm cho Sao ăn. Lúc ngồi ở bếp nhìn lửa cháy phừng phừng, mắt mẹ vô hồn. Sao đưa từng nắm lá cây bách bệnh lên miệng nhai với vài hạt muối, đắp vào vết thương cho mẹ. Chắc là xót lắm nhưng chẳng bao giờ mẹ kêu, Sao chỉ thấy da thịt như run lên.

Nhưng hôm đó Sao đã nghe mẹ hứa: “Trung thu mẹ sẽ về”, rồi lặng câm nhìn mẹ chạy chân nọ vấp chân kia, vội vã vì biết nếu chần chừ thì sẽ chẳng thể nào đi khỏi nơi này. Sao không bao giờ trách mẹ, cũng dần thôi trách bản thân mình. Những lúc thay mẹ nhặt nhạnh lại mọi thứ bố ném ngoài sân, Sao dễ chịu khi nghĩ giờ này ở một nơi nào đó mẹ sống nhẹ nhõm hơn. Chí ít mẹ cũng không bị những trận đòn roi của bố quất lên người. Rồi thì những cơn say của bố cũng thưa dần. Những cái chai vứt chỏng chơ trong nhà không còn rượu nữa. Một buổi chiều bố hỏi Sao:

- Hôm rời đi, mẹ con mặc chiếc áo màu gì?

- Dạ màu mận đỏ.

Sao không ngoảnh nhìn bố, trả lời. Sao vẫn nhớ đó là chiếc áo bố mua tặng mẹ khi bán lứa lợn đầu tiên. Sao cũng nhớ lúc cầm xấp tiền trên tay, bố tính chuyện sẽ lợp lại mái nhà, mua cho mẹ cái bếp gas, mua cho Sao chiếc cặp đẹp nhất chợ huyện. Thế rồi bố chợt nghĩ, tiền phải đẻ ra tiền, phải mua đàn con giống về nuôi. Sau này giàu, muốn sắm sửa cái gì mà chẳng được. Nhưng người tính đâu bằng trời tính. Đàn lợn bố mua về nuôi bỗng nhiên đổ bệnh rồi lăn ra chết.

Bao nhiêu vốn liếng tiêu tan, bố vét những đồng tiền cuối cùng nướng vào cuộc nhậu, thường trở về nhà với cơn say xỉn, trách cứ, mắng chửi, đánh đập mẹ. Khi tỉnh lại, bố ngồi ngó ra sân hỏi sao xoong nồi, chén bát vung vãi thế kia? Hốt hoảng nhìn vết thương trên người mẹ, bố vừa khóc vừa xin lỗi. Rất nhiều lần bố hứa sẽ không đụng đến giọt rượu nào, nhưng mỗi khi xuống chợ gặp bạn bè rủ rê bố lại say mềm. Đứng giữa đỉnh dốc, ngửa cổ lên trời bố tu cạn đáy chai rượu rồi gào lên giận dữ: “Sao ông trời cứ muốn ghì đời tôi xuống mãi?”.

***

Người đàn ông ngồi nhìn mảng nắng nhợt nhạt ngoài sân, không chớp mắt. Trên mảnh sân lồi lõm ấy có chai rượu vứt chỏng chơ, cái dây phơi phất phơ mấy bộ quần áo cũ mà Sao mới vắt lên. Người đàn ông nhận ra đã không còn ai quan tâm đến râu tóc, áo quần của mình. Ngày nắng không có người mang ghế ra sân lôi anh ta dí ngồi xuống, càm ràm: “Anh cứ thử ngồi im ở đây tí nữa thể nào cũng có con chim đến làm tổ trên đầu. Người đâu mà như người rừng”. Anh ta sẽ cười, nghĩ bụng mình cũng từng là người rừng đó thôi. Mười tuổi mồ côi cả bố lẫn mẹ, sống nhờ nhà cậu ruột. Quanh năm anh ta theo cậu vào rừng hái cây thuốc, nấm, măng, trèo leo lấy mật ong mang về cho mợ bán. 

Rồi anh ta có người thương. Hai đứa dắt nhau về mảnh đất bố mẹ anh ta để lại, vay mượn dựng căn nhà tạm bợ. Nơi này từng là tổ ấm đầy ắp tiếng cười. Người đàn ông xuống phố huyện làm thuê, không từ một việc gì. Sức dài vai rộng, anh ta nguyện gánh mọi vất vả trên vai để cho vợ một mái ấm gia đình. Thằng Sao ra đời, bếp nhà thêm ấm. Những khoản nợ, cơm áo gạo tiền cũng không làm họ thấy bớt đi hạnh phúc. Nhưng một tai nạn lao động ập đến. Người đàn ông ngã giàn giáo, may giữ được tính mạng nhưng để lại tật ở chân. Chẳng xin được việc ở đâu, hai vợ chồng quyết định chăn nuôi. Người đàn ông từng có những đêm căng võng nằm canh lợn đẻ. Từng mất ăn mất ngủ khi một con trong đàn đổ bệnh. Bao nhiêu vốn liếng, nợ nần dồn vào đó. Thế mà…

Lúc này người đàn ông nhìn tóc tai Sao bù xù mới chợt tỉnh ra. Anh ta đã chìm đắm trong những cơn say quá lâu đến mức quên đi thực tại. Quên mất Sao đang từng ngày lớn lên như đá cuội, cỏ hoang. Anh ta gọi Sao ngồi xuống cái ghế gỗ quen thuộc, lia những nhát kéo vụng về. Sao chìa tay hứng tóc rơi, hỏi bâng quơ:

- Không biết bao giờ thì sẽ đến mùa thu?

Người đàn ông dừng tay, hướng mắt nhìn những quả hồng đã bắt đầu nhóm lửa trên cây. Giờ thì đến lượt Sao đứng phía trước giơ chiếc gương soi cho bố. Người đàn ông tự cầm kéo tỉa gọn đi mái tóc của mình. Gió heo may se se luồn qua chiếc gáy vừa cắt đi đám tóc lòa xòa khiến Sao khẽ rùng mình. Sao ngắm nghía mái đầu mới của hai bố con, tủm tỉm hỏi:

- Bố có muốn uống trà không?

Người đàn ông khựng tay kéo lại, không biết trả lời con thế nào. Chẳng nhớ từ bao giờ quen với hơi men, bao lâu rồi không uống trà? Lúc anh ta còn miên man nghĩ ngợi thì Sao đã chạy tót lên bìa rừng rồi cầm về nắm lá trà tươi. Nhóm củi, đặt ấm nước xong Sao loẹt quẹt cạo nồi chuẩn bị vo gạo nấu cơm chiều. Nhìn cái dáng lủi thủi của con, lòng người đàn ông xót xa và ân hận.

- Nhà sắp hết gạo rồi bố ơi.

Người đàn ông đứng dậy, xách chiếc xô ra con suối nhỏ sau nhà. Anh ta ngụp lặn trong dòng nước, tắm gội đi hơi men đã ngấm vào tận máu, vì biết đã đến lúc phải tỉnh táo lại để lo cho con. Chút nắng cuối chiều soi trên dòng nước lấp lánh như ký ức về những buổi trưa anh ta cùng vợ đi rừng về ngồi nghỉ tại đây. Vừa nhìn vợ xõa mái tóc dài đen nhánh trôi theo dòng nước, kiểu gì anh ta cũng mò được ít cá, ốc hay cua suối. Thêm nắm rau rừng hái sẵn là được bữa cơm ngon. Hạnh phúc ấm cúng giản dị ấy anh ta đã đánh mất rồi.

Sao chạy ra đỡ lấy xô cá bố mới mang về. Nó thoăn thoát mổ cá trên chiếc thớt vỡ, kẹp vào thanh tre mang nướng bếp lửa. Chẳng mấy chốc mùi cá chín thơm cồn cào cả bụng. Sao lấy đĩa muối trắng, chạy ra vườn hái ớt vào cho bố. Nhìn con hiểu chuyện, người đàn ông càng thấy đau lòng. Mâm cơm được trải chiếu dọn ra ngoài thềm nhà. Bóng tối tràn khắp xóm núi. Trên trời một mảnh trăng non hiện ra sau lớp mây đen. Bố không say. Sao ngồi yên lặng bên mâm cơm, gặm nhấm niềm hạnh phúc ấy, rồi chợt nói:

- Giá như có mẹ nữa thì…

Người đàn ông buông tiếng thở dài mỏng như làn khói.

- Sau này lớn hơn, con có bỏ nhà đi như mẹ?

- Con chỉ ở đây thôi, chờ mẹ trở về. Chẳng ai muốn bỏ nhà đi đâu bố.

Người đàn ông ngửa cổ, cố để cho giọt nước mắt nuốt ngược vào trong. Những cơn say đã cướp đi một mái ấm gia đình trọn vẹn. Anh ta không muốn đắm chìm trong hơi men nữa. Tiếng vét gạo lột rột của thằng nhỏ hồi chiều khiến lòng anh ta nhức nhối không thôi. Ngày mai khi trời sáng lên anh ta sẽ vào rừng. Chỉ cần chịu khó, anh ta sẽ không để con phải đói. Tìm lại cái gùi, đôi ủng gác trên chái bếp, anh ta nghĩ về măng rừng.

Mờ sáng hôm sau người đàn ông dậy sớm, nhóm bếp, nấu nước, rang sẵn cơm để Sao dậy ăn đi học. Anh ta đeo gùi nhìn thẳng phía rừng mà bước. Mùa mưa măng lên nhiều, thỉnh thoảng anh ta lại nhìn thấy dấu vết của những người đi trước. Mùa này nhiều người lên rừng. Có nhà bốn, năm người, cơm gói mang theo, đi từ khi trời còn tối đen như mực. Thỉnh thoảng họ gặp nhau trên cánh rừng. Họ chào nhau bằng ánh đèn pin loang loáng, bằng cái vỗ vai hỏi han người đàn ông rằng vết thương ở chân đã khỏi hẳn chưa? Gùi ít măng thôi đường mới mưa còn chưa kịp khô, trơn đấy. Anh đã bỏ rượu rồi à? Thằng Sao, cái thằng nhỏ mà lanh lợi lắm, thương lắm…

***

Sao cầm từ trường về một chiếc đèn trung thu lấp lánh, còn kể được đoàn từ thiện tặng cả bánh trung thu hình con cá chép. Sao trèo lên ghế đẩu, đặt bánh ngay ngắn trên bàn thờ, dặn bố:

- Để đến đêm trung thu thắp hương cho ông bà tổ tiên. Lúc ở nhà, mẹ vẫn thường làm thế.

Sao ngồi ngó vầng trăng treo vắt vẻo trên đỉnh trời mà nhớ mẹ cồn cào. Ngày mai là trung thu rồi. Lúc còn ở nhà trung thu nào mẹ cũng mua bánh dẻo, bánh nướng cho Sao. Cả nhà trải chiếu ra giữa sân, bày những quả hồng đỏ lựng, nhâm nhi từng miếng bánh. Mấy ngày gần đây Sao luôn có cảm giác mẹ đang ở đâu đó rất gần. Mẹ hẹn trung thu sẽ trở về. Sao luôn tin mẹ đang dõi theo bố con nó mỗi ngày. Sao chầm chậm chìm vào giấc ngủ... chẳng biết bao lâu thì chợt nghe tiếng mẹ: “Sao ơi mau thức dậy, nhanh rửa mặt còn đi chợ với mẹ. Chợ trung thu vui lắm. Mẹ còn phải bán hết chỗ măng bố vừa mới đem từ rừng về”...

Truyện ngắn: Vũ Thị Huyền Trang