09/12/2022 - 08:12

Tổng thống Peru bị phế truất 

HẠNH NGUYÊN (Theo AP, Reuters)

Ngày 7-12, Tổng thống Pedro Castillo đã bị Quốc hội Peru phế truất sau khi ông tìm cách giải tán cơ quan lập pháp và đơn phương kiểm soát chính phủ. Ðất nước Nam Mỹ ngay sau đó cũng đã có nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử.

Tổng thống Peru Pedro Castillo (ngồi trong) sau khi bị luận tội ngày 7-12. Ảnh: AFP

Với 101 phiếu thuận và 6 phiếu chống, các nghị sĩ Peru đã thông qua quyết định loại bỏ ông Castillo khỏi văn phòng tổng thống với lý do “mất năng lực đạo đức vĩnh viễn”. Ông Castillo rời dinh tổng thống trên xe và hướng tới đồn cảnh sát ở thủ đô Lima. Vài giờ sau, các công tố viên liên bang thông báo ông Castillo đã bị bắt với cáo buộc nổi loạn do vi phạm trật tự hiến pháp.

Ngay trước cuộc bỏ phiếu luận tội, ông Castillo tuyên bố sẽ thành lập một chính phủ khẩn cấp mới và sẽ điều hành đất nước bằng sắc lệnh. Ông ban bố lệnh giới nghiêm hàng đêm, bắt đầu từ tối 7-12. Người đứng đầu quân đội Peru và bốn bộ trưởng sau đó đã từ chức. Trong một bài phát biểu bất thường lúc nửa đêm, Tổng thống Castillo cho rằng ông đang phải trả giá vì những sai lầm mắc phải do thiếu kinh nghiệm, nhưng ông cũng khẳng định Quốc hội Peru “có mục tiêu duy nhất là loại bỏ tôi khỏi văn phòng tổng thống”. Tổng thống Castillo phủ nhận những cáo buộc tham nhũng chống lại ông, giữa lúc vị lãnh đạo 53 tuổi này đang là mục tiêu của 6 cuộc điều tra, chủ yếu liên quan đến tham nhũng.

Là tổng thống đầu tiên trong lịch sử Peru xuất thân từ một cộng đồng nông thôn nghèo khó, ông Castillo nhậm chức hồi tháng 7-2021 mà không có chút kinh nghiệm chính trị nào. Trong một năm rưỡi cầm quyền, vị cựu giáo viên này đã thay đổi nội các tới 5 lần và trải qua tổng cộng 3 cuộc luận tội ở Quốc hội vốn do phe đối lập kiểm soát. Mặc dù ông Castillo là tổng thống đầu tiên bị điều tra khi đang đương chức, các cuộc điều tra là không bất ngờ tại đất nước mà gần như mỗi cựu tổng thống trong 40 năm qua đều bị buộc tội tham nhũng liên quan tới các tập đoàn đa quốc gia, chẳng hạn như Công ty Odebrecht của Brazil.

Kể từ năm 2016, Peru đã chìm trong các cuộc khủng hoảng chính trị, với việc Quốc hội và các tổng thống luôn tìm cách loại bỏ lẫn nhau. Năm 2019, Tổng thống Martin Vizcarra giải tán Quốc hội Peru và ra lệnh tổ chức cuộc bầu cử mới. Quốc hội mới bãi nhiệm ông Vizcarra với cáo buộc tham nhũng hồi cuối năm 2020. Ông Manuel Merino sau đó lên thay nhưng nhiệm kỳ tổng thống kéo dài chưa đầy một tuần. Người kế nhiệm Merino là ông Francisco Sagasti cũng chỉ nắm quyền tổng thống được 9 tháng trước khi ông Castillo tiếp quản.

Ông Castillo hôm 7-12 đã trở thành cựu tổng thống thứ hai bị giam giữ ở đất nước Nam Mỹ. Cựu Tổng thống Peru Alberto Fujimori đang thụ án 25 năm tù vì tội mưu sát và tham nhũng trong thời gian ông cầm quyền giai đoạn 1990-2000.

Nữ tổng thống đầu tiên của Peru

Cùng ngày, Phó Tổng thống Peru Dina Boluarte đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống để thay thế ông Castillo, qua đó trở thành nữ lãnh đạo đầu tiên trong lịch sử quốc gia sản xuất đồng lớn thứ hai thế giới. Nữ luật sư 60 tuổi này thông thạo tiếng Tây Ban Nha và tiếng Quechua (ngôn ngữ bản địa).

Ngay sau khi nhậm chức để trở thành tổng thống thứ 6 của Peru kể từ năm 2016, bà Boluarte đã kêu gọi đất nước ngưng xung đột chính trị để thiết lập một chính phủ đoàn kết dân tộc. Bà sẽ hoàn tất phần còn lại nhiệm kỳ của ông Castillo, kết thúc vào tháng 7-2026. Tân Tổng thống Peru sẽ đối mặt với thách thức rất lớn là hàn gắn tình trạng chia rẽ trong nước, nơi tổng thống và Quốc hội đấu đá nhau hơn một năm qua.

Chia sẻ bài viết