Truyện ngắn: VŨ NGỌC GIAO

Dắt xe ra đến đầu ngõ, ông Diên còn nghe tiếng hai đứa con dâu bàn chuyện làm sao để tiết kiệm thêm chút tiền điện nước tháng này. Nhà ông ở cuối phố, vợ mất hơn mười năm nay, hai đứa con trai lần lượt cưới vợ rồi vẫn ở chung, đồng lương của các con chỉ đủ trang trải sinh hoạt hằng ngày, biết khi nào mới mua nổi căn nhà. Từ dạo về hưu, ông ra đầu ngõ mở tiệm sách cũ để kiếm thêm thu nhập, lại có cớ ra ngoài để căn nhà chưa đến sáu mươi mét vuông có thêm không gian cho hai gia đình trẻ.

Đến đầu đường, ông dừng lại, cái xe mọi hôm nhẹ bâng nay nặng như con trâu sắt, ông cúi xuống xem hóa ra bánh sau xẹp lép. Tiệm sửa xe bên đường cửa đóng im ỉm, ông lóc cóc dắt bộ. Con đường nhỏ trong buổi sớm lặng yên, chốc chốc một gánh hàng rong lướt qua, để lại tiếng rao lanh lảnh. Đến ngôi nhà tường nằm nép bên giàn hoa giấy phủ lòa xòa, ông dắt xe lên lề, cẩn thận khóa lại bằng sợi xích bọc ống nhựa. Con trai ông thường nói "Xe của cha có bỏ ra công viên cả đêm cũng chẳng ai lấy". Ông mặc kệ, lỡ mất chẳng có cái mà đi, mua lại xe cũ cũng mất cả triệu chứ không ít.

Căn nhà này của vợ chồng người bạn, họ vào Nam ở với con nên quanh năm đóng cửa, bên hiên nhà có mảnh đất trống, họ cho ông mượn làm chỗ mở tiệm sách cũ, tiện thể trông chừng nhà giúp họ. Mỗi sáng ông bày biện sách lên kệ, trải thêm tấm bạt bên hiên trưng ra thêm một ít cho người đi đường dễ thấy. Sách của ông đủ loại, từ văn học nước ngoài đến văn học trong nước, sách nghiên cứu khoa học, trồng trọt chăn nuôi... Gần đây ông thu thêm sách giáo khoa, nhiều cô cậu học sinh cần cuốn nào ghé qua tiệm ông là có ngay.

Đêm qua mưa, hàng hiên ướt sũng, dưới mái hiên còn đọng lại vũng nước nhỏ, ông lọ mọ tìm đồ lau. Bà xôi khúc đi qua như mọi lần thấy ông mở cửa là dừng lại lấy nắm xôi gói sẵn trong lá để lên bàn rồi đi ra. Ông rót trà ra cái ly hạt mít hớp một ngụm, nhìn lên tán cây phía trước nhà. Đó là khoảng trời xanh của ông, mỗi sáng ông nhìn lên tưởng như nó là những dòng kẻ và đàn sẻ kia là những nốt nhạc xinh, ông đặt tên từng con chim là Đồ - Rê - Mi - Pha - Son...

Nắng lên, kéo theo những hạt mưa lất phất rơi, những hạt mưa như bụi nhưng cũng đủ làm ẩm sách, ông vội vàng căng tấm bạt trên hiên che tạm. Có tiếng chân đến gần, ông ngước lên. Một người phụ nữ vóc người mảnh mai trong chiếc đầm màu xám tro giản dị, mái tóc lấm tấm nhiều sợi bạc được vấn lại gọn gàng, theo sau bà là một chú chó nhỏ, họ dừng lại chăm chú nhìn những quyển sách nằm la liệt trên tấm bạt rồi vào bên trong xem tiếp, lát sau trở ra, trên tay bà cầm quyển "Những cây cầu ở quận Madisson", khẽ khàng nói: "Ông cho tôi quyển này!". "Năm mươi ngàn cô ạ!", ông trả lời. Người phụ nữ lấy tiền trong áo khoác ra đếm đi đếm lại, ngần ngừ hồi lâu bà để lại sách lên kệ, ái ngại nhìn ông: "Cho tôi gửi tạm sách ở đây, lát tôi quay lại". "Không sao đâu, cô mang về đọc đi, có bao nhiêu đó gửi tôi là được rồi", nói đoạn ông đưa quyển sách cho bà.

Người phụ nữ không giấu được bối rối, khẽ cảm ơn ông rồi quay đi, chú chó nhỏ lon ton chạy theo, tiếng leng keng của chiếc lục lạc trên cổ chú xa dần. Ông ra ngoài nhìn trời, cơn mưa bụi đã tạnh, ngoài kia nắng hửng lên, đàn chim sẻ lại về. Con Đồ đậu ở chạc dưới cùng, nó ngúc ngoắc chiếc đầu be bé, hấp háy nhìn quanh. Con Rê chăm chú nhìn chiếc lá sắp sửa rời cành. Con Son đậu trên tán cao nhất, nó ngước nhìn những đám mây trên cao, ríu rít gọi đàn. Ông ngắm chúng, quên nắng đã vào đến hiên. Nhà bên có tiếng cười đùa giờ cơm. Ông trở vào soạn thức ăn mang theo, bày lên bàn. Ông cố nuốt bữa cơm khô khốc. Ngoài kia gió phần phật thổi về, cây cối ngả nghiêng xào xạc, mấy quyển sách đang bày bên hiên bị gió lật tung, ông vội vàng chạy ra gom lại. Có tiếng nhỏ nhẹ: "Để tôi giúp ông!". Ông quay lại, nhận ra người phụ nữ ban sáng, vẫn chiếc đầm màu xám tro, chiếc khăn choàng màu tím nhạt, mái tóc vấn cao. Vừa nói bà vừa xếp sách mang vào bên trong, để tờ hai mươi nghìn lên kệ: "Tôi gửi ông tiền sách còn thiếu". "Tôi đã bảo vậy cũng đủ rồi mà!", ông kêu lên.

Ông kéo ghế mời bà ngồi uống trà rồi lẳng lặng dọn dẹp bữa cơm dở dang. Người phụ nữ cầm ly trà, bàn tay với những ngón thon dài nổi những đường gân xanh mờ nhạt, đôi mắt sâu thẳm đã hằn những nếp nhăn nơi khóe lơ đãng nhìn những quyển sách trên kệ. Bà nói: "Tôi tìm cuốn "Nhà thờ Đức bà Paris"". "Tôi có đấy, nhưng vừa bán hôm rồi", ông tiếc rẻ, "Để hôm nào có tôi cất cho cô".

Ông kể cho bà nghe chuyện ngày còn trẻ ông mê đọc sách. Sách lúc nào cũng đầy trên kệ. Vừa nghe bà vừa thu hai tay vào lòng chăm chú nhìn người đàn ông đang ngồi trước mặt bà, gương mặt nho nhã và ưu tư… Gió chừng thôi hung hãn, bà xin phép ra về. Ông đứng lên đưa bà ra cửa, bà đi xa ông vẫn còn nhìn thấy chiếc khăn choàng cổ màu tím bay nhè nhẹ, sực nhớ ra điều gì, ông vội chạy theo: "Cho tôi địa chỉ nhà cô, khi nào có sách tôi mang đến". "Chủ nhật tôi sẽ quay lại", người phụ nữ mỉm cười quay đi.

* * *

Cơn mưa đêm qua kéo dài đến sáng, ông Diên ra ngoài nhìn trời, tần ngần một lúc rồi quay vào khoác áo mưa dắt xe ra ngõ. Đứa con lớn từ trong nhà thấy ông xắn quần lội qua vũng nước, kêu lên: "Chủ nhật, lại mưa gió thế này ai người ta đi mua sách cũ, cha ở nhà cho an toàn!".

Ông vẫn lẳng lặng lên xe đạp đi. Đường vắng, những chiếc lá me vàng rụng đầy, dồn thành đống bên vũng nước ven đường. Ông mở cửa, sững người nhìn đống sách trên kệ ướt nhẹp vì cơn mưa đêm qua hắt vào khe cửa, lúc chiều về ông quên không phủ tấm bạt che. Ông ngồi phịch xuống ghế thở dài, giờ chỉ đợi nắng lên mang ra phơi, may ra… Ông mân mê cuốn sách đã cất công tìm cho bà. Sách cũ gặp nước cứ như tan ra. Ngoài vỉa hè có tiếng leng keng, chú chó nhỏ đeo lục lạc xuất hiện, bà theo sau. Ông đứng ngây ra bên cửa, không thốt lên được lời nào, chân tay bỗng thừa thải, vụng về. Bà mỉm cười nhìn ông thay cho lời chào: "Tôi đi dạo qua đây, trời mưa cứ nghĩ ông đóng cửa". "Tôi cũng định vậy nhưng…", ông bỏ dở câu quay sang cầm quyển sách đưa cho bà, thở dài: "Tiếc quá, gặp nước sách muốn hư hết".

Người phụ nữ khẽ đón sách từ tay ông, nói không sao và cám ơn ông, rồi cắm cúi đọc. Ông lặng yên nhìn bà, trong buổi sớm mây mù, gương mặt hơi cúi xuống của bà sáng bừng. Bà ngẩng lên, bắt gặp ánh nhìn của ông, bèn hỏi: "Hôm nay ông không mang cơm theo sao?". "Tôi dậy trễ quá, không kịp làm gì", ông bối rối.

Người phụ nữ đứng lên, định lấy tiền từ túi xách mang theo bên mình. Ông vội xua tay "Tôi tặng cô mà! Tiếc là nó ướt mèm, không biết nắng lên phơi có được không". "Cảm ơn ông vì món quà này!", mắt bà lấp lánh vui. Bà đứng lên chào ông rồi vội vã đi, chú chó lon ton theo sau.

Mưa tạnh hẳn. Ông lấy chổi quét vũng nước còn đọng bên hiên, tiện thể quét luôn cái vỉa hè đầy lá rụng, gom hết cho vào thùng rác bên kia đường. Ông nhìn đồng hồ, hơn 11 giờ trưa, ông khép cửa định ghé hàng cơm bụi cuối đường, vừa quay ra đã thấy người phụ nữ đi tới, tay xách chiếc túi lỉnh kỉnh. "Tôi mang cơm đến cho ông!", bà đặt túi thức ăn vào tay ông.

Ông đứng lặng, muốn nói lời cảm ơn nhưng không sao thốt ra được. Nắng lên, đàn chim sẻ lại ríu rít kéo về, người phụ nữ ngước lên, mắt chấp chới vì nắng. Ông sẽ sàng soạn cơm ra chiếc bàn nhỏ. "Cô ăn cùng tôi đi!", ông kéo ghế, xới cơm cho bà.

Trong tán cây đàn chim sẻ ríu ran. Trên cao mây trắng lại kéo về, kết thành từng chùm trông như những bông hoa bồ công anh bay lơ lửng...