Trong bối cảnh quan hệ với nước láng giềng lao dốc, tân Thủ tướng Canada Mark Carney hôm 17-3 đã phá vỡ truyền thống khi thực hiện chuyến công du nước ngoài đầu tiên đến Pháp và Anh, thay vì đến xứ cờ hoa.

Sát cánh với châu Âu

Trong cuộc họp báo chung tại Điện Élysée hôm 17-3, Thủ tướng Carney nói với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron rằng điều quan trọng đối với Canada là “củng cố quan hệ với các đồng minh đáng tin cậy như Pháp”. “Tôi muốn đảm bảo rằng Pháp và toàn bộ châu Âu sẽ nhiệt tình hợp tác với Canada, quốc gia gần châu Âu nhất trong số các quốc gia ngoài châu Âu” - ông Carney nhấn mạnh, đồng thời ca ngợi ông Macron là “người hành động” đã giúp lèo lái lục địa già trong cuộc khủng hoảng an ninh.

Thủ tướng Canada Carney (trái) và Tổng thống Pháp Macron tại cuộc gặp ở Điện Élysée hôm 17-3. Ảnh: AFP

Đáp lại, Tổng thống Macron ca ngợi việc Canada “sát cánh” với Pháp và châu Âu. “Trong bối cảnh quốc tế hiện nay, chúng tôi muốn có thể phát triển các dự án chiến lược nhất của mình với các đối tác thân thiết và trung thành. Chúng ta mạnh mẽ hơn khi ở bên nhau, có khả năng đảm bảo lợi ích cũng như chủ quyền của mình” - Tổng thống Macron nhấn mạnh.

Cả hai ông Macron và Carney đều cam kết ủng hộ chủ quyền của Ukraine. Ông Macron tuyên bố “hai cường quốc hòa bình” Pháp và Canada sẽ tiếp tục ủng hộ Kiev và “tiếp tục yêu cầu Nga đưa ra cam kết rõ ràng” đối với việc đảm bảo hòa bình lâu dài và “an ninh cho toàn bộ châu Âu”. Một quan chức Canada cho biết Thủ tướng Carney đã mời Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7), dự kiến diễn ra vào tháng 6 tới tại Canada.

Ngay sau chuyến thăm Paris, ông Carney đã tức tốc bay sang Luân Đôn diện kiến Vua Anh Charles III và hội đàm với Thủ tướng Keir Starmer. 

Phát biểu sau cuộc gặp với Vua Charles III tại Cung điện Buckingham, Thủ tướng Carney nói rằng kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc sáp nhập Canada là “không thể tưởng tượng được” và “thiếu tôn trọng”. Ông Carney cho rằng ông chủ Nhà Trắng cần phải dừng việc đưa ra những phát biểu như vậy “trước khi ngồi lại và thảo luận về quan hệ đối tác rộng lớn hơn của chúng ta”.

Tại cuộc gặp với nhà lãnh đạo Canada, Thủ tướng Starmer tuyên bố: "Anh và Canada là đồng minh và là đối tác thân cận và chặt chẽ nhất”. Hai nhà lãnh đạo nhất trí cho rằng quan hệ đối tác giữa hai nước dựa trên lịch sử, giá trị chung và tư cách thành viên của Khối thịnh vượng chung. 

Gửi thông điệp cho ông Trump

Phát biểu trước báo giới tại Luân Đôn, vị thủ tướng xứ lá phong tiết lộ Ottawa đang xem xét lại kế hoạch mua tiêm kích F-35 trị giá 12,29 tỉ USD của Mỹ và cũng đã trao đổi với giới chức Anh và Pháp về việc tăng cường quan hệ an ninh, quân sự và kinh tế. Tuy nhiên, ông Carney cũng ra hiệu sẵn sàng đàm phán với Washington khi cho biết Canada muốn thảo luận về “mối quan hệ thương mại và an ninh chung” với Mỹ. 

Chuyến công du nước ngoài đầu tiên đến châu Âu của ông Carney với tư cách là nhà lãnh đạo Canada diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa Canada và Mỹ đang ở mức thấp nhất trong lịch sử hiện đại, khiến Ottawa phải tính toán lại các liên minh của nước này. Kể từ khi trở lại Nhà Trắng, ông Trump đã áp đặt mức thuế cao ngất ngưởng đối với mặt hàng nhôm và thép của Canada. Nhà lãnh đạo xứ cờ hoa cũng nhiều lần đe dọa sẽ sáp nhập và biến Canada thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ, khiến người dân Canada tức giận và kêu gọi tẩy chay đối với các sản phẩm của Mỹ trên khắp cả nước. Chưa kể, ông Trump còn dọa áp thuế trừng phạt 25% đối với phần lớn hàng nhập khẩu khác và 10% đối với các sản phẩm năng lượng, khoáng sản từ Canada, dự kiến có hiệu lực từ ngày 2-4 tới.

Khi nhậm chức thủ tướng hôm 14-3, ông Carney đã thẳng thừng tuyên bố  rằng việc Mỹ sáp nhập Canada sẽ không bao giờ xảy ra. “Canada được xây dựng trên nền tảng của 3 dân tộc, Pháp, Anh và người bản xứ. Về cơ bản, Canada khác Mỹ và sẽ không bao giờ và dưới bất kỳ hình thức nào trở thành một phần của Mỹ” - ông Carney khẳng định.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)