Một đám tang tập thể ở thị trấn Yamamoto. Ảnh: AP

Phóng viên hãng tin Mỹ AP ngày 27-3 mô tả: “Mori không còn nước mắt để khóc trong đám tang của con gái và cháu gái bà hôm 26-3 vừa qua”. Cả hai được đặt trong quan tài bằng gỗ sơ sài và được binh lính hạ xuống một cái rãnh đào dưới vườn rau và sau đó lấp đất lên. Họ được chôn cùng hàng chục thi thể khác. Kiểu an táng bình dị, không nghi thức như thế vốn là chuyện không tưởng ở xứ Mặt trời mọc. Tuy nhiên, trận động đất – sóng thần kinh hoàng hôm 11-3 đã để lại hơn một vạn thi thể trong những nhà xác dã chiến, khiến chính quyền các địa phương không còn sự chọn lựa nào khác ngoài việc địa táng tập thể.

Tại Nhật, đám tang là một nghi lễ được thực hiện theo văn hóa Phật giáo một cách trang trọng và tỉ mỉ. Theo đó, người chết được tắm rửa, mặc đẹp, khâm liệm trước khi hỏa thiêu. Tro cốt sau đó được chôn cất trong phần mộ gia tộc. “Chính quyền nói rằng họ không có tài lực lẫn nhân lực và nếu chúng tôi muốn hỏa táng người nhà theo đúng nghi thức, chúng tôi có thể tự đưa họ đến Yamagata. Nơi đó quá xa (cách đến 80 km) trong khi xăng dầu lại khan hiếm”, cụ Sato - chị gái của bà Tomiko Mori- cho biết: “Tuy nhiên, đây chỉ là mộ tạm thời. Chính phủ nói họ sẽ hỏa táng các nạn nhân trong vòng 2 năm nữa và khi đó chúng tôi có thể dời người nhà của mình về phần mộ của gia đình”.

Đám tang tập thể hôm 26-3 là tang lễ đầu tiên ở Yamamoto, thị trấn với 16.700 dân, trong đó có khoảng 1.000 người chết hoặc mất tích sau thảm họa kép vừa qua. Trước khi tụng kinh, một nhà sư đã lên tiếng xin lỗi người nhà của các nạn nhân vì hoàn cảnh buộc phải như vậy. Sau đó, các thân nhân bước đến mở nắp quan tài, đưa tay vuốt nhẹ gương mặt người thân yêu của mình rồi đặt những chiếc túi đựng vật dụng của người đã khuất vào trong. Tiếng khóc than nghe như xé lòng khi đội an táng khiêng quan tài đi chôn.

Với cụ Sato, chỉ riêng việc tìm thấy xác của người nhà đã gần như vắt kiệt sức của cụ. Cụ mượn xăng đổ vào xe và chạy vòng quanh các trại tạm cư suốt 2 tuần liền để tìm tung tích của cả đại gia đình vốn làm nghề trồng dâu ở thị trấn duyên hải Yamamoto nơi nhiều ngôi nhà bị thiên tai tàn phá tan tành. Thành viên cuối cùng cụ tìm thấy là Honoka, đứa cháu gái học phổ thông với thi thể bị biến dạng nhưng may nhờ trên người còn sợi dây chuyền và vòng tay nên mới nhận ra được. Lần cuối cùng, cả gia đình quây quần bên nhau là hồi đầu tháng 12 vừa qua tại nhà bà Mori giờ chỉ còn là đống gạch vụn.

Tang lễ tại Yamamoto cũng xúc động không kém đám tang trước đó cùng ngày tại Higashimatsushima, thị trấn nằm cách đó 70 km về hướng Bắc. Binh lính đào những huyệt dài 50 mét tại nơi từng là trung tâm tái chế ở ngoại ô thị trấn, và đám tang diễn ra dưới làn mưa. Nhiều thân nhân được xe đưa đến từ các trại tạm cư. Khi quan tài được hạ huyệt, một quan chức địa phương cầm loa hô to tên của người đã khuất. Những người đến đưa tang tay cầm dù che mưa và không cầm được nước mắt.

“Tôi mất cha vợ trong trận sóng thần. Mặc dù không phải ruột rà nhưng chúng tôi rất khắn khít với nhau...”, Koji Ushigome – cư dân ở Higashimatsushima – sụt sùi bộc bạch. Nhạc phụ của ông, Yuichi Takahashi, bị sóng biển cuốn về bên kia thế giới ở tuổi 81. Xác cụ được đặt trong quan tài gỗ màu trắng, phía trên có đánh số “670”. Chính quyền địa phương cẩn thận ghi lại vị trí chôn cất của các nạn nhân để sau này người nhà họ có thể đến lấy cốt về hỏa táng.

Giới chức trách tại Nhật nhấn mạnh việc an táng chỉ là tạm thời và đó là giải pháp bất khả kháng khi mà số người chết đã vượt con số 10.000 người trong khi số người chưa rõ sống chết lên đến hơn 17.000. “Các thi thể đang trong giai đoạn phân hủy. Đây chỉ là sự mai táng tạm thời. Nếu hỏa táng, mỗi ngày, một lò thiêu chỉ có thể xử lý 6-7 xác”, một quan chức Higashimatsushima cho biết. Sau lưng ông, ba chiếc xe chở người nhà các nạn nhân vừa đỗ vào bãi để chuẩn bị cho lượt an táng kế tiếp. Thị trấn Higashimatsushima đã chuẩn bị sẵn chỗ cho 1.000 thi thể – ước tính thiệt hại về người của vùng đất tang thương này.

YÊN BÌNH (Theo AP, AFP, Daily Mail)