Nhà văn người Úc Richard Flanagan vừa đoạt giải văn học Man Booker 2014 với tiểu thuyết “The Narrow Road To The Deep North”. Chiến thắng này giúp Richard Flanagan thay đổi ý định từ bỏ sự nghiệp văn chương ông từng nghĩ trước đó.

“The Narrow Road To The Deep North” được đặt theo tên cuốn sách nổi tiếng của nhà thơ Nhật Bản Basho, kể về những người lính đồng minh bị bắt làm tù binh, lao động khổ sai trên tuyến đường sắt Thái Lan – Myanmar (dài hơn 415km) trong thế chiến thứ 2. Rất nhiều người đã chết vì công trình này, nên tuyến đường còn có tên gọi khác là “con đường tử thần”. Nhân vật chính trong tiểu thuyết của Richard Flanagan là bác sĩ quân y Dorrigo Evans bị bắt làm tù binh. Cuộc đời của Dorrigo Evans được mô tả qua hai giai đoạn, đan xen về không gian và thời gian. Đó là quá trình đấu tranh sinh tồn ở trại tù binh và thời điểm Dorrigo Evans ở nước Úc hiện đại, khi đã già với những mảng ký ức về thời trẻ. Sự mô tả chân thực và đầy cảm xúc của Richard Flanagan về hiện thực khắc nghiệt trong “The Narrow Road To The Deep North” đã tạo nên câu chuyện hết sức cảm động về số phận của những người tù khổ sai. “The Narrow Road To The Deep North” được giới phê bình ngợi ca là một tác phẩm kiệt tác. Tờ The Guardian gọi đó là “tuyệt tác”, còn tờ The Australian xem là “không có gì có thể so sánh được…Một sự cống hiến vĩ đại”. Ông A.C. Grayling, Chủ tịch Ban giám khảo Man Booker 2014, nhìn nhận: “Cuốn tiểu thuyết không đơn thuần chỉ là chiến tranh hay những cảnh bắn giết, bom đạn mà ẩn phía sau là mối quan hệ, giữa những người tù binh với những kẻ canh chừng họ. Mặc dù bối cảnh thời thế chiến nhưng tiểu thuyết vẫn chứa đựng các giá trị hợp với thời hiện đại”.

Richard Flanagan từng chia sẻ rằng ông viết “The Narrow Road To The Deep North” vì cha ông - Archie Flanagan, cựu tù binh từng có 3 năm tham gia xây dựng tuyến đường sắt. “Tôi cùng gia đình mình lớn lên như những đứa con ở tuyến đường sắt tử thần đó. Giữa chúng tôi có mối liên kết khó tách rời, đến lúc tôi nhận ra mình phải viết về nó. Cha tôi chưa bao giờ hỏi tôi về những gì đã viết bởi ông tin tưởng với những gì khốc liệt mà tôi đã trải qua, nó sẽ là chất liệu tốt để viết nên những điều chân thật”- Richard Flanagan cho biết. “The Narrow Road To The Deep North” được Richard Flanagan “thai nghén” suốt 12 năm trời, viết tới 5 phiên bản khác nhau trước khi ra đời bản cuối. Để bổ sung thêm tư liệu, Richard Flanagan đã tới mảnh đất xưa, đi dọc trên “con đường tử thần”, thử vác đá như một tù nhân, phỏng vấn nhiều cựu nhân viên từng làm việc trên tuyến đường sắt ấy.

Richard Flanagan sinh năm 1961. Trước khi viết “The Narrow Road To The Deep North”, ông đã có 5 tác phẩm, trong đó nổi bật nhất là tự truyện về John Friedrich- người bị coi là “kẻ bội tín nhất nước Úc”. Khi quyển sách mới hoàn thành một nửa, John Friedrich đã tự vẫn. Khi hồi ký được in, Simon Caterson, cây bút của tờ The Australian đánh giá: “Đây là một trong những cuốn hồi ký có độ tin cậy thấp nhất, nhưng lại hấp dẫn nhất trong lịch sử xuất bản của nước Úc”.

Hiện tại, “The Narrow Road To The Deep North” đã bán hơn 66.000 bản tại Úc và hơn 53.000 bản tại Anh. Chủ tịch đảng Xanh Chrisine Milne, Thượng nghị sĩ Tasmania – quê hương của Richard Flanagan, nói: “Flanagan rất yêu Tasmania và ông ấy biết cách đặt nền tảng trên bản đồ văn chương thế giới”.

ÁI LAM (Tổng hợp từ smh, The Guardian, The Australian)