Thủ tướng Putin (phải) khảo sát công trình đường ống dẫn dầu ESPO tại vùng Viễn Đông ngày 31-8. Ảnh: Reuters

Trong chuyến thị sát vùng Viễn Đông để kiểm tra việc xây dựng cảng dầu ở Kozmino ngày 31-8, Thủ tướng Nga Vladimir Putin ra lệnh cho nhà thầu Transneft không được trì hoãn thời gian hoàn thành dự án đường ống dẫn dầu từ Đông Sibérie đến Thái Bình Dương (ESPO). Dự án được chia làm hai giai đoạn, trong đó giai đoạn thứ nhất là đường ống dài 2.700 km đi từ Taishet tới Skovorodino, gần biên giới với Trung Quốc. Chi phí xây dựng đường ống này dự kiến lên đến hơn 12 tỉ USD, có công suất vận chuyển 30 triệu tấn dầu thô/năm, tức 600.000 thùng/ngày. Sau khi hoàn thành (có thể vào quý 4 năm 2009), từ Skovorodino, dầu sẽ được vận chuyển bằng xe lửa đến thị trường châu Á, trong đó có Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Đây được xem là đường ống dẫn dầu đầu tiên của Nga tới châu Á, nhưng quá trình thi công gặp nhiều khó khăn do nhiệt độ của vùng băng tuyết Đông Sibérie có khi xuống âm 50 độ C, nơi đây lại chưa có cơ sở hạ tầng.

Bằng việc hối thúc nhà thầu sớm hoàn tất đường ống ESPO, theo các nhà phân tích, Thủ tướng Putin muốn nhắc nhở các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) rằng Nga quyết tâm đa dạng hóa thị trường tiêu thụ năng lượng, nên “không mợ thì chợ cũng đông”. Hiện EU đang tìm cách giảm lệ thuộc vào nguồn cung ứng năng lượng từ Nga, trong khi Mát-xcơ-va cũng không muốn phụ thuộc vào thị trường tiêu thụ của EU. Có đường ống ESPO trong tay, Nga chẳng những không phải lo đầu ra mà còn khiến EU lo sốt vó việc Nga có thể tập trung năng lượng bán cho châu Á thông qua đường ống ESPO mà không đoái hoài gì tới EU. Trong khi đó, Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ năng lượng lớn thứ hai thế giới, ắt sẽ ủng hộ Nga trên mặt trận ngoại giao, cụ thể là trong cuộc đối đầu với phương Tây, để có được nguồn cung dầu mỏ. Mới đây, cùng với các nước thành viên Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), Trung Quốc bày tỏ thông cảm với hành động “bất khả kháng” của Nga trong cuộc xung đột với Gruzia. Theo tờ Thời báo châu Á, đó là một thắng lợi ngoại giao bất ngờ của Mát-xcơ-va.

Đúng là “nhất cử lưỡng tiện” khi Nga quyết định tăng tốc việc xây dựng đường ống dẫn dầu ESPO trong bối cảnh EU đang cân nhắc các biện pháp trừng phạt Mát-xcơ-va xung quanh cuộc chiến 5 ngày với Tbilisi.

PHÚC NGUYÊN (Theo Reuters, Interfax, The Guardian)