Một trong những mục tiêu quan trọng của Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững do Chính phủ phê duyệt là đẩy mạnh thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM). Từ định hướng này, quá trình tái cơ cấu nông nghiệp của TP Cần Thơ được tổ chức thực hiện lồng ghép với việc hoàn thành các tiêu chí về nông thôn mới.

Tập trung tái cơ cấu

TP Cần Thơ có 4 huyện (Thới Lai, Cờ Đỏ, Vĩnh Thạnh và huyện nông thôn mới Phong Điền) với 36 xã XDNTM, các xã này hầu hết là thuần nông, xuất phát điểm thấp. Vì vậy, thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với XDNTM được nhiều địa phương xác định là hướng đi phù hợp, mang lại “lợi ích kép” trong phát triển “tam nông”.

Tại các xã XDNTM trên địa bàn thành phố, tái cơ cấu nông nghiệp gắn với XDNTM được thực hiện lồng ghép ở nhóm tiêu chí hạ tầng kinh tế-xã hội (tiêu chí giao thông, thủy lợi, cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn), kinh tế và tổ chức sản xuất (tiêu chí thu nhập, tổ chức sản xuất), văn hóa-xã hội-môi trường (môi trường và an toàn thực phẩm). Đồng thời, được thể hiện thông qua các hoạt động như: chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi; tổ chức lại sản xuất; chuyển giao khoa học kỹ thuật; tìm đầu ra cho nông sản; hoàn thiện kết cấu hạ tầng nông thôn phục vụ sản xuất nông nghiệp, vận chuyển hàng hóa…

Tại huyện Vĩnh Thạnh, tái cơ cấu nông nghiệp gắn với XDNTM được thể hiện rõ nhất trong việc thực hiên tiêu chí về thu nhập, tổ chức sản xuất. Ông Đỗ Sĩ Nhường, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: “Tiêu chí thu nhập, tổ chức sản xuất được các xã tập trung thực hiện qua việc chuyển đổi cơ cấu sản xuất ngành nông nghiệp như trồng màu, nuôi trồng thủy sản; chuyển dần từ sản xuất tự phát sang liên kết sản xuất có kế hoạch; tổ chức sản xuất hàng hóa chất lượng cao gắn với nhu cầu thị trường".

"Đối với cây trồng chủ lực của huyện-cây lúa, ngành nông nghiệp huyện vận động và định hướng nông dân sản xuất theo mô hình “Cánh đồng lớn”; tham gia vào các hợp tác xã, tổ hợp tác để có điều kiện tương trợ, chia sẻ kinh nghiệm lẫn nhau. Nỗ lực trên góp phần đáng kể trong việc giảm chi phí sản xuất, tăng chất lượng hàng nông sản và lợi nhuận cho nông dân; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị” Ông Đỗ Sĩ Nhường nói.

Theo ông Nguyễn Út Em, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện nông thôn mới Phong Điền, từ đầu năm đến nay, vấn đề tái cấu trúc ngành nông nghiệp của huyện nông thôn mới Phong Điền tập trung vào công tác vận động nông dân đẩy mạnh công tác chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất. Ngành nông nghiệp huyện triển khai được 95 cuộc tập huấn, hội thảo về các mô hình sản xuất hiệu quả và chuyển giao khoa học kỹ thuật với 3.305 lượt nông dân tham dự. Đồng thời, vận động nông dân đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, cải tạo vườn kém hiệu quả và khôi phục vườn cây ăn trái chuyên canh gắn với du lịch sinh thái.

Ngoài ra, Phong Điền còn phát triển vùng chuyên trồng hoa kiểng; mở rộng mô hình nuôi thủy sản cộng đồng, chăn nuôi gia súc, gia cầm theo hướng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Tại huyện Cờ Đỏ, Thới Lai, các xã XDNTM chú trọng việc hoàn thiện, nâng chất các tiêu chí về giao thông, thủy lợi, môi trường và an toàn thực phẩm. Bởi một khi hạ tầng giao thông nông thôn hoàn thiện, hệ thống thủy lợi được đầu tư thích đáng thì sản xuất nông nghiệp mới mang lại hiệu quả, vấn đề vận chuyển nông sản, kết nối giao thương thêm thuận tiện…

Trồng rau màu tại xã Nhơn Ái, huyện Phong Điền. Ảnh: MỸ THANH

Mở hướng đóng góp XDNTM

Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững xác định “cơ cấu lại nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, gắn với phát triển kinh tế nông thôn và XDNTM” là một trong những nhiệm vụ quan trọng cần tập trung thực hiện. Mục tiêu đẩy mạnh thực hiện chương trình XDNTM cũng đề cập đến nhiều nội dung.

Cụ thể là: Thực hiện tái cơ cấu, xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, giá trị gia tăng và hiệu quả cao; nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện sống của dân cư nông thôn; phát triển kết cấu hạ tầng, nâng cao năng lực phòng chống, giảm nhẹ thiên tai, bảo vệ và sử dụng hợp lý, hiệu quả các nguồn tài nguyên và môi trường bền vững… Đây là những định hướng quan trọng trong việc kết hợp giữa tái cơ cấu nông nghiệp và XDNTM. Tuy nhiên, tùy vào tình hình thực tế, mỗi địa phương đề ra giải pháp, lộ trình thực hiện sao cho phù hợp.

Nhiều ý kiến cho rằng, chuỗi liên kết trong sản xuất, tiêu thụ nông sản hiện nay ở các huyện, xã XDNTM còn lỏng lẻo; đất đai manh mún, nhỏ lẻ; trình độ người nông dân còn nhiều yếu kém... Do đó, khâu tổ chức lại sản xuất phải đặt lên hàng đầu.

Ông Đỗ Sĩ Nhường, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: “Với lợi thế về cây lúa, chúng tôi tiếp tục tổ chức lại sản xuất theo hướng hình thành các “Cánh đồng lớn” trên nền tảng là các hợp tác xã, tổ  hợp tác sản xuất. Đây là hướng ổn định đầu ra, cũng như giúp nông dân tiết giảm chi phí sản xuất, cải thiện thu nhập từ cây lúa. Đối với các loại nông sản khác như thủy sản, rau màu tiếp tục liên kết để doanh nghiệp hoặc tìm hướng kết nối với các cửa hàng tiện ích để giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm”.

Theo ông Nguyễn Út Em, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phong Điền, thời gian tới, huyện nông thôn mới Phong Điền tiếp tục tập trung cho công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, trợ giá cây con giống, phát triển vườn cây ăn trái gắn với du lịch sinh thái. Đây cũng là giải pháp thiết thực để các xã nông thôn mới của huyện nâng chất, củng cố các tiêu chí về thu nhập, tổ chức sản xuất, giao thông,  thủy lợi…

Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp được ban hành khi Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM đang triển khai thực hiện. Qua khảo sát cho thấy, những xã đạt chuẩn nông thôn mới là những xã biết phát huy thế mạnh, có bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Đặc biệt là việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi trong XDNTM gắn kết với tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn.

Ông Nguyễn Ngọc Hè, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ cho biết: “Phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp từ đó nâng cao thu nhập cho người dân được thành phố xác định là khâu then chốt trong hoàn thành các tiêu chí về nông thôn mới".

"Thành phố khuyến khích phát triển các loại hình kinh tế hợp tác với quy mô lớn, tập trung và ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất. Đồng thời, tiếp tục triển khai thực hiện các Đề án, dự án, quy hoạch, kế hoạch nhằm chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho nông dân. Khi tái cơ cấu nông nghiệp thành công, đời sống được cải thiện thì người dân mới có điều kiện đóng góp nhiều hơn cho XDNTM”- ông Nguyễn Ngọc Hè nhấn mạnh.

MỸ THANH