Việc hợp nhất 3 địa phương (TP Cần Thơ, tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang) thành TP Cần Thơ mới đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình phát triển của thành phố trung tâm ĐBSCL, xác lập vai trò là cực tăng trưởng năng động của quốc gia. TP Cần Thơ sau hợp nhất được đánh giá đang có cơ hội “vàng” với nhiều thế mạnh, tiềm năng. Tuy nhiên, để phát huy trọn vẹn thế mạnh, tiềm năng ấy, cùng với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, đòi hỏi phải có giải pháp thiết thực, khả thi để khơi thông được những "điểm nghẽn".
Bài 1: Trở về “mái nhà chung” vị thế mới
Việc hợp nhất TP Cần Thơ, tỉnh Hậu Giang và tỉnh Sóc Trăng trong lần điều chỉnh đơn vị hành chính này có thể xem như một bước “trở về mái nhà chung” của các địa phương nhưng với một vị thế hoàn toàn khác. TP Cần Thơ sau hợp nhất hội tụ đầy đủ tiềm năng, lợi thế và có cơ hội “vàng” để phát triển bứt phá trong tương lai.

Các tuyến cao tốc mở ra cơ hội cho TP Cần Thơ phát triển bứt phá trong tương lai. Trong ảnh: Tuyến cao tốc Cần Thơ - Cà Mau đi qua địa bàn TP Cần Thơ đang được đẩy nhanh tiến độ xây dựng.
Hội tụ nhiều tiềm năng, lợi thế
Sở dĩ nói như vậy là vì trước đây 3 đơn vị hành chính này từng có giai đoạn "chung một mái nhà". Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 03/NĐ-76 ngày 24-3-1976, quyết định sáp nhập tỉnh Cần Thơ, tỉnh Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ để hình thành một tỉnh mới mang tên Hậu Giang. Trước thực tiễn và yêu cầu phát triển, tháng 12-1991, Quốc hội khóa VIII đã ra Nghị quyết tách tỉnh Hậu Giang thành 2 đơn vị hành chính mới là tỉnh Cần Thơ và tỉnh Sóc Trăng. Đến ngày 1-1-2004, tỉnh Cần Thơ tiếp tục được điều chỉnh địa giới hành chính. Lần này, Cần Thơ được tách ra thành tỉnh Hậu Giang và TP Cần Thơ.
Nhìn lại để thấy rằng 3 đơn vị hành chính này từng nhiều lần chia tách, sáp nhập tùy theo yêu cầu quản lý và phát triển của đất nước ở từng giai đoạn. Hợp nhất lần này không chỉ mang ý nghĩa về mặt hành chính, mà còn thể hiện sự nối lại mối liên kết vốn có, nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của một vùng đất giàu truyền thống, giàu sức sống ở ĐBSCL.
Ông Trương Cảnh Tuyên, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho rằng, với vị trí trung tâm, TP Cần Thơ kết nối thuận lợi với TP Hồ Chí Minh và các tỉnh trong vùng ĐBSCL; đồng thời đóng vai trò là cửa ngõ của vùng kết nối với quốc tế. Cần Thơ đóng góp khá lớn sản lượng thủy sản và gạo xuất khẩu của vùng ĐBSCL. Hạ tầng giao thông đang được đầu tư mạnh mẽ với các tuyến cao tốc, tạo nên mạng lưới kết nối nhanh chóng với các trung tâm công nghiệp lớn. Bên cạnh đó, Cần Thơ còn là trung tâm giáo dục, với nhiều trường đại học và viện nghiên cứu, thuận lợi cho việc đào tạo nhân lực chất lượng cao và chuyển giao công nghệ. Với vị trí và tài nguyên thiên nhiên phong phú, thành phố có nhiều tiềm năng, thuận lợi để phát triển nông nghiệp, chế biến xuất khẩu nông - thủy sản, công nghiệp, dịch vụ, du lịch, thương mại...
Tiến sĩ Trần Khắc Tâm, Đại biểu HĐND TP Cần Thơ, Ủy viên Ban Chấp hành Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng các Hiệp hội doanh nghiệp ĐBSCL, cho rằng sau hợp nhất TP Cần Thơ sẽ có diện tích đất nông nghiệp khá lớn. Các doanh nghiệp đang hoặc sắp đầu tư dễ dàng mở rộng diện tích canh tác và triển khai các ứng dụng khoa học kỹ thuật cao. Đặc biệt là khu vực của tỉnh Sóc Trăng và tỉnh Hậu Giang cũ - 2 tỉnh có diện tích đất nông nghiệp lớn, có thế mạnh về cây lúa, cây ăn trái và nuôi trồng thủy sản.
Theo ông Trần Khắc Tâm, với lợi thế này, các doanh nghiệp, nhà đầu tư sản xuất, kinh doanh tại một thành phố lớn như Cần Thơ sẽ có chuỗi cung ứng nông nghiệp liền mạch, thuận tiện khi lưu trữ, chế biến sâu. Điều quan trọng nữa là các doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội để xúc tiến đầu tư, hợp tác với các doanh nghiệp nước ngoài, từ đó sẽ có thị trường tiêu thụ rộng lớn hơn. Ngoài ra, các doanh nghiệp, nhà đầu tư sẽ rất thuận tiện khi xuất khẩu nông sản thông qua các bến cảng sẵn có (Cảng Cái Cui, Cảng Trà Nóc), Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ, các tuyến đường cao tốc qua địa bàn, trung tâm logistics, Cảng Trần Đề...
Theo các chuyên gia, với quy mô hiện có, Cần Thơ sở hữu nguồn tài nguyên tự nhiên phong phú, thuận lợi để phát triển mạnh mẽ ngành du lịch. Những năm qua, nhiều điểm đến nổi tiếng đã ghi dấu ấn trong lòng du khách như chợ nổi Cái Răng, làng du lịch Mỹ Khánh, Cồn Sơn, các vườn sinh thái ven kênh xáng Xà No, Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng hay vùng biển, hệ sinh thái Cù Lao Dung. Mỗi địa điểm đều được các doanh nghiệp du lịch khai thác hiệu quả thông qua việc thiết kế tour, tuyến gắn với đặc trưng sinh thái và văn hóa bản địa, tạo nên trải nghiệm độc đáo.
Những định hướng lớn
Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Cần Thơ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã xác định mục tiêu: TP Cần Thơ phấn đấu đến năm 2030 trở thành một cực tăng trưởng của quốc gia, giữ vai trò động lực phát triển, lan tỏa, dẫn dắt cả vùng. Là trung tâm của vùng về thương mại, du lịch, logistics, kinh tế biển, công nghiệp chế biến, công nghệ số tập trung, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, giáo dục và đào tạo, y tế chuyên sâu, trung tâm khởi nghiệp, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát triển văn hóa, thể thao; là đô thị hạt nhân của vùng; xây dựng con người Cần Thơ giàu bản sắc, có lý tưởng cách mạng, có đạo đức, trí tuệ, có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Xây dựng tổ chức đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; đảm bảo quốc phòng, an ninh vững chắc, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội. Đến năm 2045, là thành phố sinh thái, văn minh, hiện đại, phấn đấu thuộc nhóm thành phố phát triển khá của Châu Á, trở thành thành phố đáng sống của Việt Nam.
Qua 28 chỉ tiêu mà Đại hội đề ra có thể thấy khát vọng phát triển mạnh mẽ, bứt phá của thành phố. Cụ thể, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tính theo giá hiện hành đến năm 2030 đạt tối thiểu 717.000 tỉ đồng; GRDP bình quân đầu người đến năm 2030 phấn đấu đạt khoảng 215 triệu đồng/người/năm; GRDP bình quân giai đoạn 2025-2030 đạt từ 10-10,5%/năm trở lên; kim ngạch xuất khẩu, dịch vụ và thu ngoại tệ phấn đấu đến năm 2030 đạt 8,2 tỉ USD, giai đoạn 2025-2030 phấn đấu bình quân tăng 11%/năm; thu nhập bình quân đầu người đến năm 2030 đạt tối thiểu 8.500.000 đồng/người/tháng; tổng thu ngân sách hằng năm tăng khoảng 15%; phấn đấu đến năm 2030 ước đạt 57.000 tỉ đồng…
Ông Đồng Văn Thanh, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Cần Thơ, khẳng định Đảng bộ thành phố kiên định, vững vàng nền tảng tư tưởng, nguyên tắc của Đảng. Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp chính quyền 2 cấp. Rà soát, ban hành chính sách thu hút nguồn lực, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Bên cạnh đó, triển khai kịp thời và hiệu quả các quy hoạch đã được phê duyệt; phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế, tạo bứt phá trong phát triển. Hoàn thiện các hạ tầng chiến lược, đặc biệt là kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, kết nối giao thông trọng điểm quốc gia. Phát triển các ngành kinh tế biển, giao thông đường thủy và hệ thống logistics; hình thành các cụm kinh tế biển đa ngành, gắn với xây dựng Trung tâm kinh tế biển tại các xã, phường ven biển…
Phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Cần Thơ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, ông Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội, nhấn mạnh: “Cần Thơ hội tụ nhiều lợi thế, tiềm năng mà ít nơi nào có được, hệ thống giao thông đường bộ, đường thủy, hàng không, cảng biển, văn hóa sông nước đặc sắc, người dân năng động, nghĩa tình. Vì vậy, yêu cầu đặt ra đối với thành phố phải cao hơn, toàn diện hơn so với các địa phương khác. Để thực hiện mục tiêu đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, nước ta trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, trở thành nước phát triển, thu nhập cao, Đảng bộ thành phố phải có tầm nhìn không chỉ trong một vài năm hay một nhiệm kỳ, mà phải nhìn xa hơn, dài hạn hơn, với cách làm, bước đi phù hợp cho từng giai đoạn cụ thể”.
TRƯỜNG SƠN - CẨM LÌNH
Bài 2: Niềm tin từ chính quyền địa phương 2 cấp